වහාම ඉවත්වන්නේ කොහාටද?

රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පෙරේදා (මැයි 28 දින) අති විශේෂ නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් රටේ දිස්ත්‍රික්ක හතක ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශ 33ක හා අවට ප්‍රදේශ වල ජීවත් වන්නන්ට වැසි ඇති වූ වහාම සිය නිවෙස් වලින් ඉවත්වී ආරක්‍ෂිත ස්ථාන කරා යන මෙන් ඉල්ලා තිබුණේය. ඉහත සිතියමේ රතු පැහැයෙන් ලකුණු කර ඇත්තේ අදාළ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශ 33ට අයත් ප්‍රදේශයි. කහ පැහැයෙන් ලකුණු කර ඇත්තේ එම ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශ 33ට මායිම් වන ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයි.

රජය විසින් මේ නිවේදනය නිකුත් කර ඇති ආකාරය අනුව අදාළ අවවාදයේ වැදගත්කම ඉතාම සීමිත බව කිවයුතු නැත. රතු පාටින් ලකුණු කර ඇති අවදානම් කලාපයේ  හා යාබද ප්‍රදේශ වල ජීවත් වන පිරිස අඩු වශයෙන් මිලියන තුනක්වත් වෙතැයි උපකල්පනය කළ හැකිය. දැන් මේ අවවාදය ලැබුණු පසුව වැසි වැටුණහොත් මේ මිලියන තුනක් ඉක්මවන පිරිස වහාම අවදානම් කලාපයෙන් ඉවත් විය යුතුය. එහෙත්, ඒ සඳහා ඔවුන් බොහෝ දෙනෙකුට සිය නිවෙස් වලින් සැතපුම් පණහක් හැටක්වත් ඈතට යන්නට සිදුවේ. මෙය ප්‍රායෝගිකව සිදුවන්නක් හෝ කළ හැක්කක් නොවේ. අදාළ නිවේදනයෙන් සිදුවන එකම කාර්ය භාරය කිසියම් විපතක් සිදුවීමෙන් පසුව "අපි කලින් දැනුම් දුන්නා" කියා අදාළ නිලධාරීන්ට වගකීමෙන් ගැලවෙන්නට නිදහසට කරුණක් ඉතිරිවීම පමණි.

ගංවතුරක් ළඟ එන විට හෝ නායයෑමේ අවදානමක් ඇති විට ළඟපාතක තිබෙන අවදානම අඩු තැනකට යන්නට මිස සැතපුම් පණහක් හැටක් ඈතින් ඇති ප්‍රදේශයකට යන්නට කාලයක් නැත. එමෙන්ම ගංවතුර හෝ නායයෑමේ අවදානම් කෙතරම් වැඩි ප්‍රදේශයක වුවත් සෑම බිම් අඟලකම ඒ අවදානම එකසේ නැත. ඒ නිසා, මෙවැනි අවදානම් සහගත තත්ත්වයකදී ජනතාව යොමු කළ යුත්තේ සිය නිවසට ආසන්නයේම තිබෙන අවදානම අඩු ස්ථාන වෙතය. ඒ සඳහා අවදානම් කලාප මීට වඩා විස්තරාත්මක මට්ටමකට සිතියම්ගත කළ යුතුය.

බොහෝ ගම් වල ගංවතුර හෝ නායයෑමේ අවදානම ඉතා වැඩි නිවාස මෙන්ම එසේ නොවන නිවාසද නැති විය නොහැක. අවදානම අධික තැන් නිසි ලෙස හඳුනාගෙන අදාළ නිවැසියන් දැනුවත් කළ විට ඔවුන්ට හදිසි තත්ත්වයකදී වහාම යායුත්තේ කොතැනකටදැයි කලින් සැලසුම් කරගත හැකි නිසා කලබල වී හිස් හැරුණු අත දුවන්නට හෝ හිත හිතා ඉන්නට අවශ්‍ය වන්නේ නැත. මේ ආකාරයේ නිසි සැලසුමක් (contingency plan) නොතිබීම ස්වභාවික ආපදා වලදී නැවත නැවතත් සිදුවන විශාල ජීවිත හානි වලට හේතුවකි. පරම්පරා ගණනක් ගංවතුර අවදානම වැඩි ගම් වල ජීවත් වූ මිනිසුන්ට එවැනි නිශ්චිත සැලසුමක් තිබුණේය.

මේ කාර්යය දැන් හෝ ආරම්භ කරන්නේනම් ඉදිරි වසර වලදීද අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවන්නට ඉඩ ඇති ගංවතුර හා නායයෑම් හමුවේ ජීවිත හානි අවම කරගන්නට ඉඩ සැලසෙනු ඇත. එමෙන්ම දිගුකාලීනව එවැනි ප්‍රදේශ වලින් ජනතාව ක්‍රමයෙන් ඉවත්වීමට හා එවැනි ප්‍රදේශ වලට අලුතින් පදිංචිය පිණිස පැමිණීම අධෛර්යමත් වීමටද එය හේතු වනු ඇත. සුරක්ෂිත විකල්ප ස්ථාන ඉදිරිපත් නොකර, එක ළඟ පිහිටි ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශ ගණනාවක් එකම අවදානම් කලාපයක් ලෙස නම් කර ජනතාවට වහාම ඉවත්වන්නට කීමනම් තනිකරම ගොංපාර්ට් එකකි.