වෙබ් ලිපිනය:

Monday, December 9, 2024

ප්‍රතිලෝම යමක Won’t lovers revolt now?


කලින් සටහනේ Palindrome සහ Ambigram ගැන විස්තර කළානේ. Palindrome එකක් වමේ සිට දකුණට කියෙවුවත්, දකුණේ සිට වමට කියෙවුවත් කියැවෙන්නේ එකම විදිහටයි. හැබැයි Palindrome එකක් දෘශ්‍යමාන ලෙස සමමිතික බවක් එයින් අදහස් වෙන්නේ නැහැ. ඊට හේතුව,  Palindrome එකක අකුරු එක එක වෙන වෙනම ගත් විට ඒ සෑම එකක්ම අනිවාර්යයෙන්ම සමමිතික නොවීම. එවැනි සමමිතියක් තිබේනම් Palindrome එකක්  Ambigram එකක්ද වෙනවා. නමුත් Ambigram එකක් හැම විටම Palindrome එකක් විය යුතු නැහැ.

සමමිතික අකුරු පමණක් තිබෙන "MOM" හා "WOW" Palindrome වගේම Ambigramද වෙනවා. මෙවැනි සිංහල වචනයකට නිදර්ශනයක් ලෙස "පිංපි" කියන එක පෙන්වන්න පුළුවන්. වචනය හරි මැදින් සිරස් අතට ඉරක් ඇන්දොත් දෙපැත්ත සමමිතිකයි. ඒ නිසා, එම සිරස් රේඛාව වටා මෙවැනි වචනයක් අඩංගු ත්‍රිමාණ රූපයක් අංශක 180කින් කැරකෙවුවොත් පෙනෙන්නේ මුල් රූපයමයි. 

හැබැයි "ප" අකුර සමමිතික නැත්නම් මේ වැඩේ වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, සමමිතික ලෙස "ප" නිරූපණය වන ෆොන්ට් එකක් ගත්තොත් පමණයි මෙය Ambigram එකක් වෙන්නේ. මේ විදිහටම "mom", "noon" වගේ වචනත් Ambigram ලෙස නිරූපණය කරන්න පුළුවන්.  ඒ සඳහා "m" "n" සමමිතික ලෙස ලියන්න වෙනවා. 

"SOS" වැනි වචනයක් හරි මැදින් අඳින සිරස් හෝ තිරස් රේඛාවක් වටා භ්‍රමණය කර ඒ රූපයම ගන්න බැහැ. නමුත් වචනය මැදින් ලබ්බකව ඇඳිය හැකි රේඛාවක් වටා අංශක 180ක් කරකවලා ඒ රූපයම ලබා ගන්න පුළුවන්. ඒ නිසා එයත් Ambigram එකක්. "pod" වැනි වචනයක් Palindrome එකක් නොවුනත්, එම වචනය මැදින් ලබ්බකව ඇඳිය හැකි රේඛාවක් වටා අංශක 180ක් කරකවලා ඒ රූපයම ලබා ගන්න පුළුවන් නිසා එයත් Ambigram එකක්. Ambigram කියන වචනයත් Ambigram එකක් වෙන විදිහට නිරූපනය කළ හැකියි. අවශ්‍යනම් විකිපීඩියා පිටුවට ගිහින් බලන්න. 

Ambigram එකක තිබෙන්නේ අකුරු වලින් හැදුනු වචනයක් වුනත් සාමාන්‍යයෙන් එම අකුරු සහ වචනය විශේෂ  ආකාරයකට ලිවුවොත් පමණයි Ambigram එකක් වෙන්නේ. නමුත් Palindrome එකකට ඒ ප්‍රශ්නය නැහැ. Palindrome එකක සමමිතිය පරීක්ෂා කෙරෙන්නේ අකුරෙන් අකුර වෙන වෙනම අරගෙනයි. ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ ප්‍රචලිත Palindrome ගණනාවක් තිබෙනවා. පහත තියෙන්නේ ඒවායින් කීපයක්.

Borrow or rob?

Never odd or even.

Now, sir, a war is won!

Won’t lovers revolt now?

ඔය විදිහට දෙපැත්තෙන්ම කියවිය හැකි ප්‍රචලිත සිංහල වචන බොහෝ ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා. උදාහරණ විදිහට "වඩුමඩුව", "රතු වතුර", "නාගොඩ ගොනා" ආදිය පෙන්විය හැකියි. පැරණි සිංහල සාහිත්‍යයට ගියොත් කව් සිළුමිණ, කව්මිණි මල්දම වැනි පොත් වල යොදාගෙන තිබෙන විවිධ කාව්‍යාලංකාර අතරින් එක ප්‍රවර්ගයක් ප්‍රතිලෝම යමක ලෙස හැඳින්වෙනවා. ප්‍රතිලෝම යමකයක් කියා කියන්නේ Palindrome එකක් ලෙස පබඳිනු ලැබූ කවියක්. 

"නී පිපි වී ලද වනත- දලදර පවන විනි ලෝ - ලෝ නිවි නව පරද ලද- තනව දල වී පිපිනී"

"දසත පවන සසල මද ද දලසර ලප ගන සරන ද දනරස නග පල රස ල ද දද මලසස නවපත ස ද"

"නව දල ලද වන 
මී පවන නවප මී
සදලව වල දස 
නී තනන නනත නී"

(මම සිංහල භාෂා විශේෂඥයෙක් නොවන නිසා වැරදි තියෙන්න පුළුවන්)

අවුරුදු තුන හතරකට කලින්, සිංහල ජන සංගීතය ගැන කතා කරද්දී අමතක කළ නොහැකි, ලංකාවේ ගායකයෙක් ඇමරිකාවේ සංචාරයකට ආවා. ඒ ආපු වෙලාවේ, විවේකීව හිටපු හවස් වෙලාවක, ලංකාවේ පැරණි සාහිත්‍යයේ සහ ජන කවි වල දැකිය හැකි විවිධ කාව්‍යාලංකාර පිළිබඳව ඔහු යම් විස්තර කිරීමක් කළා. ලොකු දෙයක් දන්නේ නැතත්, ඔය මැද්දට මමත් දැනගෙන හිටපු දේවල් කිහිපයක් එකතු කළා. ඔය අවස්ථාවේදී ඔහු මට යෝජනාවක් කළා පුලුවන්නම් ප්‍රතිලෝම යමකයක් විදිහට යම් පබැඳුමක් කරන්න උත්සාහ කරන්න කියලා.

ඇත්තටම ඔය කතාබහ සිදු වෙද්දී මම "ප්‍රතිලෝම යමක" කියන වචනය දැනගෙන හිටියේ නැහැ. ඒ කතාබහේදී එම වචනය භාවිතා වුනෙත් නැහැ. සාකච්ඡාව ගියේ ඔය වචනය නැතුව "දෙපැත්තෙන්ම කියැවිය හැකි" කියන තැන ඉඳලා. පසුව මේ ගැන විපරම් කරද්දියි ප්‍රතිලෝම යමක ගැන දැනගන්න ලැබුණේ.

කොහොම වුනත් ඔය කතාබහෙන් ලැබුණු උත්තේජනය නිසා මම පසු අවස්ථාවක ඔය විදිහේ පබැඳුමක් කරන්න උත්සාහ කළා. මේ වෙනුවෙන් ඒ වෙලාවේ යම් මහන්සියක් දැරුවත් පසුව අනෙකුත් වැඩ එක්ක එය අමතක වෙලා ගියා. නැවත ඒ ගැන මතක් වුනේ AᗺBA ලිපිය ලියද්දී. 

හරි පිළිවෙලකට සංරක්ෂණය කර නොතිබුණු නිසා ලියපු පද ටික නැවත හොයා ගන්නත් යම් මහන්සියක් වෙන්න සිදු වුනා. යම් කාලයක් යොදවපු වැඩක් නිසා සංරක්ෂණය කිරීමේ අරමුණීන් මෙහි පළ කරනවා.

බාල ලමා (ළමා) මාල ලබා කරන නරක සේවෙ වෙසේ
සේවෙ වෙසේ කරන නරක බාල ලමා (ළමා) මාල ලබා

ලාබ බලා මාද දමා රාජ කලෝ (කළෝ) ලෝක ජරා
රාජ කලෝ (කළෝ) ලෝක ජරා මාද දමා ලාබ බලා

මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ

මිහි හිමි දන නද යටටය යටටය
යටටය යටටය දන නද මිහි හිමි

සිරි ලක කල (කළ) රිසි යටටය යටටය
යටටය යටටය සිරි ලක කල  (කළ) රිසි

මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ

කාමදේව සේ වාසේ හේලෙ ලෙහේ වදේ මකා
කාමදේව හේලෙ ලෙහේ සේවා සේ වදේ මකා

පාද දපා කාවි විකා හීන නහී දාහ හදා
දාහ හදා හීන නහී කාවි විකා පාද දපා

දීම බලෝ ලෝබ මදී දනේ මගෙම මටම නේද
දනේ මටම මගෙම නේද දීම බලෝ ලෝබ මදී

මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ

රාජ සබා බාස ජරා නේක දනා නාද කනේ (කණේ)
නේක දනා නාද කනේ (කණේ) රාජ සබා බාස ජරා

ලෝක දවා වාද කලෝ (කළෝ) මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ ලෝක දවා වාද කලෝ (කළෝ)

මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ

මිහි හිමි දන නද යටටය යටටය
යටටය යටටය  දන නද මිහි හිමි

සිරි ලක කල (කළ) රිසි යටටය යටටය
යටටය යටටය සිරි ලක කල (කළ) රිසි

මේක සදා දාස කමේ
මේක සදා දාස කමේ

මිය යමි මිය යමි මිය යමි මිය යමි
මිය යමි මිය යමි මිය යමි මිය යමි

හ්ම්...ම්හ්...

වේගෙ ගෙවේ මල (මළ) කෝලම වේගෙ ගෙවේ!
වේගෙ ගෙවේ මල (මළ) කෝලම වේගෙ ගෙවේ!!

(මේ සමඟ පළ කරන රූපය කරතොට හිමියන්ගේ බාරස කාව්‍යයේ ගර්හ චක්‍රය. මෙය වමේ සිට දකුණට, දකුණේ සිට වමට, උඩ සිට පහළට මෙන්ම පහළ සිට උඩටද කියැවිය හැකි පරදී සකස් කර තිබෙනවා.)

Sunday, December 8, 2024

වම දකුණ පැටලවූ AᗺBA

මෑතකදී AЯRIVAL FROM SWEDEN සංගීත කණ්ඩායම ලංකාවට පැමිණීම නිසා ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුගේ AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම පිළිබඳ වූ මතකය අලුත් වුනා කියා මම හිතනවා. AЯRIVAL FROM SWEDEN සංගීත කණ්ඩායම AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම අනුකරණය කරන සංගීත කණ්ඩායම් සියයකට වැඩි ප්‍රමාණය අතරින් වඩාත්ම ජනප්‍රිය සංගීත කණ්ඩායමක්. 

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම කාලයක් ලෝකයේ ජනප්‍රියම සංගීත කණ්ඩායමක්. ඒ වගේම, මේ සංගීත කණ්ඩායම ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් එවකට දැන සිටි බටහිර සංගීත කණ්ඩායම් අතළොස්සෙන් එකක් කියා කියන්නත් පුළුවන්. 

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමේ ස්වර්ණමය යුගය හැත්තෑව දශකය කියා කිව හැකි වුවත්, මට පෞද්ගලිකවව AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම සම්මුඛ වූයේ එම දශකයේ අවසන් කාලයේදී විය යුතුයි. ලංකාවේ තවත් බොහෝ දෙනෙකුට මෙන්ම මටත් ඒ කාලයේ ඉංග්‍රීසි සිංදුවක් අහන්න තිබුණු එකම ක්‍රමය වූයේ ගුවන් විදුලියේ ඉංග්‍රීසි සේවයයි. 

ආසන්න වශයෙන් ඔය කාලයේදී රූපවාහිණිය ව්‍යාප්ත වුනා. මුල් කාලයේදී රූපවාහිනි කාලයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් වෙන් වී තිබුණේ ඉංග්‍රීසි සංගීත වැඩසටහන් ඇතුළු ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය වැඩ සටහන් වලටයි. ඒ වෙද්දී සිංහල වැඩ සටහන් විශාල ලෙස නිෂ්පාදනය වුනේ නැහැ. ඔය කාලයේදී, ඒ කියන්නේ අසූව දශකයේ මුල් කාලයේදී, AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම ගුවන් විදුලිය හරහා මෙන්ම රුපවාහිණිය හරහාද ඉදහිට හෝ හමු වුනා කියා මම හිතනවා.

මීට සමාන්තරව ලංකාවේ ව්‍යාප්ත වූ කැසට් වෙළඳපොළක්ද තිබුණා. මගේ මතකය වනුයේ AᗺBA වැනි ජනප්‍රිය බටහිර සංගීත කණ්ඩායම් වල ගීත ඔය යුගයේදී කැසට් පට ලෙසද ලංකාවේ අලෙවි වූ බවයි. මේ ගැන දැන් සිතා බලද්දී පෙනී යන්නේ මෙවැනි කැසට් පට ලංකාව තුළ ප්‍රති නිෂ්පාදනය කළ "හොර කොපි" විය යුතු බවයි.

මෙවැනි කැසට් පටයක් හොයා ගෙන මිල දී ගැනීමට විකල්පයක් වූයේ රෙකෝඩ් බාර් එකකින් හිස් කැසට් පටයක් මිල දී ගෙන අවශ්‍ය සිංදු ලැයිස්තුව රෙකෝඩ් කර ගැනීමයි. මෙහිදී එක් ගීතයකට යම් මුදලක් ගෙවිය යුතු වුනා. මෙහි වූ වාසිය තමන් කැමති සිංදු ලැයිස්තුවක් රෙකෝඩ් කර ගත හැකි වීමයි. කඩෙන් සෘජුව මිල දී ගන්නා කැසට් පට වල අදාළ ගායකයාගේ හෝ සංගීත කණ්ඩායමේ කැමති ගීත වගේම ඒ තරම් කැමැත්තක් නැති ගීතත් කලවමේ තිබුණා. මේ අයුරින් මා සතු වූ රෙකෝඩ් කරගත් ඉංග්‍රීසි සිංදු කැසට් පටයක AᗺBA සිංදු කිහිපයක්ද තිබුනා.  

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමේ සිංදු අහනවාට අමතරව විවිධ පුවත්පත් හා සඟරා ආදියේ මෙම සංගීත කණ්ඩායම පිළිබඳ තොරතුරු පළ වූ අවස්ථාද තිබුණා. එසේ එම සංගීත කණ්ඩායම ගැන තොරතුරු පළ වූයේ ඉංග්‍රීසි පුවත්පත් හා සඟරා ආදියේ පමණක් නෙමෙයි. සිංහල පුවත්පත් හා සඟරා ආදියේද මෙවැනි තොරතුරු පළ වුනා. ඒ නිසා, AᗺBA සිංදු ගැන පමණක් නොව AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම ගැනද ලංකාවේ සැලකිය යුතු පිරිසක් දැනගෙන සිටියා කියා මම හිතනවා.

AᗺBA සිංදු වගේම AᗺBA නමද හොඳින් මතක හිටින නමක්. ඊට හේතුව ඒ නම ලියන අපූරු ආකාරය සහ විශේෂයෙන්ම එහි ඇති සමමිතියයි. එම සංගීත කණ්ඩායම තුළද මෙම සමමිතිය දැකගත හැකි වුනා. දැන් AᗺBA අනුකරණය කරන AЯRIVAL FROM SWEDEN වැනි සංගීත කණ්ඩායම් වල දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණයක් වන්නේද මෙම සමමිතිය එලෙසම පවත්වා ගෙන යාමයි. 

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමේ සාමාජිකයින් සිවු දෙනෙකු සිටි අතර ඔවුන්ගෙන් දෙදෙනෙකු පිරිමින්ද ඉතිරි දෙදෙනා ගැහැණුන්ද වුනා. මැද අකුරු දෙකෙන් සංකේතවත් වන්නේ පිරිමි සාමාජිකයින් දෙදෙනා. අන්ත වල අකුරු දෙකෙන් අදහස් වන්නේ ගැහැණු සාමාජිකයින් දෙදෙනා. ඔවුන් විවාහක යුවල දෙකක්වද සිටියා.

ඒ වගේම, මේ අකුරු වලින් ඔවුන්ගේ නම් නිරුපණය වෙනවා. පිරිමි දෙදෙනා Björn (බියෝන්) සහ Benny (බෙනී). මුලින්ම එකට එකතු වී වැඩ කරන්න පටන් ගන්නේ මේ B අකුරු දෙකයි. ඒ හැටේ දශකයේදී. එම දශකය අවසන් වෙද්දී ඔවුන්ගේ සහකාරියන් වන A අකුරු දෙක, එනම් Agnetha (අහ්නීතා) සහ Anni-Frid (අනිෆ්‍රිඩ් හෙවත් ෆ්‍රිඩා), එකතු වීමෙන් AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම හැදෙනවා. 

බියෝන් සහ අහ්නීතා 1971දී විවාහ වෙනවා. 1979දී ඔවුන්ගේ විවාහය දික්කසාදයකින් කෙළවර වෙනවා. අවිවාහක සහකරුවන් සේ එකට ජීවත් වන බෙනී සහ ෆ්‍රිඩා විවාහ වෙන්නේ 1978දී. 1981දී ඔවුන්ගේ විවාහයද දික්කසාදයකින් අවසන් වෙනවා. මේ ආකාරයෙන් පෞද්ගලික ජීවිතයේ සම්බන්ධතා බිඳී යද්දී AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමද බිඳී යනවා. ඒ 1981දී පමණ. ඊට පෙර දශකයක පමණ කාලය AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමේ ස්වර්ණමය යුගය සේ සැලකිය හැකියි. 

සිංහල, ඉංග්‍රීසි වැනි භාෂා කියවන්නේ වමේ සිට දකුණටයි. අරාබි වැනි ඇතැම් භාෂා දකුණේ සිට වමට කියවනවා. AᗺBA නමෙහි විශේෂත්වය වන්නේ එය වමේ සිට දකුණට මෙන්ම දකුණේ සිට වමටද කියවිය හැකි වීමයි. මෙවැන්නක් Ambigram යන නමින් හඳුන්වනවා. Ambigram එකක් වීමට එය ලියන ආකාරයේ සමමිතිය බලපානවා. ABBA ලෙස නොලියා AᗺBA ලෙස ලියන්නේ මේ සමමිතිය ගන්නයි.

මේ අයුරින් B අකුරේ පැත්ත වෙනස් නොකර නියම විදිහටම ලිවුවොත් එය Palindrome එකක්. Palindrome එකක් වමේ සිට මෙන්ම දකුණේ සිටද කියවිය හැකියි. එහෙත්, අකුරෙන් අකුර එකින් එක ගෙන කියවිය යුතුයි. Palindrome එකක් Ambigram එකක්ද වෙන්නේ අඩංගු අකුරු සියල්ලම සමමිතිකනම් පමණයි. 

සිංහල අකුරු මෙන් නොව ඉංග්‍රීසි අකුරු විශාල ප්‍රමාණයක් සමමිතිකයි. ඒ වගේම, ඇතැම් අකුරු වල පැත්ත මාරු කිරීමෙන් වෙනත් අකුරක් හදාගන්න පුළුවන්. b පැත්ත මාරු කළ විට d. ඒ වගේම, p පැත්ත මාරු කළ විට q. සිංහල අකුරු වල මේ ලක්ෂණය නැහැ. සිංහල අකුරු අතරින් සමමිතික අකුරු වන්නේ ප, පි, ෆ, ෆි, ඝ වැනි අකුරු කිහිපයක් පමණයි. ඒ නිසා, සිංහල Palindrome හදා ගැනීම ඒ තරම්ම අමාරු නැතත් සිංහල Ambigram හදන එක ටිකක් අමාරු වැඩක්. "පිංපි" වැනි වචනයක මෙම සමමිතිය දකින්න පුළුවන්. 

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම හදද්දී ස්වීඩනයේ එනමින් ටින් මාළු ව්‍යාපාරයක් තිබුනා. ඒ නිසා එම සන්නාමයේ අයිතිය තිබුණේ අදාළ සමාගමටයි. කෙසේ වුවත්, AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමට මෙම සන්නාමය භාවිතා කිරීමට දීමට එම සමාගම එකඟ වුනා. දැන් මේ සන්නාමය අයිති AᗺBA සංගීත කණ්ඩායමටයි.

AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම ලොව පුරා ජනප්‍රිය වීම සහ පසුව එම කණ්ඩායම බිඳ වැටීම හේතුවෙන් "AᗺBA උපහාර සංගීත කණ්ඩායම්" යනුවෙන් සංගීත කණ්ඩායම් මාදිලියක් ලොව පුරා බිහි වුනා. ඇමරිකාවේ, බ්‍රිතාන්‍යයේ, ස්වීඩනයේ මෙන්ම තවත් රටවල් වල මෙවැනි සංගීත කණ්ඩායම් සිය ගණනක් තිබෙනවා. ලංකාවට පැමිණි AЯRIVAL FROM SWEDEN සංගීත කණ්ඩායම ඒ අතරින් ප්‍රමුඛතම කණ්ඩායමක් සේ සැලකෙනවා. උපහාර සංගීත කණ්ඩායම් කියා කීවත් මෙවැනි සංගීත කණ්ඩායම් විසින් කරන්නේ AᗺBA අනුකරණය කරමින් එම සංගීත කණ්ඩායමේ ජනප්‍රිත්වය මුදල් කර ගැනීමයි.

මෙවැනි උපහාර සංගීත කණ්ඩායම් වලට එරෙහිව AᗺBA සංගීත කණ්ඩායම විසින් වරින් වර නඩු පවරා ඇති අතර සිය සංගීත කණ්ඩායමේ නමේ කොටසක් ලෙස ABBA යන්නට කිට්ටු නමක් යොදාගත් ඇතැම් සංගීත කණ්ඩායම් වලට පසුව නම වෙනස් කරගන්නට සිදු වී තිබෙනවා. එහෙත්, BANDABBA, ABBAFAB, ABBAMANIA ආදී කිට්ටුවෙන් යන නම් මෙවැනි සංගීත කණ්ඩායම් වල නම් ලෙස දැනටත් භාවිතා වෙනවා. 

ලංකාවට පැමිණි AЯRIVAL FROM SWEDEN සංගීත කණ්ඩායමේ නමෙහි ABBA යන්න නැහැ. ඔවුන්ගේ ප්‍රචාරක දැන්වීම් වල ABBA යන නම යොදාගෙන තිබුණත්, එම නම AᗺBA ලෙස ප්‍රචාරය කෙරුණේ නැහැ. ඒ නිසා, ලංකාවේදී දැකිය හැකි වූයේ වමෙන් පමණක් කියවිය හැකි, දකුණෙන් කියවිය නොහැකි නමක්. එය Palindrome එකක් වුනත් Ambigram එකක් වුනේ නැහැ.

මෙම සංගීත කණ්ඩායම ලංකාවට පැමිණීම විශේෂ අවධානයට යොමු වූයේ ආණ්ඩුවේ සහ ආණ්ඩු පක්ෂයේ ලොක්කන් සඳහා එහි විශේෂ මේසයක් වෙන් වීමයි. මෙම සිද්ධිය සමාජ ජාලා වල විශාල ලෙස කතාබහට ලක් වුවත්, එයින් ආණ්ඩුව කලබල වූ බවක් පෙනුනේ නැහැ. මා හිතන විදිහට මෙහිදී වුයේ සමාජ ජාල වල සිදු වූ ප්‍රචාරයන් ආණ්ඩුවේ දේශපාලනික අවශ්‍යතා සමඟ සමාපත වීමයි. 

පැවති ජාතික මැතිවරණ වලට පෙර මෙන්ම දැනටත් ආණ්ඩු විරෝධීන් විසින් සිදු කරන බැලු බැල්මට ආණ්ඩු විරෝධී ප්‍රචාරක කටයුතු බොහොමයකින් ඇත්තවශයෙන්ම සිදු වන්නේ ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය දෙයයි. රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිව සිටියදීද මෙවැනි තත්ත්වයක් දැකිය හැකි වුනා.

ලංකාවේදී ABBA නම දකුණෙන් නොකියවී වමෙන් පමණක් කියැවුණු අයුරින්ම, ආණ්ඩුවට එරෙහිව කරන දකුණේ ප්‍රචාර බොහොමයක්ද වමෙන් කියවා කරන විවේචනයි. ආණ්ඩුවේ ඉහළ තට්ටුවෙන් කොටසක් AЯRIVAL FROM SWEDEN ප්‍රසංගයට සහභාගී වී සිදු කළේ බොහෝ දෙනෙකුගේ, විශේෂයෙන්ම ආණ්ඩු විරෝධී කඳවුරේ, වම දකුණ පැටලවීමයි. ඒ උපක්‍රමය සාර්ථක වුනා. 

මෙය ආණ්ඩුව විසින් බොහෝ දෙනෙකුගේ වම දකුණ පටලවනු ලැබූ එකම අවස්ථාව නෙමෙයි. මැතිවරණ වලට පෙර සිටම මෙය දිගින් දිගටම සිදු වෙමින් පවතිනවා. දේශපාලනයේදී වත්මන් ආණ්ඩු පක්ෂ කණ්ඩායම ඉන්නේ වත්මන් විපක්ෂ කණ්ඩායම් වලට වඩා ගවු ගණනක් ඉදිරියෙන්. ඒ ගැන දැනට ඇති. 

Friday, December 6, 2024

ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ අඩු වුනේ ඇයි?


මෙම වසරේ පළමු මාස දහයක කාලය ඇතුළත, සමස්තයක් ලෙස, පෙර වසරේ එම කාලයට සාපේක්ෂව ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වල 11.7%ක වර්ධනයක් දැකිය හැකි වුනා. වසරේ සෑම මාසයකදීමද දැකිය හැකි වූයේ පෙර වසරේ අදාළ මාසයට සාපේක්ෂව ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වල යම් වැඩි වීමක් සිදු වී ආකාරයයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 2023 පළමු මාස දහය ඇතුළත ඩොලර් මිලියන 4,862ක ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ ලැබුණු අතර, 2024 පළමු මාස දහය ඇතුළත මෙම ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 5,431 දක්වා ඉහළ ගියා.

අලුත්ම දත්ත අනුව පෙනී යන්නේ නොවැම්බර් මාසයේදී මෙම ප්‍රවණතාවයෙහි යම් වෙනසක් සිදු වී ඇති බවයි. 2023 නොවැම්බර් මාසයේදී ඩොලර් මිලියන 537.3ක ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ රටට ලැබී තිබුණත්, 2024 නොවැම්බර් මාසයේදී ලැබී තිබෙන ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 530.1ක් පමණයි. මෙම අඩු වීමට හේතුව කුමක්දැයි පැහැදිලි නැහැ. මෙය තාවකාලික තත්ත්වයක් පමණක්ද යන්න විමසිල්ලෙන් බලා සිටින්නට වෙනවා.

මේ අයුරින් ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ අඩු වීමක් දැකිය හැකි වුවත්, සමස්තයක් ලෙස විදේශ විණිමය වෙළඳපොළ සමතුලිතතාවය හොඳ තත්ත්වයක පැවතී ඇති අතර මාසය ඇතුළත මහ බැංකුව විසින් ඩොලර් මිලියන 327ක් වෙළඳපොළෙන් මිල දී ගෙන තිබෙනවා. මෙය විශාල ප්‍රමාණයක්. මෙම මැදිහත්වීම හමුවේ පවා මාසය ඇතුළත ඩොලරයක මැදි මිල රුපියල් 2.80කින් පහත වැටී තිබෙනවා. ඇතැම් විට මේ අයුරින් ඩොලරයක මිල සැලකිය යුතු ලෙස පහත වැටීම ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ කෙරෙහි අහිතකර ලෙස බලපා තිබෙනවා විය හැකියි.

නොවැම්බර් මාසය අවසානයේදී රටේ නිල සංචිත ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 6,462 දක්වා ඩොලර් මිලියන 10කින් පහත වැටී තිබෙනවා. මහ බැංකුව විසින් ඩොලර් මිලියන 327ක් වෙළඳපොළෙන් මිල දී ගැනීමෙන් පසුවද සංචිත ප්‍රමාණය වැඩි නොවීමෙන් පෙනෙන්නේ මෙසේ මිල දී ගත් ඩොලර් මහ බැංකුවේ ණය ගෙවීම පිණිස යොදවා ඇති බවයි. මේ වන විටද මහ බැංකුව විසින් වර්ෂාවසාන සංචිත ඉලක්කය ලඟා කරගෙන අවසන් බැවින් මිල දී ගන්නා අමතර ඩොලර් මහ බැංකුවේ ණය ආපසු ගෙවීම සඳහා යෙදවිය හැකියි.

වාහන ආනයන වලට නැවත ඉඩ ලැබෙද්දී විදේශ විණිමය වෙළඳපොළ සමතුලිතතාව වෙනස් වන බව පැහැදිලි කරුණක්. එහෙත් මේ වන විට රටේ විදේශ අංශය ඒ සඳහා මුහුණ දිය හැකි තරමට ස්ථාවරව තිබෙනවා. ඩොලර් ඉල්ලුම ඉහළ යද්දී ඩොලරයක මිල යම් තරමකින් ඉහළ යාමට ඉඩ ඇතත්, එය ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වල පහත වැටීම නැවත යථා තත්ත්වයට පත් වීමටටද හේතු විය හැකියි. ඒ අතර අලුත් ආණ්ඩුවටද, ඔවුන්ගේ පූර්ව සැලසුම් අනුව කෙටි කලකින් ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වැඩි කර ගැනීම සඳහා කටයුතු කිරීමට මෙය හොඳ අවස්ථාවක්. 

ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ පහත වැටීම තාවකාලික තත්ත්වයක් වීමට බොහෝ දුරට ඉඩකඩ ඇතත්, මේ සංඥාව අවතක්සේරු කර නොසලකා හැරිය යුතු එකක් නෙමෙයි. 

ඉදිරි මාස හතරේ රාජ්‍ය වියදම් පරිපාලනය



ඉදිරි මාස හතරක කාලය තුළ රාජ්‍ය වියදම් පරිපාලනය සිදු වන්නේ පහත පරිදියි.


1. අනුර කුමාර දිසානායක

ජනාධිපති කාර්යාලය = රුපියල් බිලියන 2.6

මුදල්, ක්‍රම සම්පාදන සහ ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යංශය  = රුපියල් බිලියන 186.0

ආරක්ෂක අමාත්‍යංශය  = රුපියල් බිලියන 143.0

ඩිජිටල් ආර්ථික අමාත්‍යංශය  = රුපියල් බිලියන 3.7


2. හරිනි අමරසූරිය 

අග්‍රාමාත්‍ය කාර්යාලය = රුපියල් බිලියන 1.2

අධ්‍යාපන, උසස් අධ්‍යාපන සහ වෘත්තීය අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 92.0


3. චන්දන අබේරත්න 

රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන අමාත්‍යංශය (පළාත් සභා හැර) = රුපියල් බිලියන 170.5

රාජ්‍ය පරිපාලන, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන අමාත්‍යංශය (පළාත් සභා) = රුපියල් බිලියන 184.7


4. බිමල් රත්නායක 

ප්‍රවාහන, මහාමාර්ග, වරාය සහ සිවිල් ගුවන් සේවා අමාත්‍යංශය  = රුපියල් බිලියන 220.1


5. නලින්ද ජයතිස්ස 

සෞඛ්‍ය සහ ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 162.0


6. කේ ඩී ලාල් කාන්ත

කෘෂිකර්ම, පශු සම්පත්, ඉඩම් සහ වාරිමාර්ග අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 67.4


7. ආනන්ද විජේපාල 

මහජන ආරක්ෂක සහ පාර්ලිමේන්තු කටයුතු අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 65.1


8. හර්ෂණ නානායක්කාර 

අධිකරණ සහ ජාතික ඒකාබද්ධතා අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 17.3


9. අනුර කරුණාතිලක 

නාගරික සංවර්ධන, ඉදි කිරීම් සහ නිවාස අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 17.2


10. උපාලි පන්නිලගේ 

ග්‍රාමීය සංවර්ධන, සමාජ සංරක්ෂණ සහ ප්‍රජා සවිබල ගැන්වීම් අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 9.4


11. විජිත හේරත් 

විදේශ කටයුතු, විදේශ රැකියා සහ සංචාරක අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 5.9


12. රාමලිංගම් චන්ද්‍රසේකර් 

ධීවර, ජලජ හා සාගර සම්පත් අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 5.8


13. සරෝජනී පෝල්රාජ් 

කාන්තා සහ ළමා කටයුතු අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 5.1


14. ධම්මික පටබැඳි 

පරිසර අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 4.9


15. කුමාර ජයකොඩි 

බලශක්ති අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 4.3


16. සුනිල් කුමාර ගමගේ 

තරුණ කටයුතු සහ ක්‍රීඩා අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 3.8


17. සමන්ත විද්‍යාරත්න 

වැවිලි සහ ප්‍රජා යටිතල පහසුකම් අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 3.6


18. සුනිල් හඳුන්නෙත්ති 

කර්මාන්ත සහ ව්‍යවසායකත්ව සංවර්ධන අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 3.5


19. හිනිදුම සුනිල් සෙනෙවි 

බුද්ධ ශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 3.2


20. අනිල් ජයන්ත 

කම්කරු අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 2.1


21. ක්‍රිෂාන්ත අබේසේන 

විද්‍යා හා තාක්ෂණ අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 1.8


22. වසන්ත සමරසිංහ 

වෙළඳ, වාණිජ, ආහාර සුරක්ෂිතතා සහ සමුපකාර සංවර්ධන අමාත්‍යංශය = රුපියල් බිලියන 0.9


23. විශේෂ වියදම් ඒකක

මැතිවරණ කොමිසම = රුපියල් බිලියන 10.4

පාර්ලිමේන්තුව = රුපියල් බිලියන 3.9

අනෙකුත් කොමිසන් සභා = රුපියල් බිලියන 0.7

Thursday, December 5, 2024

අතුරු අයවැය ඉතා කෙටියෙන්...


සාමාන්‍යයෙන් වසරක් අවසන් වීමට පෙර ඉදිරි වසරේ රාජ්‍ය ආදායම් හා වියදම් ඇස්තමේන්තු සමඟ අයවැයක් ඉදිරිපත් කර පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කරගන්නා නමුත් අලුත් ආණ්ඩුවට ඒ සඳහා කාලය ප්‍රමාණවත් නොවන බැවින් මේ කටයුත්ත මාස කිහිපයකට කල් දමා තිබෙනවා. මෙහිදී රජයේ කටයුතු අඛණ්ඩව පවත්වා ගැනීම  ප්‍රශ්නයක් වෙනවා. එයට පිළියමක් ලෙස මාස හතරක කාලයක් සඳහා අතුරු අයවැයක් මේ වන විට සම්මත කරගෙන තිබෙනවා. මෙය වසර සඳහා සම්පූර්ණ අයවැයක් සකස් කරන තුරු ගත් තාවකාලික ක්‍රියාමාර්ගයක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි. 

මේ අතුරු අයවැය අනුව ඉදිරි වසරේ පළමු මාස හතරක කාලය තුළ රාජ්‍ය මූල්‍යනය සිදු වන්නේ පහත පරිදියි.

අපේක්ෂිත ආදායම = රුපියල් බිලියන 1,600

අපේක්ෂිත වියදම (ණය හා පොලී ගෙවීම් හැර) = රුපියල් බිලියන 1,425

ණය හා පොලී ගෙවීම් = රුපියල් බිලියන 1,175

අපේක්ෂිත මුළු වියදම = රුපියල් බිලියන 2,600

අපේක්ෂිත අරමුදල් හිඟය = රුපියල් බිලියන 1,000

මේ අනුව, ඉදිරි වසරේ පළමු මාස හතර ඇතුළත පමණක් රජය තවත් රුපියල් බිලියන 1000ක් හෙවත් රුපියල් ට්‍රිලියනයක් ණය වීමට නියමිතයි. මෙය ආසන්න වශයෙන් රටේ එක් අයෙකු මාස හතරක් ඇතුළත තවත් රුපියල් 50,000ක් පමණ ණය වීමට සමානයි.

කෙසේ වුවත්, රජයට මෙලෙස ණය වීමට තනිකරම මෙන් හේතු වී තිබෙන්නේ පරණ ණය හා පොලී ගෙවීමේ අවශ්‍යතාවයයි. ණය නොවී ණය ගෙවිය හැකි කිසිදු මැජික් විසඳුමක් තවමනම් යෝජනා වී නැහැ. 

පරණ ණය හා පොලී ගෙවීම් නොවීනම් රජය සතුව රුපියල් බිලියන 175ක මුදලක් ඉතිරි වෙනවා. ප්‍රාථමික අයවැය අතිරික්තය නමින් හඳුන්වන්නේ එම ඉතිරියයි. 

මේ (2024) වසරේ පළමු මාස හතර ඇතුළත ප්‍රාථමික අයවැය අතිරික්තය රුපියල් බිලියන 365ක් වූ අතර, වසරේ පළමු මාස නවය ඇතුළත එම අතිරික්තය රුපියල් බිලියන 785ක්ව පැවතුණා. මේවා ඇස්තමේන්තු නොව ඇත්තම ගණන්. මෙම සංඛ්‍යාලේඛණ සමඟ සැසඳීමේදී පැහැදිලිව පෙනී යන්නේ අලුත් ආණ්ඩුව රාජ්‍යමූල්‍ය විනය කෙරෙහි පැවති ආණ්ඩුව තරමට බරක් තබා නොමැති බවයි. 

ඇතැම් විට ආණ්ඩුව උත්සාහ කරන්නේ ස්ථායිකරණ වැඩ පිළිවෙළ අනුව පවත්වා ගත යුතු අවම ප්‍රාථමික අයවැය අතිරික්තය පමණක් යාන්තමින් පවත්වා ගනිමින් වියදම් ඉහළ දැමීම විය හැකියි. එවැනි ප්‍රවේශයක අවදානම වන්නේ අපේක්ෂිත ආදායම් එලෙසම නොලැබී යා හැකි වීමයි. 

ඉදිරි (2025) වර්ෂයේ පළමු මාස හතරේ අපේක්ෂිත ආදායම් හා වියදම් මේ (2024) වසරේ පළමු මාස හතර හා සෘජුව සංසන්දනය කළ හැකියි.

2024 පළමු මාස හතරේ ආදායම = රුපියල් බිලියන 1,218

2024 පළමු මාස හතරේ වියදම (ණය හා පොලී ගෙවීම් හැර) = රුපියල් බිලියන 853

මේ අනුව පෙනී යන්නේ අතුරු අයවැය ඇස්තමේන්තු අනුව රාජ්‍ය ආදායම 31%කින් වැඩි වෙද්දී ණය හා පොලී ගෙවීම් හැර රජයේ අනෙකුත් වියදම් 67%කින් ඉහළ යාමට නියමිත බවයි. 2024 පළමු මාස පහක කාලයේ රාජ්‍ය ආදායම 2025 පළමු මාස හතරේ අපේක්ෂිත රාජ්‍ය ආදායමට ආසන්නව සමාන නිසා (මාස ගණන වෙනස් වුවත්), අපට එම මාස පහ සමඟද මෙවැනිම සංසන්දනයක් කළ හැකියි.

2024 පළමු මාස පහේ ආදායම = රුපියල් බිලියන 1,619

2024 පළමු මාස පහේ වියදම (ණය හා පොලී ගෙවීම් හැර) = රුපියල් බිලියන 1,065

මේ අනුව, 2024 පළමු මාස පහට සාපේක්ෂව 2025 පළමු මාස හතර තුළ අපේක්ෂිත රාජ්‍ය ආදායම 1%කින් අඩු වුවත් රාජ්‍ය වියදම් 34%කින් ඉහළ යාමක් දැකිය හැකියි. 

 "හැදෙන ගහ දෙපෙත්තෙන් දැනේ" කියන්නාක් මෙන් ආණ්ඩුව විසින් ඉදිරියේදී ඉදිරිපත් කරන්නට නියමිත සම්පූර්ණ අයවැයෙහි දිශානතිය පිළිබඳව මේ අතුරු අයවැය අනුසාරයෙන් යම් අදහසක් ලබා ගත හැකියි. ආණ්ඩුව විසින් ප්‍රදර්ශනාත්මක ලෙස යම් වියදම් අඩු කිරීම් ගැන කතා කළත්, අයවැය ඇස්තමේන්තු වලින් වියදම් අඩු වීමක් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ නැහැ. 

රජයේ වියදම් වැඩි වී තිබෙන්නේ ඇයිදැයි විමසා බැලීමට විස්තරාත්මක අයවැය ඇස්තමේන්තු ලැබෙන තුරු බලා සිටින්නට සිදු වෙනවා.

Tuesday, December 3, 2024

මහ බැංකුවේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ධන අතට!


වසර තුනකටත් වඩා දිගු කාලයකට පසුව පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසයේදී නැවතත් මහ බැංකුවේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ධන අතට හැරී තිබෙනවා. 2021 අගෝස්තු මාසයේදී ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ විදේශ වත්කම් ප්‍රමාණය එහි විදේශ බැරකම් ප්‍රමාණයෙන් පහතට වැටුනා. එයින් පසුව පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසය දක්වාම මහ බැංකුව සතුව යම් විදේශ වත්කම් ප්‍රමාණයක් තිබුණත් මහ බැංකුවේ විදේශ බැරකම් ප්‍රමාණය පැවතුණේ ඊට වඩා වැඩි මට්ටමකයි.

ආර්ථික අර්බුදයේ උග්‍රම අවස්ථාව සේ සැලකිය හැකි 2022 ජූනි මාසය වන විට මහ බැංකුවේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් හිඟයේ රුපියල් වටිනාකම බිලියන 1,686ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණා. ඉන් පසුව, ක්‍රමයෙන් තත්ත්වය යහපත් අතට හැරුණත් නැවතත් මහ බැංකුවේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ධන අතට හැරීමට සැලකිය යුතු කාලයක් ගත වුනා.

පසුගිය ඔක්තෝබර් මාසය අවසානයේදී මහ බැංකුවේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 19ක් ලෙස වාර්තා වී තිබෙනවා. මෙය ආසන්න වශයෙන් ඩොලර් මිලියන 63ක පමණ මුදලක්. ඔක්තෝබර් මාසය අවසානයේදී මහ බැංකුවේ නිල සංචිත ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 6,572ක් ලෙස වාර්තා වුනා. එයින් අදහස් වන්නේ මහ බැංකුවේ විදේශ බැරකම් ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 6,509ක් පමණ වූ බවයි.

මහ බැංකුවේ මෙම විදේශ බැරකම් වලට චීනයට, ඉන්දියාවට හා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට ගෙවිය යුතු මුදල් ඇතුළත් වන අතර ඇතැම් විට මහ බැංකුවේ පවත්වාගෙන යන රජය සතු විදේශ මුදල් සංචිත යම් ප්‍රමාණයක්ද මෙයට ඇතුළත්ව තිබෙනවා විය හැකියි. 

මහ බැංකුවේ සංචිත මුදල් ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 1,500 ආසන්න මට්ටමක පවතින අතර ඊළඟ ඉලක්කය විය යුත්තේ එම මට්ටම දක්වා ශුද්ධ විදේශ සංචිත ගොඩනගා ගැනීමයි. මෙය ඩොලර් බිලියන 5ක පමණ මුදලක්. එපමණ මුදලක් එකතු කර ගැනීම සඳහා තවත් දෙවසරක පමණ කාලයක් යා හැකියි. ශ්‍රී ලංකා රුපියල අර්බුදයට පෙර පැවති මට්ටමට ස්ථාවර වී ඇතැයි කිව හැක්කේ ඉන් පසුවයි. 

Friday, November 29, 2024

උද්ධමන අපේක්ෂා පහත වැටෙද්දී පොලී අනුපාතික තවත් පහළට!


නොවැම්බර් මාසයේදී කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය මත පදනම් වූ උද්ධමනය -2.1% ලෙස, එනම් 2.1%ක අවධමනයක් ලෙස, වාර්තා වී තිබෙනවා. මේ අනුව, 2024 වසර අවසන් වනු ඇත්තේ සමස්තයක් ලෙස අවධමනයක් වාර්තා කරමින් බව පැහැදිලියි. අපගේ ඇස්තමේන්තු අනුව, අවධමන තත්ත්වය ඉදිරි වසරේ මැද භාගය දක්වා පැවතිය හැකි අතර, ජනවාරි මාසය වන විට -5% පමණ මට්ටමකට යා හැකියි.

අවධමන තත්ත්වයක් පවතිද්දී මූර්ත පොලී අනුපාතික නාමික පොලී අනුපාතික ඉක්මවා යනවා. මූර්ත පොලී අනුපාතික යනු නාමික පොලී අනුපාතිකයෙන් උද්ධමනය අඩු කළ විට අගයයි. උද්ධමනය සෘණ අගයක් වූ විට මෙම අගය නාමික පොලී අනුපාතික ඉක්මවා යනවා. නාමික පොලී අනුපාතික 8.5% හා උද්ධමනය -2.0% යන්නෙන් අදහස් වන්නේ මූර්ත පොලී අනුපාතිකය 10.5%ක් බවයි.

ඉහළ මූර්ත පොලී අනුපාතිකයක් තිබීම ආර්ථික වර්ධනය කෙරෙහි අහිතකර ලෙස බලපානවා. එවැනි තත්ත්වයක් යටතේදී සාමාන්‍යයෙන් මහ බැංකුවක් විසින් කරන්නේ මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ලිහිල් කරමින් පොලී අනුපාතික පහතට ගැනීමයි. මේ සඳහා වෙළඳපොළට මුදල් මුදා හැරීමක් කරන්නට සිදු වෙනවා. එය කරන්නේ විවට වෙළඳපොළ කටයුතු හරහායි.

මේ වන විට මහ බැංකුව විසින් ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතිකය ලෙස යොදා ගන්නේ එක්දින ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතිකයයි. එම අනුපාතිකය 8.0% ලෙස මහ බැංකුව විසින් නිර්ණය කර තිබෙනවා. ඒ අනුව, ඒක්ෂණ මුදල් වෙළඳපොළේ පොලී අනුපාතිකය 8.0% මට්ටමේ පවත්වා ගත හැකි පරිදි විවට වෙළඳපොළ මෙහෙයුම් කටයුතු කිරීමට මහ බැංකුවට සිදු වෙනවා.

අද දින සිදු වූ ඒක්ෂණ මුදල් වෙළඳපොළ ගනුදෙනු වල බරිත සාමාන්‍ය අගය 8.15% මට්ටමේ පැවතුනු අතර ප්‍රතිමිලදී ගැනීම් (රිපෝ) වෙළඳපොල බරිත සාමාන්‍ය පොලී අනුපාතිකය 8.20% මට්ටමේ පැවතුනා. මෙම අගයයන් මහ බැංකුවේ ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතිකයට වඩා මඳක් වැඩියි.

පොලී අනුපාතික ඉලක්ක මට්ටමට වඩා ඉහළින් ඇති විට මහ බැංකුවට වෙළඳපොළට මුදල් මුදා හැරීම මගින් එම සමතුලිතතාවය වෙනස් කරගන්නට සිදු වෙනවා. මේ අයුරින් මුදල් මුදා හැරීම ස්ථිර පදනමකින් හෝ තාවකාලික පදනමකින් කළ හැකියි. දැනට මහ බැංකුව විසින් අනුගමනය කරන්නේ පළමු ක්‍රමයයි.

ඊයේ දිනයේ මහ බැංකුව විසින් එක් දින ප්‍රති විකුණුම් (රිවර්ස් රිපෝ) ලෙස රුපියල් බිලියන 40ක මුදලක් වෙළඳපොළට මුදා හැර ඇති අතර එම මුදල් වෙන්දේසි වී තිබෙන්නේ 8.00-8.20% පරාසය තුළයි. ඊට අමතරව තවත් රුපියල් බිලියන 4.4ක මුදලක් 8.50%ක පොලියක් ගෙවා එක් දින ප්‍රති විකුණුම් ක්‍රමයට මහ බැංකුවෙන් ලබා ගෙන තිබෙනවා. මේ අනුව පෙනී යන්නේ ඇතැම් බැංකු සැලකිය යුතු ද්‍රවශීලතා හිඟයකින් පෙලෙන බවයි. එය වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතික පහත වැටීමට බාධාවක්ව පවතිනවා.

කෙසේ වුවත්, රුපියල් බිලියන 210 ඉක්මවන මුදලක්  ඊයේ දිනම 7.5% පොලියට මහ බැංකුවේ තැන්පත් කර තිබෙනවා. එම මුදල ඉහත සඳහන් කළ රුපියල් බිලියන 44ක ප්‍රති විකුණුම් ගනුදෙනු ප්‍රමාණයට වඩා බෙහෙවින්ම වැඩි මුදලක්. මේ අනුව පෙනී යන්නේ වෙළඳපොළ තුළ 8.0-8.5% පොලියකට ණය දීමේ අවස්ථාව තිබියදී ඇතැම් බැංකු විසින් ඊට වඩා අඩු 7.5% පොලියට මහ බැංකුවේ මුදල් තැන්පත් කිරීමට පෙලැඹී ඇති බවයි. 

පොලී අනුපාතික යනු මුදල් වෙළඳපොළ ගනුදෙනු සිදු කරද්දී සලකා බලනු ලබන එකම සාධකය නෙමෙයි. මුදල් ණයට දීමේ අවදානමද එහිදී සලකා බැලෙනවා. ශ්‍රී ලංකා රජය ණය පැහැර හැර ඇති තත්ත්වයක් තුළ බොහොමයක් දේශීය බැංකු වලට ණය දීම සැලකෙන්නේද ඉහළ අවදානමක් ඇති කටයුත්තක් ලෙසයි. ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කර අවසන් කිරීමෙන් පසුව මේ තත්ත්වය වෙනස් වේයැයි අපේක්ෂා කළ හැකියි.

මහ බැංකුවේ මුදල් ප්‍රතිපත්ති තීරණ වලට ප්‍රතිචාර දක්වමින් නොවැම්බර් 27 දින පැවති භාණ්ඩගාර බිල්පත් වෙන්දේසියේදී දින-91 බිල්පත් වල ඵලදා අනුපාතික පෙර සතියට සාපේක්ෂව 0.57%කින් පහත වැටී ඇති අතර, දින 182 ඵලදා අනුපාතික 0.63%කිනුත්, දින-364 ඵලදා අනුපාතික 0.70%කිනුත් පහත වැටී තිබෙනවා. මේ අනුව, පෙනී යන්නේ පොලී අනුපාතික වල මැදිකාලීන හැසිරීම පිළිබඳ වෙළඳපොළ අපේක්ෂාවන් පහත වැටෙමින් ඇති ආකාරයයි. 

භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර ඵලදා අනුපාතික වලද මෙම පහත වැටීම නිරූපනය වී තිබෙනු දැකිය හැකියි. නොවැම්බර් 28 දින (ඊයේ) පැවති වෙන්දේසියේදී 2028 ඔක්තෝබර්හිදී කල් පිරෙන බැඳුම්කර වෙන්දේසි වූයේ 10.62% අනුපාතිකයටයි. 

වෙබ් ලිපිනය: