අහිංසකට ලැබුණු ආන්තික තල්ලුව

අද ඇසළ පෝයයි. ශ්‍රේෂ්ඨ ශාස්ත්‍රඥයෙකු වූ ගෞතම බුදුන් වහන්සේ සිය විශිෂ්ඨ සොයාගැනීමේ සාරාංශය මුල් වරට ප්‍රකාශයට පත් කළේ ඇසළ පෝ දිනකයැයි  සඳහන්ය.

සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන් අසහාය බුද්ධිමතෙකු වූ බව අවිවාදිතය. ඔහු උපන් කාලයේ හැටියට, පරිපූර්ණ විධිමත් අධ්‍යාපනයක් ලබා විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍රයන්හි ප්‍රාමාණික දැනුමක් ලබා ගැනීමටද ඔහුට හැකිවිය. එහෙත්, මෙසේ ලබා ගත් දැනුමෙන් ඔහු සෑහීමකට පත් නොවීය.

සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ගේ ජීවිතයේ දෙවන යුගය කැප කළේ එක්තරා නිශ්චිත ප්‍රශ්නයකට පිළිතුර සොයා ගැනීමටය. ඒ, මිනිසාගේ අතෘප්තියට හේතුව කුමක්ද යන්නයි.

මේ ප්‍රශ්නය අනෙකුත් කුදු මහත් සියළු ගැටළු වලට වඩා වැදගත් ලෙස ඔහුට පෙනුණේය. දුකට හේතුව සැප විඳීමට අවශ්‍ය තරම් ප්‍රමාණවත් සම්පත් නොමැති වීම බව මේ යුගයේ බොහෝ දෙනෙකුගේ විශ්වාසය වන්නට ඇත. අදත් ප්‍රධාන ධාරාවේ චින්තනය මෙයයි.

භෞතික සම්පත් හා හෝමෝ සේපියන්ස්ලා තෘප්තියයැයි සිතන දෙය අතර සම්බන්ධතාවක් තිබේ. එහෙත්, මේ සම්බන්ධතාව නිර්-රේඛීය සම්බන්ධතාවකි. ව්‍යතිරේඛ ඇතත්, භෞතික සම්පත් වැඩිවන විට බොහෝ දෙනෙකු අත් විඳින තෘප්තිය වැඩිවේ. එහෙත්, භෞතික සම්පත් වැඩි වන විට තෘප්තිය වැඩිවන්නේ අඩු රේට්ටුවකිනි.

මේ නිසා භෞතික සම්පත් වැඩි කර ගැනීමෙන් පුද්ගලයෙකුට පූර්ණ තෘප්තියකට පත් වීමේ හැකියාවක් නැත. ආර්ථික විද්‍යාව මඟින් කියා දෙන්නේ හෝමෝ සේපියන්ස්ලාගේ ජානගත පුද්ගල ස්වභාවය වෙනස් නොකර සීමිතව ඇති භෞතික සම්පත් කළමනාකරණය මඟින් තෘප්තිය වැඩි කරගන්නා ආකාරයයි. එසේ කිරීමේදී, පුද්ගල රුචිකත්වය ස්වභාවිකත්වය ලෙස සලකන අතර එය වෙනස් කිරීමට උත්සාහයක් නොදැරේ.

සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ට සමකාලීන සමාජයේ අනෙකුත් බොහෝ දෙනෙකුට වැඩියෙන් භෞතික සම්පත් භුක්ති විඳීමේ අවස්ථාව ලැබුණේය. එහෙත්, මේ භෞතික සම්පත් නිසා ලැබුණු තෘප්තිය ඔහුව සෑහීමකට පත් නොකළේය. කුඩා කාලයේදීම සිය මව අහිමිවීමත් මේ අතෘප්තිය තීව්‍ර කළාදැයි මම නොදනිමි.

සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන් ඉදිරියේ නිශ්චිත පර්යේෂණ ගැටළුවක් තිබුණේය. අද පර්යේෂකයෙකු කරන අයුරින්ම, ඔහු මුලින්ම කළේ මේ ගැටළුවට ඒ වන විට යෝජනා කර තිබුණු පැහැදිලි කිරීම් හා විසඳුම් සියල්ල අධ්‍යයනය කිරීමයි. අද භාෂාවෙන් මෙය සාහිත්‍ය සමීක්ෂණයකි. (ලිට්රචර් සර්වේ එකකි.) ඒ විසඳුම් කිසිවක් ඔහුගේ ශාස්ත්‍රඥ මනසට නිසි පැහැදිලි කිරීම් හෝ විසඳුම් ලෙස පෙනුනේ නැත. මේ නිසා අළුතින් දැනුම නිර්මාණය කිරීමට ඔහුට සිදුවිය. ඔහුගේ විසඳුම වූයේ තමන් සතු බාහිර සම්පත් වලින් තෘප්තිමත් නොවී, වැඩි වැඩියෙන් සම්පත් ලුහු බඳින පුද්ගල ස්වභාවය අභ්‍යන්තරයෙන් වෙනස් කිරීමයි.

අද කාලයේ පර්යේෂකයෙක් කරන්නක් මෙන්ම, මූලික වශයෙන් තමන්ගේ ශාස්ත්‍ර පිපාසය නිවා ගැනීම සඳහා පර්යේෂණයක් කර තමන්ට සෑහීමකට පත් විය හැකි විසඳුමක් සොයාගත් ගෞතම බුදුන්ට මුලින්ම මේ පර්යේෂණ ප්‍රතිඵලය වෙනත් අයට ඉදිරිපත් කිරීමට උනන්දුවක් ඇති වූයේ නැත. එයට හේතු වූයේ ප්‍රායෝගිකව එය පහසු කටයුත්තක් නොවන බවට වූ තක්සේරුවයි.

කෙසේ වුවද, ගෞතම බුදුන් ලෙස සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ගේ ජීවිතයේ තෙවන යුගය ගෙවුණේ මේ පර්යේෂණ ප්‍රතිපලය වෙනත් පුද්ගලයින් හරහා තහවුරු කර පෙන්වීමටය. (රෙප්ලිකේට් කිරීමටය.)

ගෞතම බුදුන් තමන් ස්ව-අධ්‍යනයෙන් ලබා ගත් දැනුම සම්ප්‍රේෂණය කළ ප්‍රධාන ආකාර දෙකක් විය. මීටරෙන් ගොඩ යන අයට මීටරෙන් ගොඩ යාමට සැලැස්වීම සහ මෝටරෙන් ගොඩ යන අයට මෝටරෙන් ගොඩ යාමට සැලැස්වීමයි. ඔය දෙආකාරයෙන්ම ගොඩ දැමිය නොහැකි බව සක් සුදක් සේ පැහැදිලි දෙන දෙයක් කා කියන දෙයක් අහගෙන සිටින බහුතර හුදී ජනයා තවත් සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක්ටවත් ගොඩ නොයන බව පැහැදිලි නිසා ඒ අයටත් මොනවා හෝ කියාදීමට කාරුණික වුවත් ගෞතම බුදුන්ගේ ප්‍රධාන ඉලක්කය වූයේ ගොඩ දැමිය හැකි සුළු පිරිසයි.

අද කාලයේත් තත්ත්වය මේ වගේමය. විභාගයක් කියන්නේ අවබෝධය නොවූවත් විභාගයක් උදාහරණයට ගත්තොත් ඇතැම් අය අවුරුද්දම පිස්සු කෙළ කෙළ හිටියත්, අන්තිම සුමානේ වැඩ කර මීටරෙන් ගොඩ දමති. තවත් සමහර අය අවුරුද්ද පුරා එක දිගට මහන්සියෙන් වැඩ කර මෝටරෙන් ගොඩ දමති. මීටරයත්, මෝටරයත් දෙකම හොඳින් වැඩ කරන විට යා හැකි දුර බොහෝය. දෙකෙන් එකක්වත් නැත්නම් ගොඩයාම පහසු නැත.

අහිංසක අම්බානක මීටරයකි. තක්ෂිලාවේ බැච් ටොපාය. කොච්චර මීටර් වුණත් සමාජ ජීවිතයේදී ඇනගැනීම දුලබ නැත. අහිංසකත් එකට කාගෙන බීගෙන සිටි යාළුවන්ගේ වෘත්තීය ඊර්ෂ්‍යාවට ලක්විය. ඒ වගේම අහිංසකගේ මෝටරයත් හොඳින් වැඩ කළේය. ඉලක්කයක් දුන් විට එයට ලඟා වන තුරු ඔහුට ඉවසිල්ලක් නොතිබුණේය.

අහිංසකට ලැබුණු ඉලක්කය ඇඟිලි දහසක මාලයකි. ඒවා නිකම්ම ඇඟිලි වුනානම් පනහෙන් වැඩේ ගොඩය. එහෙත්, අවශ්‍ය වුනේ දකුණු අතේ මාපට ඇඟිලි නිසා දාහක්ම ඕනෑ විය. ගැල් කණ්ඩායම් වැනි තැන් වලට පහර දීමෙන් ඔහුට එකවර ඇඟිලි ගොඩක් එකතු කර ගත හැකි විය. මේ අතර තනි තනි අයත් අහු වුණේය.

අද වාගේම එදත් නීතිය ක්‍රියාත්මක වුණේ අස්සයා ඉස්තාලෙන් බොහෝ දුර ගියාට පස්සේය. කොසොල් රජතුමා අංගුලිමාල වූ අහිංසකව අල්ලා ගැනීමට හමුදා ක්‍රියාන්විතයක් අරඹන විට අංගුලිමාල ඔහුගේ අවසන් ඉලක්කයටත් කිට්ටුය. කොසොල් රජතුමාගේ හමුදාවට අංගුලිමාලව හමුවුනානම් ඔහුට ආයුධ පෙන්නන්නට යන්නට වෙන එක අහන්නත් දෙයක් නොවේ.

ගෞතම බුදුන් එයට පෙර ඉස්සර විය. රටේ සිටි හැම අපරාධකාරයෙක් ඉදිරියටම ගෞතම බුදුන් මේ අයුරින් ගියේ නැත. අඩුගානේ අල්ලපු වත්තේ සිටි මස් කඩ කාරයාටවත් බණ කියන්නට ගියේ නැත. එසේ තිබියදී, ගෞතම බුදුන් අවදානම නොතකා අංගුලිමාල ඉදිරියට ගියේ තමා පිළිබඳවත් අංගුලිමාල නම් වූ අහිංසක පිළිබඳවත් වූ විශ්වාසය නිසාය. නොමඟ ගිය බුද්ධිමතෙකු වූ අහිංසකව නිසි මානසික ප්‍රතිකාර දී සුවපත් කළ හැකි බව ගෞතම බුදුන් දැන සිටියේය.

"මහණ, නොදුව!"

අහිංසක කෑ ගැසුවේය.

"මම නොදුවමි. දුවන්නේ ඔබය."

අංගුලිමාලගේ පිස්සු ඩබල් විය. තක්ෂිලාවේ බැච්ටොප් වූ අහිංසක ගෞතම බුදුන් ගැන සහ ඔහුගේ ඉගැන්වීම් ගැන හොඳින් දැන සිටියේය. ඒ ගෞතම බුදුන් බොරුවක් කීමට විදිහක් නැත. එහෙත්, ඇස් දෙකට පෙනෙන්නේ වෙන දෙයකි.

වෙන ටියුබ් ලයිට් එකකටනම් මළාට නොතේරෙන ගෞතම බුදුන්ගේ පණිවුඩය අහිංසකට පටස් ගා මීටර් විය. ඒ පණිවුඩයෙන් ඔහුට අවශ්‍ය ආන්තික තල්ලුව ක්ෂණිකව ලැබුණේය. කොසොල් රජුන්ට සිදුවුණේ අංගුලිමාල තෙරුන්ට පසඟ පිහිටුවා වැඳ ඔහුගේ හමුදා සේනාංකද සමඟ ආපසු යන්නටය.

මෙසේ පොඩි ආන්තික තල්ලුවකින් ගොඩ දැමිය හැකි මානසික තත්වයක සිටි, අවශ්‍ය සහජ බුද්ධියට හිමිකම් කියූ එක් තැනැත්තෙකු හෝ වෙනුවෙන් බොහෝ දුර කතර ගෙවා වුවද යමින් තම කාලය යෙදවීමට ගෞතම බුදුන් නොපැකිලුනේ එහි ඵලදායීතාව වැඩි නිසාය. මෝටරෙන් ගොඩයාමේ හැකියාව තිබූ වෙනත් අයට ලැබුණේ වරකට එක බැගින් වූ ක්‍රමික උපදෙස් පන්තියකි.

පසුකාලීනව බුද්ධ ශ්‍රාවකයින් තමන් උගත් දෙය වෙනත් අයට කියා දෙද්දී බොහෝ විට භාවිතා කළේ තමන් ගොඩ ගිය ක්‍රමයයි. මේ ක්‍රම දෙකම කාලයක් සමාන්තරව පැවතුණේය.

අද ඇති ථෙරවාද සම්ප්‍රදාය පුද්ගලයෙකු ටිකින් ටික පරිවර්තනය කර දිගු කාලයකින් ගොඩ දමන ක්‍රමයකි. සෙන් සම්ප්‍රදායේදී සිදුවන්නේ ගුරුවරයා විසින් ශිෂ්‍යයා නිසි මානසික තත්ත්වයේ සිටින බව හඳුනාගෙන පොඩි ආන්තික තල්ලුවක් යෙදීමයි.

(ඡායාරූපය එහි සඳහන් කර ඇති තැනිණි. ඉකොනොමැට්ටාගේ ශෛලියෙන් කාගේ හෝ විශ්වාසයන්ට රිදුණේනම් කණගාටුව ප්‍රකාශ කරමි.)