තේ කහට යට හිතේ කහට...

පසුගිය වසරේ ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය රුපියල් බිලියන 24,148ක්. මේ සඳහා කෘෂිකාර්මික, කාර්මික හා සේවා අංශ වලින් ලැබී තිබුණු දායකත්වය පහත පරිදියි

කෘෂිකර්මාන්තය, වන වගාව හා ධීවර කර්මාන්තය - රුපියල් බිලියන 2,113යි. එනම්, 8.7%ක් පමණයි.

කර්මාන්ත - රුපියල් බිලියන 7,309යි. එනම් 30.3%ක්.

සේවාවන් - රුපියල් බිලියන 13,549යි. එනම් 56.1%ක්. 

මේ කොටස් තුනේ එකතුව 100%ක් නොවීම කාට හෝ ප්‍රශ්නයක්නම් ඉතිරි කොටස එනම් රුපියල් බිලියන 1,177ක් (4.9%ක්) රජය විසින් භාණ්ඩ හා සේවා මත අය කරන බදු. මෙහිදී අවධානය යොමු කරන්න අවශ්‍ය ඉහත සංයුතිය දෙසයි. විශේෂයෙන්ම වන වගාව, කරදිය හා මිරිදිය ධීවර කර්මාන්ත, කෘෂිකාර්මික ආධාරක සේවා ආදියද ඇතුළත්ව මුල් කොටසේ සමස්ත දායකත්වය. 

දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට කෘෂිකර්මාන්තය, වන වගාව හා ධීවර කර්මාන්තය තුළින් ලැබෙන දායකත්වය 8.7%ක් පමණයි කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ එම කර්මාන්තය වෙනුවෙන් යොදවන ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් ප්‍රතිලාභ විදිහට කවර ආකාරයකින් හෝ බෙදී යා හැක්කේත් ඔය කොටස පමණයි කියන එක. 

පසුගිය වසර අවසානයේදී ලංකාවේ ජනගහණයෙන් කිසියම් ආර්ථික කාර්යයයක නියැලුණු පිරිස 8,147,731ක් පමණයි. වැටුප් ලබන රැකියාවක් කළ අය වගේම (වැටුප් ලබමින් විවිධ හේතු මත රැකියා නොකළ අයද ඇතුළත්ව), ස්වයං රැකියා කළ අය, තමන්ගේ පවුලේ නිෂ්පාදන කාර්යයකට උදවු කළ අය, වෙනත් අයව සේවයේ යෙදවූ අය ආදී සියල්ලන්ම මෙම ඇස්තමේන්තුවට ඇතුළත්.

මේ විදිහට කවර හෝ ආර්ථික කාර්යයක නියැළුණු පිරිස කෘෂිකාර්මික, කර්මාන්ත හා සේවා අංශ අතර බෙදී ගොස් සිටියේ කවර ආකාරයකින්ද?

කෘෂිකාර්මික - 2,158,559 (26.5%)

කාර්මික - 2,158,199 (26.5%)

සේවා - 3,830,973 (47.0%)

මෙයින් පෙනෙන පරිදි කාර්මික හා සේවා අංශ වල ශ්‍රම යෙදවුම් වලින් සාපේක්ෂව වැඩි අගය එකතු කිරීමක් සිදු වෙනවා. කෘෂිකාර්මික අංශයේ එය සිදු වෙන්නේ ගොඩක් අඩුවෙන්. එක් එක් අංශයේ ශ්‍රමිකයෙකුගේ අගය එකතු කිරීම සාමාන්‍ය වශයෙන් පහත පරිදියි. (මෙයින් අදහස් වන්නේ ශ්‍රමය නිසා පමණක් සිදු වන අගය එකතු කිරීම නෙමෙයි. ප්‍රාග්ධනයේ කොටස ඇතුළත්ව.)

කෘෂිකාර්මික - රුපියල් මිලියන 0.98ක් පමණ 

කාර්මික - රුපියල් මිලියන 3.37ක් පමණ 

සේවා - රුපියල් මිලියන 3.57ක් පමණ 

මෙයින් පැහැදිලිව පෙනෙන පරිදි, රටම කෘෂිකර්මය කරා යොමු වුනොත් වෙන්නේ මුළු රටේම සාමාන්‍ය ජීවන තත්ත්වය දැන් තිබෙන මට්ටමෙන් 25%-30% පමණ පහළ මට්ටමකට වැටෙන එක. ඒ වගේම, රටම කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වුනොත් වෙන්නේ රටේ 26.5%කගේ ජීවන තත්ත්වය තුන් හතර ගුණයකින් ඉහළ යන එක. (මේ දෙකම පැහැදිලි කිරීම සඳහා පමණක් පෙන්වන උපකල්පිත තත්ත්වයන් පමණයි).

දැන් ඉහත පෙන්වා ඇති පරිදි කෘෂිකාර්මික අංශයේ ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය අතර මොන විදිහකින් හෝ බෙදී යා හැක්කේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 8.7%ක් වන කොටසක් පමණයි. ඒ ටික බෙදාගන්න රටේ ශ්‍රම බලකායෙන් 26.5%ක් බලාගෙන ඉන්නවා. මේ අයගෙන් යැපෙන අය වෙනම ඉන්නවා. තේ වගා කර්මාන්තය කියා කියන්නේ ඔය 8.7%ක කොටසෙනුත් එක් කොටසක් පමණයි.

පසුගිය වසරේදී රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට තේ වගා කර්මාන්තයේ දායකත්වය රුපියල් මිලියන 203,024ක් පමණයි. එය ප්‍රතිශතයක් ලෙස 0.84%ක් පමණයි. මෙයින් තේ වතු සමාගම් වල දායකත්වය ආසන්න වශයෙන් 25%ක් පමණයි. ඉතිරි 75%ම එන්නේ පෞද්ගලික තේ වතු වලින්. එයින්ද 60%ක් පමණ කුඩා තේ වතු හිමියෝ. 

ඓතිහාසික තත්ත්වයන් මත අවවරප්‍රසාදිත ජන කණ්ඩායමක් වී තිබෙන ඉන්දීය සම්භවයක් ඇති වතු කම්කරුවෝ සේවය කරන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඔය වතු සමාගම් වල. ලොකු පෞද්ගලික වතුහිමියන් යටතේද ඔවුන්ගෙන් යම් පිරිසක් සේවය කරනවා විය හැකියි. එහෙත්, මේ කොටස් දෙක ගත්තත් මේ වෙද්දී තේ වගා කර්මාන්තයේ නියැලෙන ශ්‍රමිකයින් සියළු දෙනා ඉන්දීය සම්භවයක් ඇති අය නෙමෙයි.

ලංකාවේ සමස්ත තේ නිෂ්පාදනයෙන් 60%-65%ක් පමණ වන පහත රට තේ වලින් 96%ක්ම නිපදවන්නේ කුඩා තේ වතුහිමියෝ. මැදරට තේ වලින් 65% නිපදවන්නේත් ඔවුන්. ලොකු තේ වතු වැඩි ප්‍රමාණයක් තිබෙන්නේ උඩරට. 

ලක්ෂ හතරකට වැඩි කුඩා තේ වතුහිමියන් විසින් වසරකට තේ කිලෝග්‍රෑම් මිලියන 200කට වඩා හදනවා. වතු වල තේ නිෂ්පාදනය එයින් තුනෙන් එකක් පමණයි. ඉහත මිලියන 200 ලක්ෂ හතරෙන් බෙදුවොත් එක් කුඩා තේ වතුහිමියෙක් විසින් වසරකට නිපදවන්නේ තේ කිලෝග්‍රෑම් 500ක පමණ ප්‍රමාණයක්. මෙම සංඛ්‍යාලේඛණ වල තිබෙන්නේ සකස් කළ වියලි තේ කොළ විය යුතුයි. එසේනම්, මාසයකට අමු දළු කිලෝග්‍රෑම් 200කට වඩා නොවැඩි ප්‍රමාණයක්. මෙවැනි ප්‍රමාණයක් දළු කඩන්න සහ අනෙකුත් ශ්‍රම යෙදීම් වෙනුවෙන් සාමාන්‍ය වශයෙන් මාසයකට මිනිස් දින දහයකට වඩා අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. ඒ මට්ටමේ ශ්‍රම යෙදවුමක් බොහෝ විට පවුලේම ශ්‍රමය මිස කුලී ශ්‍රමය නෙමෙයි. 

අනෙක් අතට, අමු තේ දළු කිලෝවක මිල රුපියල් 200 සේ සැලකුවොත්, තේ දළු කිලෝග්‍රෑම් 200ක් විකුණා ලැබිය හැකි ආදායම රුපියල් 40000ක් පමණයි. මේ ආදායම කියන්නේ ලාබයක් නෙමෙයි. කුලියට දළු කඩා ගෙන අනෙක් කටයුතුද කුලියට කර ගත්තොත් ඔය මුදලින් සැලකිය යුතු කොටසක් ඒ වෙනුවෙන් යනවා. ඊට අමතරව පෝර වැනි අනෙකුත් වියදම් ගියාට පස්සේ තේ වතුහිමියෙකු වීම නිසා ලැබෙන ප්‍රතිලාභය විශාල එකක් නෙමෙයි. එම ප්‍රතිලාභය ලැබෙන්නේ ශ්‍රමය, ප්‍රාග්ධනය සහ ගන්නා අවදානම යන සියල්ල වෙනුවෙන්.

අද වෙද්දී ලංකාවේ කුඩා තේ වතු හිමියන් බොහෝ දෙනෙක් තමන්ගේම වත්තේ පැත්තක තේ ටිකක් වවාගෙන, තමන්ගේ පවුලේ ශ්‍රමය ඒ වෙනුවෙන් යොදවන දුප්පතුන් නොවේනම් එසේ නොවන්නේ වෙනත් රැකියාවක් කරන නිසා හෝ වෙනත් ආදායම් මාර්ග තිබෙන නිසා. කුඩා තේ වතුහිමියන් අතර සිටින තරමක් විශාල තේ ඉඩමක් තිබෙන අය හා අදාළව පමණක් තත්ත්වය වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. නමුත් එවැන්නෙකුගේ ආදායම ගැන හිතද්දීත් වතුහිමියා ලෙස යොදවන මානසික හා ශාරීරික ශ්‍රමයේ මිල අඩු කර ගණන් බැලිය යුතුයි. 

ඔය ආකාරයේ කුඩා තේ වතු හිමියෙකුගේ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ලැබෙන දෙය හා සංසන්දනය කළ විට ලොකු තේ වත්තක ශ්‍රමිකයෙකු සේ වැඩ කරන, සාමූහික ගිවිසුම් හා කම්කරු නීති වලින් අවම වැටුප් හා වරප්‍රසාද තීරණය වී ඇති අයෙකුගේ තත්ත්වය අද වෙද්දී ගොඩක්ම නරකයි කියා මම හිතන්නේ නැහැ. එයින් මම අදහස් කරන්නේ ඔවුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය කතා කරන්න අවශ්‍ය නැති තරම් හොඳ බව නෙමෙයි. එය නරකනම්, එය සමස්තයක් ලෙස කර්මාන්තයේ ප්‍රතිලාභ පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් මිසක් වතුහිමියන් විසින් ශ්‍රමිකයින්ගේ කොටස ඔවුන්ට නොදීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි.

ලංකාවේ වැවිලි සමාගම් විසින් යොදවා ඇති ප්‍රාග්ධනයට සාපේක්ෂව හා ගෙන ඇති අවදානමට සාපේක්ෂව ඉතා සාමාන්‍ය ලාබ මිසක් සුපිරි ලාබ ලබන්නේ නැහැ. අභාවප්‍රාප්ත වූ මෙරිල් ප්‍රනාන්දුට අයත් සමාගම් විසින් මෑත වසර වලදී පාලනය කළ කහවත්ත ප්ලාන්ටේෂන් වැනි සමාගම් පසුගිය කාලය මුළුල්ලේම පවත්වාගෙන ගොස් තිබෙන්නේ පාඩුවටයි. එම පාඩු ආවරණය කරගෙන තිබෙන්නේ වෙනත් සමාගම් වලින් මුදල් පොම්ප කිරීමෙන්. පහත තිබෙන්නේ පසුගිය වසර වල එම සමාගමේ ලාබ. 

2021 - රුපියල් මිලියන 106ක ශුද්ධ පාඩුවක්.

2020 - රුපියල් මිලියන 246ක ශුද්ධ පාඩුවක් 

2019 - රුපියල් මිලියන 510ක ශුද්ධ පාඩුවක් 

2018 - රුපියල් මිලියන 249ක ශුද්ධ පාඩුවක් 

2017 - රුපියල් මිලියන 18ක ශුද්ධ ලාබයක් 

2016 - රුපියල් මිලියන 138ක ශුද්ධ පාඩුවක් 

2015 - රුපියල් මිලියන 192ක ශුද්ධ පාඩුවක් 

ඔය සමාගම යටතේ පාලනය වන වතු රජය විසින් පෞද්ගලික අංශයට දිගුකාලීනව බදු දී නොතිබුණානම් මේ වෙද්දී ඔය පාඩු වල බර දරන්න වෙන්නෙත් බදු ගෙවන්නටයි. දැන් එම පාඩු අදාළ සමාගමේ කොටස් හිමියන්ගේ ප්‍රශ්නයක්.

සමාගමක් මේ අයුරින් දිගින් දිගටම පාඩු ලබද්දී එම සමාගමේ සේවකයින්ගේ තත්ත්වය එන්න එන්නම යහපත් වීමේ ඉඩක් නැහැ. (ඇතැම් රාජ්‍ය ආයතන වලනම් එහෙම වෙනවා.) අනෙක් අතට ලංකාවේ වැවිලි කර්මාන්තයේ ස්වභාවය අනුව වැවිලි සමාගමක් පාඩු ලබද්දී එහි සේවකයින් එළවා දමා පාඩු මකා ගැනීමේ හැකියාවක් නැහැ. එයට නීතිමය බාධා වලට අමතරව සංස්කෘතික හා දේශපාලන බාධාද හරස් වෙනවා. ඒ වගේම, ඒ විදිහට ඉන්න සේවකයින් ඉවත් කර අලුතෙන් සේවකයින් හොයා ගැනීම පහසු නොවන නිසා ආර්ථික වශයෙන් වුවද එවැන්නක් බොහෝ විට හොඳ තීරණයක් නෙමෙයි. මේ හේතුව නිසාම අධික සේවක පිරිවැය නිසා සිදුවන පාඩු පියවා ගන්න වෙන්නේ කවදා හෝ ලාබ ලබන අවස්ථාවකයි. ඒ වගේ වෙලාවකදී ලාබයෙන් සේවකයින්ට යන කොටස අඩු වෙනවා. 

ප්‍රතිලාභ අඩු වුනත් කෘෂිකාර්මික ශ්‍රමිකයින් මහා පරිමාණයෙන් කර්මාන්තයෙන් ඉවත් නොවන්නේ ඔවුන්ට එසේ ඉවත් වී කළ හැකි වෙනත් දේ නැති නිසයි. මෙය කුසලතා නැති වීමේ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. යම් ආකාරයකින් කුසලතා ගොඩ නගා ගත්තත් එවැනි විශාල පිරිසකට රැකියා සැපයිය හැකි වෙළඳපොළක් ලංකාවේ නැහැ. මම මුලින් කියපු "සියලු කෘෂිකාර්මික ශ්‍රමිකයින් කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වීම" වැනි දෙයකින් සෛද්ධාන්තිකව එම ශ්‍රමිකයින්ගේ ජීවන තත්ත්වය වගේම රටේ ආර්ථිකයද වර්ධනය වන නමුත් මෙවැනි අදහසක් ලංකාවේ වත්මන් සන්දර්භය තුළ මනෝරාජික අදහසක් පමණයි. මේ තිබෙන පසුබිමේ කෘෂිකර්මයේ නියැලෙන අය කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වුනොත් වෙන්නේ ඔවුන් කබලෙන් ලිපට වැටී රටේ ආර්ථිකයද පසුපසට යාමක් පමණයි. කෙසේ වුවත්, දිගුකාලීනව බැලූ විට මෙය විසඳුමක් නැති ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි.

රටේ කාර්මික හා සේවා අංශ වල ප්‍රමාණවත් රැකියා ඇත්නම් කෘෂිකර්මය තුළ හිර වී තිබෙන ශ්‍රමය ඒ වෙත විතැන් වෙනවා. එහිදී කෘෂිකර්මය තුළ ඉතිරි වන සීමිත පිරිස අතර එම අංශයේ සීමිත දදේනි දායකත්වය බෙදී යාමෙන් එම අංශය තුළ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් වගේම ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන්ද ලැබෙන ප්‍රතිලාභ ඉහළ යනවා. එය නොවන්නේ රටේ කාර්මික හා සේවා අංශ වල ප්‍රමාණවත් රැකියා ජනනය කිරීමක් සිදු නොවන නිසා. 

මෙය රට තුළ ප්‍රාග්ධනය නැතිකම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයකට වඩා ආකල්ප පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්. වෘත්තිකයෙකුට ලැබෙන ගෞරවය ව්‍යසායකයෙකුට රටෙන් ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසාම, ප්‍රාග්ධනය එක්රැස් කරගෙන සිටින, ව්‍යසායකයකත්ව කුසලතා තිබෙන හෝ ගොඩ නගා ගැනීමේ හැකියාව තිබෙන බොහෝ දෙනෙකු ඒ සඳහා දිරිමත් වන්නේ නැහැ. ශ්‍රමය සූරාකන්නන් ලෙස ලේබල් කර අපහාස කරනු ලැබීමේ අවදානමට බිය වන එවැන්නන් අනෙක් පැත්තෙන් තමන් සතු ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් ඉහළ ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීමේ අනවරත උවමනාවකින්ද පෙළෙනවා. ඒ සඳහා මාර්ග සීමා වෙද්දී විදේශගත වීම විසඳුම ලෙස දකිනවා. 

තේ කර්මාන්තයේ නියැලෙන ඉන්දීය සම්භවයක් ඇති ශ්‍රමිකයින්ගේ ජීවිත වල සියවස් එකහමාරක තේ කහට පැල්ලම් තිබෙනවා. ඒ කහට පැල්ලම් ඉවත් කළ යුතුයි. එහෙත්, ඒ කහට පැල්ලම් ගැන කතා කරන බොහෝ දෙනෙකු විසින් ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ රටේ සිටින ධනය උපදවන්නට එරෙහි ඔවුන්ගේ හිතේ කහටයි. වැවිලි සමාගම් සතු තේ වතු වල මෙන්ම තමන්ගේම කුඩා තේ වතු වල ශ්‍රමය වැය කරන කර්මාන්තයේ ශ්‍රමිකයින්ගේ ජීවිත වඩා යහපත් වීමටනම් මේ ශ්‍රමිකයින්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් කර්මාන්තයෙන් ඉවත් වී කර්මාන්තයේ ස්වභාවය වෙනස් විය යුතුයි. එය සිදු වීමටනම් විකල්ප රැකියා අවස්ථා බිහිවිය යුතුයි. ඒ සඳහා වැඩි වැඩියෙන් ලාබ සොයන්නන් රටට අවශ්‍යයි. එවැන්නන් ගොඩ නැගෙන්නේ ලාබ සෙවීම පිළිබඳව වැරදි මතවාද කාලයක් තිස්සේ ජනගත කිරීම නිසා එකතු වී තිබෙන හිතේ කහට රටේ සාමූහික විඥානයෙන් ඉවත් වන්නේනම් පමණයි.