ණය ප්‍රතිව්‍යුහකරණය අවසන් අදියරට...

ඔබ දැනටමත් දන්නා පරිදි, ජනාධිපතිවරණයට දින කිහිපයකට පෙර ශ්‍රී ලංකා රජය සහ ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කරහිමියන්ගේ නියෝජිතයින් කණ්ඩායමක් අතර ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කරන ආකාරය ගැන අවසන් එකඟතාවයක් ඇති කරගනු ලැබ, එම එකඟතාවය මත පදනම් වූ ගිවිසුමක් අත්සන් කළා. ඊට අමතරව ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කරහිමි ශ්‍රී ලාංකික ආයෝජකයින් සමඟ සහ චීන සංවර්ධන බැංකුව සමඟද අවසන්  එකඟතාවන්ට පැමිණියා. මෙසේ එකතාවයන්ට පැමිණියේ වසරකට වඩා වැඩි කාලයක් තිස්සේ සිදු කළ සාකච්ඡා හා හෙට්ටු කිරීම් වලින් පසුවයි. මෙම එකඟතාවයන් සඳහා පසුගිය රජයේ කැබිනට් අනුමැතිය ලැබුණා.

කෙසේ වුවද, ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන විටද මෙම ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම් හා අදාළ ප්‍රතිපත්තිමය එකඟතාවයන් ඇති කර ගැනීම හැර වෙනත් නෛතික කටයුතු කිසිවක් සිදුව තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා, අවශ්‍යනම් එම එකඟතාවයන් තුළ හිර නොවී මුල සිට අලුතෙන් සාකච්ඡා කිරීමේ අවස්ථාව ඉතිරි වී තිබුණා. දැන් පෙනී යන්නේ එවැනි අවදානමක් ගැනීමේ ස්ථාවරයක අලුත් ආණ්ඩුව නොසිටින බවයි.

ඇති කරගත් එකඟතාවය අනුව ඉදිරියට යන්නේනම් තවත් ඉතිරිව තිබුණේ පියවර කිහිපයක් පමණයි. එයින් පළමු පියවර වූයේ මෙම එකඟතාවය "සමානතා මූලධර්මය" උල්ලංඝනය නොකරන බව අනෙකුත් (ද්විපාර්ශ්වික) ණයහිමියන් විසින් පරීක්ෂා කර තහවුරු කිරීමයි. දෙවන පියවර වූයේ මේ සමස්ත ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියෙන් පසුව ශ්‍රී ලංකාවේ ණය තිරසාරත්වය තහවුරු වන බව මූල්‍ය අරමුදල විසින් නිල වශයෙන් දැනුම් දෙනු ලැබීමයි.

මේ වන විට ඉහත කටයුතු දෙකම සිදු වී තිබෙනවා. ඊට අමතරව, අලුතෙන් පත් වූ ආණ්ඩුව විසින්ද ඉහත එකඟතා සියල්ල එලෙසම පිළිගනිමින් හා අනුමත කරමින්, එම එකඟතා අනුව දිගටම කටයුතු කිරීමට සූදානම්ව සිටිනවා. ඒ අනුව සියලුම පාර්ශ්ව දැන් මේ වැඩ පිළිවෙලට එකඟයි. ඉන් පසුව කළ යුතුව තිබෙන්නේ ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර හුවමාරුව සිදු කිරීම සඳහා ණය කළමණාකරුවෙකු ලෙස ඒ සඳහා සුදුසු අයෙකු තෝරා පත් කර ගැනීමයි.

මේ සඳහා ණය කළමණාකරුවෙකු පත් කර ගනු පිණිස පසුගිය මාර්තු මාසයේදී අයදුම්පත් කැඳවනු ලැබූ අතර ආයතන පහක් ඒ සඳහා අයදුම් කර තිබෙනවා. එම ආයතන අතරින් වඩාත්ම සුදුසුම ආයතනය ලෙස ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් සිටි බැංකුව තෝරා ගෙන තිබෙනවා. 

මේ අනුව, දැන් මෙම ක්‍රියාවලිය එහි අවසන් අදියර කරා පැමිණ තිබෙනවා. ඉතා ඉක්මණින්ම ණය හුවමාරුව සඳහා සිටි බැංකුව හරහා අයදුම්පත් කැඳවනු ලැබීමට නියමිතයි. ඊට සමාන්තරව චීන සංවර්ධන බැංකුව සමඟද ඉතා ඉක්මණින්ම අවසන් ගිවිසුමක් අත්සන් කෙරෙනු ඇති. 

ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් ඇති කරගත් එකඟතා ආණ්ඩුව වෙනස් වීමෙන් පසුවද එලෙසම ඉදිරියට යාම ජාත්‍යන්තර වශයෙන් රට පිළිබඳව විශ්වාසනීයත්වය ශක්තිමත් කරවන්නක්. මීට සතියකට පෙර ෆිච් රේටිං ආයතනය විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ බංකොලොත් තත්ත්වය තව දුරටත් තහවුරු කරමින් සඳහන් කර සිටියේ මැතිවරණයෙන් පසු අලුත් ආණ්ඩුවක් බලයට පත් වීම නිසා ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳ අවිනිශ්චිතතාවයක් ඇති වී ඇති බවයි. එමෙන්ම, ඒ හේතුව නිසා ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම ප්‍රමාද විය හැකි බවයි. ඔවුන්ගේ අදහස වූයේ අලුත් ආණ්ඩුවේ දිශානතිය ගැන හරියටම අදහසක් ගැනීම සඳහා නොවැම්බර් මාසයේදී අයවැය ඉදිරිපත් කරන තුරු බලා සිටින්නට වනු ඇති බවයි.

Policy Uncertainty Following Elections: Sri Lanka's September 2024 Presidential election was won by one of the opposition leaders. Fitch believes the result add uncertainty to the country's policy direction and could lead to a delay in the completion of the foreign-currency debt restructuring or renegotiation of the IMF programme. The upcoming 2025 budget, to be adopted by November 2024, could offer clarity on the new government's policies.

දැන් දැකිය හැකි තත්ත්වය ෆිච් රේටිං ආයතනය විසින් දැක ඇති තත්ත්වයට වඩා ශුභවාදී තත්ත්වයක්. අලුත් ආණ්ඩුව විසින්ද කලින් ආණ්ඩුව විසින් ඇති කරගත් එකඟතාවයන් අනුව එලෙසම ඉදිරියට යාමට තීරණය කිරීම නිසා ණය ප්‍රතිව්‍යුහකරණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය අවසන් වීමට තවත් විශාල කාලයක් යන එකක් නැහැ. ඒ නිසාම අරමුදලේ ඊළඟ වාරිකය ලැබීමද ඉක්මන් වෙනවා. ඒ වගේම, බොහෝ විට මේ වසර අවසන් වීමට පෙර ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ආයතන විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ බංකොලොත් තත්ත්වය ඉවත් කර සාමාන්‍ය ණය ශ්‍රේණියක් ලබා දීමට ඉඩ තිබෙනවා. විණිමය වෙළඳපොළ ප්‍රවණතා වලින් පෙන්නුම් කරන්නේද මේ සාධනීය නැඹුරුව විය හැකියි.

අවධමනය හමුවේ ණය තිරසාරත්වය

කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය අනුව, ගෙවුණු සැප්තැම්බර් මාසයේදී 0.5%ක අවධමනයක් වාර්තා වී තිබෙනවා. උද්ධමනය අඩු වෙනවා කියන්නේ හෙමින් හෙමින් වුනත් මිල ඉහළ යනවා කියන එක. නමුත් අවධමන තත්ත්වයක් කියන්නේ සමස්තයක් ලෙස මිල මට්ටම පහත වැටීමක්. 

තෙල් මිල පහත වැටීමේ බලපෑමද සැලකූ විට මේ අවුරුද්ද අවසන් වන තුරු දිගටම අවධමන තත්ත්වයක් තියෙන්නයි ඉඩ තියෙන්නේ. මහ බැංකුවේ පුරෝකථන අනුව පේන්නෙත් ඒ තත්ත්වයයි. 

මෙහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මේ අවුරුද්දේ නාමික දදේනි අගය ඇස්තමේන්තුවට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වෙන්න පුළුවන්. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍ය ආදායම්, ප්‍රාථමික අයවැය අතිරික්තය ආදිය රුපියල් වලින් ඇස්තමේන්තු මට්ටමේම තියෙද්දී වුවත්, දදේනි අනුපාත ලෙස ඇස්තමේන්තු වලට වඩා උඩට යන්න පුළුවන්.

කොහොම වුනත්, මේ වගේ තත්ත්වයක් ලොකුවට සතුටු වෙන්න පුළුවන් තත්ත්වයක් නෙමෙයි. මොකද දදේනි අනුපාතයක් ලෙස රාජ්‍ය ණය ප්‍රමාණයත් ඔය විදිහටම වැඩි වෙනවා. ඒ නිසා, රාජ්‍ය ආදායම දදේනි අනුපාතයක් ලෙස ඉලක්ක මට්ටමට ගියත්, රුපියල් වලිනුත් අවශ්‍ය ඉලක්කයට යන්නම වෙනවා.

දැනට ආණ්ඩුව විසින් අරගෙන තිබෙන වියදම් වැඩි වෙන තීරණ වන පොහොර සහනාධාරය හා ධීවරයින්ට දෙන ඉන්ධන සහනාධාරය කලින්ම සැලසුම් කර තිබුණු ඒවා බවයි වාර්තා වී තිබෙන්නේ. ඒ නිසා, තිබුණු සැලසුමට සාපේක්ෂව අමුතුවෙන් වියදම් වැඩි වීමක් නැහැ. කොහොමටත් මේ වියදම් විශාල වියදම් නෙමෙයි.

ඊට සාපේක්ෂව, රාජ්‍ය සේවක වැටුප් වැඩි කිරීම නොකරන්නේනම්, එයින් තිබුණු සැලසුමට සාපේක්ෂව සැලකිය යුතු ඉතිරියක් වෙනවා. සමහර දීමනා කප්පාදු කිරීම වගේ දේවල් වලින්නම් විශාල ඉතිරියක් වෙන්නේ නැහැ. සමස්තයක් ලෙස ගත්තහම දැනට සිදු කර තිබෙන වෙනස්කම් වලින් ඊළඟ IMF විමර්ශනයේදී ප්‍රශ්නයක් විය හැකි තරමේ දෙයක් වෙලා නැහැ. 

බිත්තර මිල අඩු වෙද්දී බිත්තර ආප්ප මිල අඩු නොවෙන්නේ ඇයි?

 

බිත්තර ආප්ප වැනි කිසියම් නිෂ්පාදනයක් සඳහා යොදා ගන්නා බිත්තර වැනි අමුද්‍රව්‍යයක මිල වැඩි වෙද්දී අදාළ නිෂ්පාදනයේ මිල වැඩි වන නමුත් අමුද්‍රව්‍ය මිල අඩු වෙද්දී එසේ වැඩි වූ මිල නැවත පෙර මට්ටමටම නොපැමිණෙන්නේ ඇයි?

කෙටි පිළිතුර, මීට හේතුව උද්ධමනය බවයි. එහෙමත් නැත්නම් උද්ධමනය කියන්නේ මෙයට බවයි.

එහෙමනම් දැන් උද්ධමනයක් නැති තත්ත්වයක් යටතේදී, බිත්තර මිල අඩු වෙද්දී බිත්තර ආප්ප මිල අඩු නොවෙන්නේ ඇයි?

නැවතත් කෙටි පිළිතුරක් ලබා දුනහොත්, බිත්තර ආප්ප මිල ඉහළ ගියේ උද්ධමනය පැවති විටයි. එම මිල අඩු වීමටනම් ඊට සමාන අවධමනයක් සිදු විය යුතුයි. උද්ධමනය නැවතීම ප්‍රමාණවත් නැහැ. උද්ධමනය කියන්නේ රටේ සමස්ත මිල ආකෘතියම උස් තැනක ස්ථානගත වීමක්. එසේ ස්ථානගත වන මිල ආකෘතිය උද්ධමනය පාලනය කිරීමෙන් පසුව නැවත පහත වැටෙන්නේ නැහැ. 

කලින් සැලසුම් කර උද්ධමනය වලක්වා ගත යුත්තේ ඒ නිසා. අස්සයා පැන ගියාට පසුව ඉස්තාලය වැසීම මගින් කළ හැක්කේ පැන නොගිය අස්සයින්ද පැන යාම වලකා ගැනීම පමණයි. ගිය අස්සයා ගිහින් ඉවරයි. නැවත ආපසු එන්නේ නැහැ. 

පහත ලිපිය 2018 මැයි 11 පළ කළ ලිපියක්. දැන් කියවද්දී තවත් සරල කර ලිවුවානම් හොඳයි කියා හිතුණත් ඒ සඳහා වෙලාවක් වෙන් කරන්න අසීරු නිසා එලෙසම පළ කරනවා.

තෙල් අඩුවන විට ත්‍රිරෝද රථ ගාස්තු අඩු නොවන්නේ ඇයි?

අලුත් ආණ්ඩුව තවත් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කරනවාද?

දැන් තවත් අලුත් බැච් එකක් (දැන් භාෂාවෙන්නම් බැජ් එකක්) ආර්ථිකය ගැන ඉගෙන ගනිමින් ඉන්නවා. මෙය ඔවුන් වෙනුවෙන් ලියන, මූලික සංකල්ප පැහැදිලි කෙරෙන ලිපියක්. කාලයක් මෙහි පළ කෙරෙන දේවල් කියවන අයට මෙහි අලුත් දෙයක් නැතිව ඇති. මේ දේවල්ම මීට පෙර වරින් වර පැහැදිලි කර තිබෙනවා.

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් කියන්නේ මොනවාද?

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් කියා කියන්නේ ශ්‍රී ලංකා රජයේ (සහ වෙනත් රටවල රජයන්හි) කෙටිකාලීන ණය උපකරණයක්. ඒ කියන්නේ රජය කෙටිකාලීන ණය ලබා ගන්නා ක්‍රමය. හරියටම කිවුවොත් ප්‍රධානම ක්‍රමය. මේ ක්‍රමයට රජය විසින් උපරිම වශයෙන් වසරක් දක්වා කාලයක් සඳහා ණය ලබා ගන්නවා. වසරකට වඩා වැඩි කාලයකට ණය ලබා ගන්නේ භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම මගින්. 

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කිරීම මගින් ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් කොපමණ ණය ලබාගෙන තිබෙනවාද?

මෙම වසරේ මැද (ජූනි 30) වන විට ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් ලබා ගෙන තිබුණු මුළු ණය ප්‍රමාණයේත්, ශ්‍රී ලංකා රජය ඇප වී ලබා ගෙන තිබුණු ණය ප්‍රමාණයේත් මුළු එකතුවේ ඩොලර් අගය මිලියන 100,646ක්. ඒ කියන්නේ ඩොලර් බිලියන 100කට වඩා වැඩියි. නමුත් එයින් අදහස් වන්නේ මේ සියළුම ණය විදේශ ණය බව හෝ ඩොලර් වලින් ලබාගෙන තිබෙන ණය බව නෙමෙයි.

ඉහත ණය ප්‍රමාණයෙන් ඩොලර් මිලියන 5,618ක් ශ්‍රී ලංකා රජයේ ඇප වීම මත වෙනත් ආයතන (උදාහරණයක් ලෙස තෙල් සංස්ථාව, විදුලිබල මණ්ඩලය, ශ්‍රීලංකන් ගුවන් සේවය, සතොස, ධීවර සංස්ථාව වැනි රාජ්‍ය සංස්ථා) විසින් ලබා ගෙන ඇති ණයයි. ඒ අනුව, මධ්‍යම රජයේ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 95,028ක්. එයින් 60%කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක්, එනම් ඩොලර් මිලියන 57,246කට සමාන ණය ප්‍රමාණයක්, මධ්‍යම රජය විසින් ලබාගෙන තිබුණු රුපියල් ණයයි. 

ඉහත සඳහන් මධ්‍යම රජයේ රුපියල් ණය වලින් වැඩි ප්‍රමාණය ලබා ගෙන තිබෙන්නේ භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම මගිනුයි. එම ප්‍රමාණයේ ඩොලර් අගය මිලියන 41,920ක්. භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම මගින් ලබාගෙන තිබුණු රුපියල් ණය ප්‍රමාණයේ ඩොලර් අගය මිලියන 12,739ක්. රුපියල් වලින් බිලියන 3,894.5ක්. පසුගිය (2024 අගෝස්තු) මාසය අවසන් වන විට මෙම ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 3,921.5 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණා. මෙම ණය උපරිම වශයෙන් වසරක කාලයක් ඇතුළත ආපසු ගෙවිය යුතුයි.

ආපසු ගෙවිය යුත්තේ ණය පමණද? පොලිය ගෙවිය යුතු නැද්ද?

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කිරීම මගින් ණය ගැනීමේදී සිදුවන ක්‍රියාවලිය සරල ණයක් ලබා ගැනීමේදී සිදුවන ක්‍රියාවලියට වඩා වෙනස්. මෙහිදී ණය ප්‍රමාණය යන්නෙන් අදහස් වන්නේ පොලියද ඇතුළත්ව ආපසු ගෙවිය යුතු මුළු මුදලයි. තේරුම් ගැනීමේ පහසුව පිණිස ඕනෑවට වඩා සරල කළහොත්, භාණ්ඩාගාර බිල්පත් මිල දී ගන්නා අයෙකු රජයට ණය දෙන්නේ ගෙවිය යුතු පොලිය කලින්ම අඩු කර ගෙනයි. 

රජය විසින් රුපියල් බිලියන 3,921.5ක් වටිනා භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කර ඇතත්, එයින් අදහස් වන්නේ ඊට සමාන මුදලක් රජයට ලැබී ඇති බව නෙමෙයි. රජයට ඇත්තටම ලැබී තිබෙන්නේ මීට වඩා අඩු මුදලක්. මෙම මුදල පොලියද ඇතුළත්ව රජය විසින් ආපසු ගෙවිය යුතු මුදලයි. එම මුදල භාණ්ඩාගාර බිල්පතක "මුහුණත අගය" ලෙස හැඳින්වෙනවා. 

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් පොලිය තීරණය වෙන්නේ කොහොමද?

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් පොලිය තීරණය වෙන්නේ භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වෙන්දේසියේදී. සාමාන්‍යයෙන් සතියකට වරක් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වෙන්දේසි කෙරෙනවා. එහිදී ගැනුම්කරුවන්ට වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් කෙරෙන භාණ්ඩාගාර බිල්පත් සඳහා ලන්සු ඉදිරිපත් කළ හැකියි. 

උදාහරණයක් ලෙස රුපියල් බිලියන 100ක මුහුණත අගයක් ඇති භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ප්‍රමාණයක් වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් කළා කියා අපි හිතමු. මෙයින් අදහස් වන්නේ බිල්පතක් "කල් පිරීමේදී" ආපසු ලැබෙන මුදලයි. "කල් පිරීම" යන්නෙන් අදහස් වන්නේ භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කිරීම මගින් ලබා ගන්නා ණය හා පොලිය එක වර ආපසු ගෙවන දිනය ලඟා වීමයි. 

කල් පිරෙන විට රුපියල් 100ක් ලබා ගැනීම සඳහා ගැනුම්කරුවෙකු විසින් ගෙවන්නට කැමති වන්නේ රුපියල් 100කට වඩා අඩු මුදලක්. එම මුදල රුපියල් 80ක්, 90ක් හෝ 95ක් වැනි රුපියල් 100ට වඩා අඩු ඕනෑම ගණනක් වෙන්න පුළුවන්. 

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වල ආයෝජනය කරන ගැනුම්කරුවෙකුට ලැබෙන පොලී අනුපාතය තීරණය වන්නේ වක්‍ර ලෙසයි. උදාහරණයක් ලෙස වසරකින් කල් පිරෙන රුපියල් 100ක බිල්පතක් රුපියල් 80කට වෙන්දේසියෙන් මිල දී ගන්නා අයෙකුට වසර අවසානයේදී තමන්ගේ ආයෝජනය වෙනුවෙන් රුපියල් 20ක ප්‍රතිලාභයක් ලැබෙනවා. එය 25%ක (=20/80*100%) වාර්ෂික පොලියක් ලැබීමට සමානයි. නමුත් එම බිල්පතම රුපියල් 95ක් ගෙවා වෙන්දේසියෙන් මිල දී ගත්තේනම් ලැබෙන වාර්ෂික පොලිය 5.26%කට (=5/95*100%) සීමා වෙනවා. 

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් පොලී ගැන කතා කරද්දී සාමාන්‍යයෙන් භාවිතා කෙරෙන වචනය "ඵලදා අනුපාතය" යන්නයි. ඊට හේතුව, ලැබෙන ප්‍රතිලාභය එක් එක් පුද්ගලයා විසින් බිල්පත මිල දී ගැනීමේදී ගෙවූ මුදල මත තීරණය වන්නක් වීමයි. වෙනත් අයුරකින් කිවුවොත් තමන්ගේ අරමුදල් කොයි තරම් ඵලදායී ලෙස ආයෝජනය කර ඇත්ද යන්න මෙයින් නිර්ණය වන නිසා. 

වෙන්දේසියේදී සිදුවන්නේ රුපියල් 100ක මුහුණත අගයක් සඳහා වැඩිම මුදලක ලංසු ඉදිරිපත් කරන ගැනුම්කරුවන්ට බිල්පත් නිකුත් කිරීමයි. එනම්, අඩුම ඵලදා අනුපාතයක් භාර ගන්නා ගැනුම්කරුවන්ට බිල්පත් විකිණීමයි.

ඉදිරියේදී වෙනස් වීමට නියමිතව ඇතත්, තවමත් රජය වෙනුවෙන් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වෙන්දේසිය පවත්වන්නේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ රාජ්‍ය ණය දෙපාර්තමේන්තුවයි. ඇතැම් අවස්ථා වලදී වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් කෙරෙන ලංසු වල මිල බොහෝ අඩුනම් (එනම් අපේක්ෂා කරන ඵලදා අනුපාතිකය බොහෝ වැඩිනම්) සහ රජයට තාවකාලිකව රෝලක් ගසා ගැනීමේ හැකියාවක් ඇත්නම්, වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් කරන බිල්පත් වලින් කොටසක් හෝ මුළු ප්‍රමාණයම නොවිකුණා සිටින අවස්ථාද දැකිය හැකියි.

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් මිල දී ගත හැක්කේ කාටද?

මුලින්ම භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කරද්දී ඒවා සෘජුව මිල දී ගත හැක්කේ වාණිජ බැංකු, ප්‍රාථමික ගැනුම්කරුවන්, සේවක අර්ථසාධක අරමුදල වැනි ආයතන කිහිපයකට පමණයි. එහෙත්, වාණිජ බැංකු හා ප්‍රාථමික ගැනුම්කරුවන් හරහා වෙනත් ඕනෑම ආයතනයකට හෝ පුද්ගලයෙකුට භාණ්ඩාගාර බිල්පත් මිල දී ගත හැකියි. 

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කර ලබා ගන්නා අරමුදල් වලින් කරන්නේ කුමක්ද?

මෙම අරමුදල් පරණ ණය හා පොලී ගෙවීම, රාජ්‍ය සේවක වැටුප් ගෙවීම, රාජ්‍ය සංස්ථා වල පාඩු පියවීම, යටිතල පහසුකම් දියුණු කිරීම, සුබසාධන වියදම් වැනි විවිධ කාර්යයන් සඳහා රජයට යොදාගත හැකියි. මෑතකාලීන ප්‍රවණතා දෙස බැලුවහොත් රාජ්‍ය සේවක වැටුප් ගෙවීම, රාජ්‍ය සංස්ථා වල පාඩු පියවීම, යටිතල පහසුකම් දියුණු කිරීම, සුබසාධන වියදම්  වැනි දේ සඳහා බදු ආදායම් වෙන් කර ඇති බැවින් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කර ලබා ගන්නා අරමුදල් වලින් තනිකරම වාගේ සිදු කර ඇත්තේ පරණ ණය හා පොලී ගෙවීමයි.

සෑම සතියකම මෙන් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් නිකුත් කිරීමක් සිදු වන බැවින්, සෑම සතියකම මෙන් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් කල් පිරීමක්ද සිදු වෙනවා. උදාහරණයක් ලෙස ඊයේ (සැප්තැම්බර් 27) දින රුපියල් බිලියන 114.6ක භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ප්‍රමාණයක් කල් පිරීමට නියමිතව තිබුණා. ඒ කියන්නේ රජය විසින් ඊට සමාන මුදලක් ආයෝජකයින්ට ගෙවිය යුතුයි.

මෙසේ රුපියල් බිලියන 114.6ක මුදලක් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ආයෝජකයින්ට ආපසු ගෙවීමටනම්, එම මුදල රජයට ලැබෙන ක්‍රමයක්ද තිබිය යුතුයි. බදු හරහා රජයට ආදායමක් ලැබෙන නමුත් රාජ්‍ය සේවක වැටුප් ගෙවීම, රාජ්‍ය සංස්ථා වල පාඩු පියවීම, යටිතල පහසුකම් දියුණු කිරීම, සුබසාධන වියදම් වැනි විවිධ කාර්යයන් සඳහා එම මුදල් වැය කිරීමෙන් පසුව ණය හා පොලී ගෙවීම සඳහා වැය කළ හැකි තරමේ ඉතිරියක් වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, රජයේ එදිනෙදා වියදම් බදු වලින් පියවා ගත්තේ වුවද, පරණ ණය හා පොලී ගෙවීම සඳහා අලුතෙන් ණය ගන්නට සිදු වෙනවා. ඒ සඳහා භාණ්ඩාගාර බිල්පත් අලුතෙන් නිකුත් කරන්නට සිදු වෙනවා. මේ ණය චක්‍රයෙක් පහසුවෙන් ගැලවෙන්න බැහැ.

කල් පිරෙන භාණ්ඩාගාර බිල්පත් සඳහා ගෙවිය යුත්තේ රුපියල් බිලියන 114.6ක මුදලක් පමණක් වුවත්, එපමණ මුදලක බිල්පත් අලුතෙන් නිකුත් කිරීමෙන් පමණක් මෙම අරමුදල් ප්‍රමාණය එකතු කර ගැනීමේ හැකියාවක් නැහැ. ඊට හේතුව, රුපියල් බිලියන 114.6ක මුහුණත අගය ඇති බිල්පත් ප්‍රමාණයක් වෙන්දේසි කර රජයට ලබා ගත හැකි මුදල ඊට වඩා අඩු මුදලක් වීමයි. කලින් විස්තර කළ පරිදි, මෙම ක්‍රමයේදී ආයෝජකයින් විසින් රජයට මුදල් ලබා දෙන්නේ අනාගතයේදී ලැබිය යුතු පොලිය කලින්ම අඩු කරගෙනයි. ඒ නිසා, රුපියල් රුපියල් බිලියන 114.6ක මුදලක් එකතු කර ගැනීම සඳහා ඊට වඩා වැඩි බිල්පත් ප්‍රමාණයක් වෙන්දේසි කරන්නට සිදු වෙනවා. ඒ අනුව, පසුගිය සැප්තැම්බර් 25 දින රජය විසින් රුපියල් බිලියන 120ක භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ප්‍රමාණයක් වෙන්දේසි කර තිබෙනවා. 

මේ අයුරින් සැප්තැම්බර් 25 දින වෙන්දේසි කළ බිල්පත් ප්‍රමාණයෙන් රුපියල් බිලියන 70ක් දින 91කිනුත්, රුපියල් බිලියන 40ක් දින 182කිනුත්, ඉතිරි රුපියල් බිලියන 10 දින 364කිනුත් කල් පිරෙනවා. එසේ කල් පිරෙද්දී අදාළ මුදල් ආපසු ගෙවීම සඳහා අරමුදල් සොයා ගන්නට සිදු වන්නේ මෙම ප්‍රමාණ වලටත් වඩා වැඩියෙන් ණය ගැනීම මගිනුයි. වෙන ක්‍රමයක් නැහැ. මේක ණය චක්‍රයක්!

මේ ණය චක්‍රයෙන් ගැලවෙන්න කිසිම ක්‍රමයක් නැද්ද?

එය කළ හැකි ක්‍රමය හැකි තරමින් රජයේ ආදායම් වැඩි කරගෙන හා රජයේ වියදම් සීමා කරගෙන ටිකෙන් ටික හෝ ණය ගෙවීමයි. දිගටම අඛණ්ඩව එසේ කරන්නේනම් ණය ප්‍රමාණය ටිකෙන් ටික අඩු වී යනවා. එහෙම කළත්, ණය ගෙවා ඉවර කරන්නනම් අවම වශයෙන් අවුරුදු විසිපහක්වත් යයි. තව අවුරුදු දහයක්වත් යන තුරු අනිවාර්යයෙන්ම සිදු වන්නේ තිබෙන ණය ප්‍රමාණය වසරින් වසර ඉහළ යාමයි. 

ණය තිරසාරත්වය ඇති කර ගැනීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ රජයේ ආදායමෙන් යම් කොටසක් ඉතිරි කරගෙන ණය ගෙවීම සඳහා යෙදවීම මගින් හා ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ උදවුවෙන් වාර්ෂිකව රජය විසින් ගෙවිය යුතු ණය ප්‍රමාණය සහ පොලිය දරාගත හැකි මට්ටමක් දක්වා අඩු කර ගැනීමයි. 

රජයේ අඛණ්ඩත්වය, දිශානතිය හා අලුත් ලේකම් පත්වීම්

ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක විසින් අලුතෙන් ඇමති මණ්ඩලයක් හා අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් පත් කර තිබෙනවා. ඇමති මණ්ඩලය පත් කිරීම හා අදාළව ඔහුට විශාල තේරීමක් කිරීමේ අවකාශයක් තිබුණේ නැහැ. අනුර කුමාර දිසානායකගේ හිස් වූ මන්ත්‍රී ධුරය සඳහා පත් කෙරුණු මන්ත්‍රීවරයාද ඇතුළුව පාර්ලිමේන්තුව තුළ ඔහුගේ කණ්ඩායම නියෝජනය කළේ තිදෙනෙක් පමණයි. 

දැන් මේ මන්ත්‍රීවරුන් තිදෙනා සහ ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක විසින් පැවති අමාත්‍යාංශ වල පාලනය භාරගෙන තිබෙනවා. ඒ තිදෙනාගෙන් අයෙක් වන හරිනි අමරසූරිය අගමැති සේ පත් වී තිබෙනවා. මහ මැතිවරණය අවසන්ව අලුතෙන් ආණ්ඩුවක් පත් වන තුරු ශ්‍රී ලංකා රජයේ ඉහළම ස්ථරය වන්නේ මේ හතර දෙනාගේ කණ්ඩායමයි. ඔවුන්ට සුබ පැතුම්!

මේ තත්ත්වය අනපේක්ෂිත තත්ත්වයක් නෙමෙයි. අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපති සේ පත් වීමෙන් අනතුරුව ජනාධිපති හා අගමැති ඇතුළු හතර දෙනෙකු විසින් අමාත්‍යංශ ලේකම්වරුන් මගින් රජය පවත්වා ගෙන යන බව කලින්ම කියා තිබුණු දෙයක්. එම අවස්ථාවේදී එය වැරදි ලෙස අර්ථකථනය කළ තැන්ද දැකිය හැකි වුනත්, මෙය ශ්‍රී ලංකා රජයේ අඛණ්ඩත්වය පවත්වා ගත හැකිව තිබුණු සාමාන්‍ය ආකාරයයි.

ශ්‍රී ලංකා රජය කියන්නේ ජනාධිපති, අගමැති හා අමාත්ය මණ්ඩලය නෙමෙයි. ඔවුන් විධායකයේ ඉහළම ස්ථරය වුවද ප්‍රායෝගිකව ඇත්තටම රට පාලනය කරන්නේ අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන් විසිනුයි. එයින් ඉහළ තලයේදී බොහෝ දුරට සිදු වන්නේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තීන්හි දිශානතිය තීරණය කිරීම හා මහජන සන්නිවේදනයයි. ඇත්තටම රාජ්‍ය පාලනය සිදු වන්නේ අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන් අතින් වුවත් එහි වගකීම ගන්නේත්, ගෞරවය ලබන්නේත්, දෝෂාරෝපණ ලබන්නේත් අමාත්‍යවරයායි.

මේ අනුව, අවසාන වශයෙන් රාජ්‍ය පාලනය කරන්නේ අමාත්‍ය වරුන් මිස අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන් නොවන බව කිව හැකි අතර එය තාක්ෂනිකව නිවැරදියි. එහෙත් මහජනතාව විසින් හදිසියේ තෝරා පත් කර එවනු ලැබ අමාත්‍ය වරයෙකු වන අයෙකුට ඒ සඳහා පළපුරුද්දක් නැහැ. ඒ නිසා ඔවුන්ට "වැඩ පුහුණු වන්නට" සිදු වන්නේ අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන්ගේ උදවුවෙනුයි. 

රාජ්‍ය පාලනයෙහි යෙදුනු දේශපාලන පක්ෂ විසින් සාමාන්‍යයෙන් කෙනෙකු අමාත්‍ය ධුරයකට පත් කර තිබෙන්නේ මුලින් නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය තනතුරක් ලබා දී පුහුණු වන්නට ඉඩ හැරීමෙන් පසුවයි. එසේ පුහුණු වී පසුව අමාත්‍ය වරයෙකු සේ වාර ගණනක් කටයුතු කර ඇති අයෙකුට ආරම්භයේ සිටම අමාත්‍යංශ ලේකම්වරයෙකුට උපදෙස් හෝ නියෝග දීමට මෙන්ම අලුතෙන් පුද්ගලයෙකු අමාත්‍යංශ ලේකම් සේ පත් කරගෙන ඔහු හරහා අමාත්‍යාංශය පාලනය කරන්න වුනත් පුළුවන්.

මෙවර රාජ්‍ය පාලනය භාර ගෙන තිබෙන්නේ සාපේක්ෂව අලුත්ම කණ්ඩායමක්. ඔවුන්ට ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ සතු වූ පළපුරුද්දේ වාසිය නැහැ. ඒ නිසා, අඩු වශයෙන් යම් කලයක් යන තුරු අමාත්‍යාංශ ලේකම් වරුන් මත යැපෙන්නට සිදු වෙනවා. (ඇතැම් විට අමාත්‍යාංශ වල කටයුතු අධීක්ෂණය කිරීම සඳහාත්, "වැඩ පුහුණු වීම" සඳහාත් නිල නොවන මට්ටමින් "සෙවනැලි ඇමතිවරුන්" පත් කිරීමක් දැනටමත් සිදු වී හෝ සිදු කිරීමට සැලසුම් වී තිබෙනවා විය හැකියි.)

මේ වන විට අලුතෙන් පත් කර තිබෙන අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන් කිහිප දෙනෙකු හැරුණු විට වැඩි පිරිසක් එම තනතුරු වල කලින් සිටි අයමයි. ආරක්ෂක අමාත්‍යංශයේ ලේකම් වැනි තනතුරු සඳහා තමන්ට විශ්වාසදායක අයෙකු පත් කර ගැනීම තේරුම් ගත හැකි හා තාර්කික දෙයක්. අනෙකුත් බොහෝ අමාත්‍යංශ ලේකම් තනතුරු වල කිසිදු වෙනසක් සිදු කර නැහැ. එයින් අදහස් වන්නේ රජයේ කටයුතු බාධාවකින් තොරව අඛණ්ඩව සිදු වනවා යන්නයි.

රටේ ආර්ථිකය දැනට පවතින තත්ත්වය තුළ වැදගත්ම තනතුරු දෙකක් වන්නේ මහ බැංකු අධිපති ධුරය හා මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම් ධුරයයි. මෙයින් මහ බැංකු අධිපති ධුරය ආණ්ඩු මාරු වෙද්දී වෙනස් වන්නක් නොවෙයි. අලුත් මහ බැංකු පණත ක්‍රියාත්මක වන්නට පෙරද පැවතියේ මේ තත්ත්වයයි. ආණ්ඩු මාරු වීමෙන් පසුව අලුත් මහ බැංකු අධිපති වරයෙකු පත් කරනු ලැබූයේ හිටපු අධිපති වරයාගේ ධුර කාලය අවසන් වීමෙන් පසුවයි.

කෙසේ වුවද, මෑත කාලයේදී මේ සම්ප්‍රදාය බිඳී ගියා. පළමුව, අධිපති කබ්රාල් විසින්ද ඉන් පසුව අධිපති කුමාරස්වාමි විසින්ද තමන්ගේ ධුර කාල අවසන් වීමට පෙර සිදු වූ ආණ්ඩු මාරු වලින් පසුව අළුත් ආණ්ඩුවට කැමති අධිපතිවරයෙකු පත් කිරීමට ඉඩ සලසමින් ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වුනා. එය වැරදි ආදර්ශයක්. තමන්ගේ පත් වීම දේශපාලන පත්වීමක් නොව වෘත්තීය පත්වීමක් බැව් සලකන්නේනම්, නෛතික ප්‍රතිපාදන අනුව ධුර කාලය ඉතිරිව තිබේනම්, ආණ්ඩු මාරු වෙද්දී එසේ ඉල්ලා අස්විය යුතු නැහැ. කෙසේ වුවත්, මේ අවස්ථා වලදී තිරයෙන් පසුපස සිදු වූ දේ අප දන්නේ නැහැ.

ආණ්ඩුව මාරු වූ පමණින් නන්දලාල් වීරසිංහ කිසිසේත්ම ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් විය යුතු නැහැ. එසේ කරන්නේනම් එය හිතාමතාම මහ බැංකු ස්වාධීනත්වය හෑල්ලුවට ලක් කිරීමක්. විශේෂ හේතු නැත්නම්, ආණ්ඩුවට ඔහුව ධුරයෙන් ඉවත් කිරීමේ හැකියාවක්ද නැහැ. එහෙත් "ක්‍රම සහ විධි" වලින් එසේ කිරීම නොකළ හැක්කක් නෙමෙයි. ආණ්ඩුව එසේ කරන්නට උත්සාහ කර ඇති බවක් කිසිසේත්ම පෙනෙන්නේ නැහැ.

මීට සාපේක්ෂව මුදල් අමාත්‍යංශ ධුරය සඳහා අලුතෙන් අයෙකු පත් කිරීම ආණ්ඩුවක් වෙනස් වෙද්දී සාමාන්‍යයෙන් සිදු වන දෙයක්. මේ අවස්ථාවේදී එවැන්නක්ද සිදු වීද නැහැ. හිටපු ලේකම් මහින්ද සිරිවර්ධනවම නැවත එම ධුරයෙහි හිඳුවා තිබෙනවා.

දැනට සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක වන ආර්ථික ස්ථායීකරණ වැඩපිළිවෙළ හා අදාළව විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කළේ මහ බැංකු අධිපති නන්දලාල් වීරසිංහ හා මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් මහින්ද සිරිවර්ධනයි. මෙම තනතුරු වෙනස් නොකිරීම මගින් පෙනෙන්නේ ආර්ථිකය අවදානමේ වැටෙන ආකාරයේ ලොකු අවදානමක් නොගන්නට අලුත් ආණ්ඩුව අඩු වශයෙන් ආරම්භයේදී හෝ පරිස්සම් වී ඇති බවයි.

දැනට මුදල් අමාත්‍යාංශ ධුරය භාරගෙන තිබෙන්නේ ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක විසින්මයි. මා හිතන පරිදි දැනට රජයේ ඉහළ ස්ථරයේ සිටින සිවුදෙනා අතරින් ඒ සඳහා සුදුසුම පුද්ගලයා වන්නේද ඔහුයි. රටේ ආර්ථිකය හා අදාළව මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් සමඟ සන්නිවේදනයක් කළ හැකි තරමේ හැකියාවක් ඔහු සතුව තිබෙනවා. එවැනි හැකියාවක් නොතිබුණු අයද මීට පෙර මෙම ධුරය දරා තිබෙනවා. කෙසේ වුවත්, ඔහුට ජනාධිපති සේ කටයුතු කරන අතර මුදල් ඇමති ධුරයේ කටයුතු වෙනුවෙන් වෙන් කිරීම සඳහා කොපමණ කාලයක් යෙදවිය හැකි වේද යන්නත් ගැටලුවක්. 

අලුත් ආණ්ඩුව විසින් කළ යුතු ප්‍රමුඛ කාර්යයක් වන්නේ ඉදිරි වසර සඳහා අයවැය සකස් කිරීමයි. එය සම්මත කරගැනීම සිදු වනු ඇත්තේ මහ මැතිවරණයෙන් පසුව වුවත් ඊට පෙර කළ යුතු කාර්යයයන් දැන් සිටම කරන්නට සිදු වෙනවා. මේ දේවල් කළ යුත්තේ මුදල් ඇමතිවරයා සහ මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් වරයා එකතුවයි. 

මෙහිදී මුදල් ඇමතිවරයාගේ කාර්ය භාරය වන්නේ ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති හා ප්‍රමුඛතා නිවැරදිව අමාත්‍යංශ ලේකම් වෙත සන්නිවේදනය කර ඒවා ක්‍රියාත්මක කළ හැකි ආකාරය විමසා බැලීමයි. මහජන මතය තිබෙන්නේ අනෙක් සියල්ලකටම උඩින්. 

එසේ වුවද, මහජන මතය කුමක් වුවත්, ඉක්මවිය නොහැකි තාක්ෂනික සීමාවන් කිසිසේත්ම ඉක්මවිය නොහැකියි. අමාත්‍යාංශ ලේකම් වරයෙකුගේ වගකීම වන්නේ තාක්ෂණික සීමාවන්ට යටත්ව, ආණ්ඩුවක ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා හැකි තරමින් පහසුකම් සැලසීමයි. සාමාන්‍යයෙන් ආණ්ඩුවකට අමාත්‍යාංශ ලේකම් වරයෙකු ඉවත් කරන්නට සිදු වන්නේ ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා අවශ්‍ය එම සහයෝගය නොලැබෙන විටයි.

ඇතැම් විට හිටපු අමාත්‍යංශ ලේකම් වරුන්ම නැවත පත් කිරීම අලුත් ආණ්ඩුව විසින් "වැඩ අල්ලා ගන්නා තුරු" සිදු කරන දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. එය එසේනම්, මහ මැතිවරණයෙන් පසුව සම්පූර්ණ අමාත්‍ය මණ්ඩලයක් පත් කර යම් පුහුණුවක් ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව තමන්ට අවශ්‍ය පුද්ගලයින් අමාත්‍යංශ ලේකම් තනතුරු වලට පත් කරගන්නට ඉඩ තිබෙනවා. කෙසේ වුවත්, ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය කාර්යයයන් දැනට සිටිනා නිලධාරීන් හරහාම සිදු වේනම් එවැනි අවශ්‍යතාවයක් නොපෙනී යා හැකියි.

මගේ පෞද්ගලික අදහස වනුයේ මැතිවරණයට පෙරම ඉදිරි වසර සඳහා අයවැය සකස් කිරීමේ කාර්යය තුළ මුදල් ඇමති ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක සහ මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් වරයා අතර හොඳ සම්බන්ධයක් ගොඩ නැගෙනු ඇති බවයි. 

හිටපු ලේකම් වරුන්ම එම ධුරයින්හි හිඳුවීම මහ මැතිවරණය අවසන් වන තුරු ගෙන ඇති "කරපිංචා" ප්‍රවේශයක්ද? මේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සොයා ගැනීමට තවමත් කල් වැඩියි.

අමාත්‍යංශ ලේකම් තනතුරු සේ හැඳින්වුවත් මේ සියලුම තනතුරු එක සේ සමාන නැහැ. ඇතැම් තනතුරු සඳහා ආදේශක සොයා ගැනීම සාපේක්ෂව පහසු වැඩක්. එහෙත්, මුදල් අමාත්‍යංශ ලේකම් වැනි තනතුරක් සඳහා එසේ පහසුවෙන් ආදේශකයක් සොයා ගැනීමේ හැකියාවක් නැහැ. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි කාර්යයක් සාර්ථක ලෙස සිදු කළ හැක්කේ දශක ගණනාවක ප්‍රායෝගික පළපුරුද්දක් ඇති අයෙකුට පමණයි. මෙතෙක් මේ තනතුර දරා ඇති සියල්ලන්ම පාහේ එවැනි අයයි.

කෙසේ වුවත්, ආණ්ඩුවකට සිය අභිමතය පරිදි කවර හෝ ආදේශකයක් සොයා ගැනීමට බැරිකමක් නැහැ. පසුගිය දශක කිහිපය ඇතුළත මහ බැංකු අධිපති ධුරය කිහිප වරක්ම මේ පරීක්ෂාවට ලක් කරනු ලැබ තිබෙනවා. එම පරීක්ෂාවන්හි ප්‍රතිඵල පිළිබඳව මා සමාලෝචන කරන්න යන්නේ නැහැ.

අයවැය ඇස්තමේන්තු සකස් කිරීම අලුතෙන් පත් වූ ආණ්ඩුවට වහාම අත ගසන්නට සිදු වන ප්‍රමුඛ කාර්යයයන් අතරින් එකක් පමණයි. ස්ථායීකරණ වැඩ පිළිවෙළ ඉදිරියට ගෙනයාමද මහ මැතිවරණය තෙක් හෝ කල් පසු කිරීම අසීරු දෙයක්. ජනාධිපතිවරණ සතිය තුළ වුවද හිටපු ජනාධිපතිවරයා මෙම වැඩ පිළිවෙළෙහි ඉලක්ක පසුවට කල් දැම්මේ නැහැ. ඒ නිසා, දැනට ක්‍රියාත්මක ආර්ථික ස්ථායීකරන වැඩ පිළිවෙළ අලුත් ආණ්ඩුවේ දේශපාලන ප්‍රතිපත්ති සමඟ ගලපා ගැනීම කල් නොගෙන, ඉතා ඉක්මණින් කළ යුතුව ඇති දෙයක්. අයවැය ඇස්තමේන්තු සකස් කරන්නට සිදු වන්නේද මේ කාර්යයට සමාන්තරවයි. 

නවවන ජනපතිට සුබ පැතුම්!

මේ වන විට ජනාධිපතිවරණයේ අවසන් නිල ප්‍රතිඵල නිකුත් වී අවසන්. රටේ ව්‍යවස්ථා නීතිය අනුව එම ධුරයට තේරී පත්ව සිටින්නේ අනුර කුමාර දිසානායකයි. රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සම්ප්‍රදායේ ශක්තිය ලොවට පෙන්වමින් තවත් වරක් ඉතා සුමට බල හුවමාරුවක් සිදු වෙමින් පවතිනවා.

අනුර කුමාර දිසානායක මෙම ජනාධිපතිවරණ තරඟය ජය ගන්නේ ඉතා අසීරු හා තියුණු සටනකින් පසුවයි. මෙහිදී ඔහුගේ කඳවුර විසින් යොදාගත් උපාය මාර්ග කිසිදු අයුරකින් ලංකාවේ දේශපාලන පක්ෂ විසින් සම්ප්‍රදායිකව මැතිවරණ වලදී යොදා ගත් උපාය මාර්ග වලට සම කළ නොහැකියි. ඔවුන් ඔවුන්ගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නොවූ ඔවුන්ගේ අතීත භාවිතාව තුළ සාර්ථකව භාවිතා කළ ඇතැම් සාර්ථක උපාය මාර්ග ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලනයට රැගෙන එමින් සහ නූතන තාක්ෂණයේ උදවු ලබා ගනිමින් ඉතා ප්‍රතිඵලදායක මහජන සන්නිවේදනයක් සිදු කළා. 

කෙසේ වුවද, අනුර කුමාරගේ ජයග්‍රහණයට හේතු වූ ප්‍රධාන සාධකයක් වූයේ ප්‍රතිවිරුද්ධ කඳවුර තුළ වූ බල සංයුතියේ ස්වභාවයයි. මීට පෙර ලංකාවේ පැවති සෑම ජනාධිපතිවරණයකදීම දැකිය හැකි වූ පැහැදිලි ද්වි-ධ්‍රැව විභේදනය මෙවර එලෙසින්ම සිදු වුනේ නැහැ. මාලිමා කඳවුර ඇතුළු තවත් බොහෝ දෙනෙකු විශ්වාස කළේ මෙවරද පෙර මෙන්ම එම ද්වි-ධ්‍රැව විභේදනය සිදු වනු ඇති බවයි. 

අනුර කුමාර විසින්ම සඳහන් කළ පරිදි ඔහුගේ දැඩි විශ්වාසය වූයේ ඔවුන්ගේ ඡන්ද ප්‍රතිශතය ඉතා අඩු මට්ටමකට නොවැටේනම් එය 50% මට්ටම ඉක්මවීම පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් නැති බවයි. මෙය සමාජවාදී පක්ෂ වල සාමාජිකයින් කාලයක් පුහුණු වී සිටින චින්තනයේ ස්වභාවය නිසා ඔවුන් ලෝකය තේරුම් ගන්නා ආකාරය වෙන්න පුළුවන්. 

මහ පොළොවේ පවතින තත්ත්වය දැකීම ඇස් කණ තිබෙන ඕනෑම කෙනෙකුට කළ හැකි දෙයක්. අසීරු කාර්යය වන්නේ මහ පොළොවේ පවතින තත්ත්වයෙන් දැකීමෙන් පසුව ඒ මත පදනම්ව එයින් ඔබ්බට දේවල් දැකීමයි. එසේ දැකිය හැකි වූ ඇතැම් අයට මෙවර ජනාධිපතිවරණ තරඟයේ ස්වභාවය නිවැරදිව හඳුනා ගත හැකි වුණා. 

අනුර කුමාර මුල් වටයේ ජයග්‍රාහකයෙකු වීම මෙන්ම 50% සීමාව නොඉක්මවීමද බොහෝ දුරට ගණිතමය යථාර්තයන් ලෙස ලියැවී තිබුණු දේවල්. එම තත්ත්වය තුළ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලය කෙරෙහි බලපෑ හැකි තීරණාත්මක සාධකය වී තිබුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් ලබා ගන්නා ඡන්ද ප්‍රතිශතයයි. මේ හේතුව නිසා අප මුල සිටම ඒ පිළිබඳව විමසිලිමත්ව සිටියා. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය කෙරෙහි රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් ලබා ගත් ඡන්ද ප්‍රමාණය බලපා ඇති ආකාරය දැන් ඕනෑම කෙනෙකුට දැකගත හැකියි. ප්‍රතිඵලය මහ පොළොවට වැටුණු පසු කාටත් පැහැදිලිව පේනවා. 

මෙතෙක් ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණ තරඟයක් ජයගත් සෑම අපේක්ෂකයෙකු විසින්ම 50% සීමාව ඉක්මවීමට සමත්ව තිබෙනවා. මෙහි වාසිය වනුයේ ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඉදිරිපත් කළ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයට 50%ක ජනතා අනුමැතියක් හිමිව ඇති සේ සැලකිය හැකි වීමයි. මෙහි නෛතික හා සදාචාරත්මක සිද්ධාන්තය වන්නේ අදාළ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය ජනමත විචාරණයකට ඉදිරිපත් කර ඒ සඳහා 50%ක අනුමැතිය ලබා ගත් සේ සැලකිය හැකි වීමයි. අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපති සේ තේරී පත් වන්නේ මෙම වාසිය නොමැතිවයි. 

කෙසේ වුවත්, බොහෝ කරුණු හා අදාළව ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින් තිදෙනාගේම ප්‍රතිපත්ති වල ඒකමිතියක් තිබීම අපට දැකිය හැකි තත්ත්වයක්. උදාහරණයක් වශයෙන්, ප්‍රතිවාදීන් කවර විවේචන සිදු කළත්, මාලිමා කඳවුරේ වගකිව යුතු අය මැතිවරණ සමයේදී පැහැදිලිව සඳහන් කළේ දැනට ක්‍රියාත්මක ආර්ථික ස්ථායීකරන වැඩපිළිවෙළ සාර්ථකව දිගටම ක්‍රියාත්මක කිරීම වෙනුවෙන් ඔවුන්ද පෙනී සිටින බවයි. 

මාලිමා අපේක්ෂකයෙකු ජනාධිපති සේ පත් වීම හා අදාළව බොහෝ අයට තිබුණු එක් කණස්සල්ලක් වූයේ ඔවුන්ගේ කණ්ඩායමට ප්‍රමාණවත් පළපුරුද්දක් නොමැති බවයි. මෙය බොරුවක් නොවුනත් විශාල ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. එක් අතකින් මාලිමා (ජවිපෙ) මන්ත්‍රීවරුන් කාලයක් තිස්සේ පාර්ලිමේන්තුවේ විවිධ කාරක සභා ආදියෙහි කටයුතු කර තිබෙනවා. අනෙක් අතින් ඕනෑම කෙනෙකුට යම් දෙයක් අලුතෙන් කරද්දී යම් හැදෑරීමක් කරන්න වෙනවා. ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ කැපවීමයි. 

අනෙක් ප්‍රධාන ප්‍රශ්නය රටේ ආර්ථිකය නිවැරදි ලෙස කළමනාකරණය නොකිරීම නිසා නැවත වරක් සියල්ලන්ටම විඳවන්නට සිදු වේද යන්නයි. රටේ ආර්ථික ස්ථායීත්වය සදහා අවශ්‍ය වන්නේ හොඳ වැඩ පිළිවෙලක්. එය ක්‍රියාත්මක කරන නායකත්වය වෙනස් වූ පමණින් ආර්ථිකයක් අස්ථායී වන්නේ නැහැ. විශේෂයෙන්ම මාලිමාව හා අදාළව ගත් විට ඔවුන් වරද්දා ගන්නා තෙක් බලා සිටිනා පිරිසක් සිටිනා බැවින් ඔවුන් අඩු වශයෙන් යම් කාලයක් යන තුරු ඇල් වතුරත් නිවා බොන ස්ථාවරයක සිටිනු ඇතැයි යන්න මගේ විශ්වාසයයි.

නව ජනපති අනුරට මුහුණ දෙන්නට සිදුවන ප්‍රධානම අභියෝගය ලෙස මා හඳුනා ගන්නේ ආර්ථික කළමණාකරණය නොව දේශපාලන කළමනාකරණයයි. ඔහුව තෝරා පත් කරගෙන සිටින පිරිස විවිධ අපේක්ෂා ඇති ඉතාම විෂමජාතීය පිරිසක්. මාලිමා කඳවුරේ ප්‍රධාන ඉල්ලීම වුයේ "අප කෙරෙහි විශ්වාසය තබන්න" යන්නයි. 

දැන් 42%ක පිරිසක් විසින් ඉල්ලා සිටි අයුරින්ම මාලිමා කණ්ඩායම කෙරෙහි විශ්වාසය තබා තිබෙනවා. රටේ ජනපතිගේ ඉලක්කය විය යුත්තේ එම 42%ක පිරිසගේ විශ්වාසය නොබිඳිමින්, යම් හේතුවක් නිසා තමන් කෙරෙහි විශ්වාසය නොතැබූ 58%ක කණ්ඩායමේද විශ්වාසය දිනා ගැනීම සදහා කටයුතු කිරීමයි. අනුර ඇතුළු කණ්ඩායම සතු දේශපාලන පළපුරුද්ද මේ සඳහා උදවුවක් විය හැකි නමුත් මෙය අභියෝගාත්මක කටයුත්තක්. ඊට සාපේක්ෂව බැලූ විට ආර්ථිකය කළමනාකරණය කර ගැනීම වඩා පහසු තාක්ෂනික වැඩක්.

නව ජනපතිට අපේ සුබ පැතුම්!

පළමුව පළමු මනාපය! දෙවනුව ඉතිරි මනාප!!

දැන් ජනාධිපතිවරණයේ පළමු වටය අවසන්. පළමු වටයෙන් කිසිදු අපේක්ෂකයෙකු විසින් 50%කගේ කැමැත්ත ලබාගෙන නැහැ. දැන් තිබෙන්නේ දෙවන හා තෙවන මනාපද එකතු කර එම කැමැත්ත විමසීමේ අදියරයි. මේ ඉඩකඩ මුල සිටම තිබුණත්, මෙතෙක් පැවති ජනාධිපතිවරණ සියල්ලේදීම ඡන්දදායකයින් 50%කගේ කැමැත්ත ලැබූ තරඟකරුවෙකු සිටි බැවින් දෙවන හා තෙවන මනාප සලකා බලන්නට සිදු වූයේ නැහැ. මේ අනුව, පළමු අපේක්ෂකයින් දෙදෙනාට පළමු මනාප නුදුන් ඡන්දදායකයින්ගේ දෙවන හා තෙවන මනාප වලට මෙවර "අපමණ අගයක්" ලැබී තිබෙනවා. කෙසේ වුවත්, බොහෝ දෙනෙකු දෙවන හා තෙවන මනාප භාවිතා නොකර තිබීමට ඉඩ තිබෙන බැවින් අවසන් ප්‍රතිඵලයේ වෙනසක් වීමට ලොකු ඉඩක් නැහැ.

පළමු හා දෙවන අපේක්ෂකයින් අතර පරතරය ඡන්ද 1,268,880ක් වන අතර තෙවන හා අනෙකුත් අපේක්ෂකයින් විසින් ලබාගෙන තිබෙන ඡන්ද ප්‍රමාණය 3,317,662ක්. ඒ අනුව, වෙනසක් සිදු වීමටනම් දෙවන අපේක්ෂකයා විසින්'එම ඡන්ද වලින් 38%ක පමණ වාසියක් ලබාගත යුතුයි. එවැන්නක් වීමේ ඉඩක් පෙනෙන්නට නැහැ.

ටිකක් වෙලා ගියත් ඉක්මණින්ම නිරෝගී දරුවෙක් ලැබෙයි. කේන්දර හදන එක ඉන් පසුව කරමු! එතෙක් ලංකාවේ ශක්තිමත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සමරමු!!