වෙබ් ලිපිනය:

Friday, November 30, 2018

ආනයන වියදම් අඩු නොවෙන්නේ ඇයි?


මහ බැංකුවේ නිවේදනයකට අනුව 2018 පළමු මාස 9 ඇතුළත ආනයන වියදම පසුගිය වසරේ එම කාලයට සාපේක්ෂව 10.4%කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මෙය ඩොලර් මිලියන 1587.4ක වැඩි වීමක්.

පසුගිය අගෝස්තු මාසය දක්වා වසරක කාලය තුළ රුපියල එතරම්ම අවප්‍රමාණය වුණේ නැහැ. නමුත්, යම් තරමකින් අවප්‍රමාණය වුණා. එසේ තිබියදීත්, ආනයන වියදම මේ ආකාරයෙන් ඉහළ ගොස් තියෙන්නේ ඇයි?

ඉහත වැඩි වීමෙන් 95%කටම හේතු වී තිබෙන්නේ කාණ්ඩ තුනක ආනයන වියදම් වල සිදු වූ වැඩි වීමයි. ඒ පෞද්ගලික වාහන ආනයනය, ඉන්ධන ආනයනය හා පොහොර ආනයනය යන කාණ්ඩ තුනයි.

වසරේ පළමු මාස නවය ඇතුළත පෞද්ගලික වාහන ආනයන වියදම් 129.6%කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මෙය ඩොලර් මිලියන 670.2ක වැඩි වීමක්. ඉන්ධන ආනයන වියදම් ඩොලර් මිලියන 713.8කිනුත්, පොහොර ආනයන වියදම් ඩොලර් මිලියන 116.6 කිනුත් (163.8%කින්) ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මේ කාණ්ඩ තුනේ පමණක් ආනයන වියදම් ඉහළ යාම ඩොලර් මිලියන 1,500.6ක්. ඉතිරි කාණ්ඩ සියල්ලේම ආනයන වියදම් ඉහළ ගොස් තිබෙන්නේ ඩොලර් මිලියන 86.8කින් පමණයි. එය 0.6%ක සුළු වැඩි වීමක්.

මෙසේ විශාල ලෙස පෞද්ගලික වාහන ආනයන වියදම් ඉහළ යාමට හේතු වී තිබෙන්නේ මෝටර් රථ ආනයනය දෙගුණයකින් පමණ ඉහළ යාමයි. ත්‍රිරෝද රථ, ද්විත්ව කාර්ය වාහන හා මෝටර් සයිකල් ආදිය ආනයනය කිරීම කැපී පෙනෙන ලෙස වැඩි වී නැහැ. මෝටර් රථ ආනයනය මෙසේ විශාල ලෙස ඉහළ යාමට හේතුව වසර මුලදී ලබා දුන් තීරු බදු රහිත වාහන බලපත් බව පැහැදිලියි. ඉන්ධන ආනයන වියදම් ඉහළ යාමටත් මෙලෙස අළුතින් ආනයනය කළ, ත්‍රිරෝද රථ හා මෝටර් සයිකල් ආදියට සාපේක්ෂව ඉන්ධන කාර්යක්ෂමතාවය අඩු, පෞද්ගලික වාහන ප්‍රමාණය සැලකිය යුතු ලෙස දායක වී තිබෙන බව සිතිය හැකියි. අප්‍රේල් මාසයේ සිට පොහොර සහනාධාරය නැවත ලබා දීම පොහොර ආනයන වියදම් ඉහළ යාමට හේතු වී තිබෙනවා.

රුපියල අවප්‍රමාණය වෙන්න ඉඩ දුන් විට සෛද්ධාන්තිකව ආනයන වියදම් අඩු විය යුතුයි. එසේ වෙන්නේ ආනයන භාණ්ඩ වල මිල ඉහළ යාම නිසා ඒ භාණ්ඩ වල දේශීය ඉල්ලුම අඩු වීමෙන්. නමුත්, බදු සහන හෝ සහනාධාර දීම මඟින් මිල ඉහළ යාම වලක්වා මිල තිබුණාටත් වඩා පහළ හෙළුවොත් විණිමය අනුපාතිකය අවප්‍රමාණය කළ පලියට ආනයන වියදම් අඩු වෙන්නේ නැහැ.

(Images: https://auto.economictimes.indiatimes.com/news/passenger-vehicle/cars/higher-import-duty-to-hit-indias-car-exports-to-sri-lanka/55712005)

Thursday, November 29, 2018

ඊයේ ඩොලරය පහළ ගියේ ඇයි?


දිගින් දිගටම දිනපතා කීයකින් හෝ ඉහළ යමින් තිබුණු ඇමරිකන් ඩොලරයක මිල අද දිනයේ (29 බ්‍රහස්පතින්දා) පොඩ්ඩක් අඩු වුනා. ඒ ඇයි? ජනාධිපතිවරයා හා කතානායකවරයා අතර සාකච්ඡාවෙන් පස්සෙද? නැත්නම් මහ බැංකු මැදිහත්වීමක් නිසාද?

ඇත්තටම වුනේ රුපියල ශක්තිමත් වීම නෙමෙයි. ඩොලරය පොඩ්ඩක් දුර්වල වීමයි. මෙය සිදුවුනේ ඊයේ (28 බදාදා) ඇමරිකානු ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුවේ සභාපති ජෙරමි පවල් විසින් කළ ප්‍රකාශයක් නිසයි.

පහුගිය කාලයේ ඩොලරයේ මිල ඉහළ යන්න හේතු වුනේ ඩොලරය ශක්තිමත් වීම බව මාස කිහිපයකට පෙර මහ බැංකුව පැත්තෙන් ඇහුනු දෙයක්. එය සම්පූර්ණ ඇත්තක් නොවුනත් අර්ධ සත්‍යයක්. මේ ගැන මා ඒ දවස් වල පැහැදිලි කළා.

පසුගිය ආර්ථික අවපාතයෙන් පසුව ඇමරිකන් ආර්ථිකය නැවත උඩට ගැනීම පිණිස පොලී අනුපාතික හොඳටම අඩු කළා. 2008 දෙසැම්බර් මාසයේදී  ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික සෛද්ධාන්තිකව පහත හෙළිය හැකි අවම සීමාව දක්වාම අඩු කළා. එතැන් සිට වසර හතක් පුරා ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික පැවතුනේ 0-0.25% මට්ටමේ. මේ කාලය තුළ ප්‍රාග්ධනය විශාල ලෙස ඇමරිකාවෙන් පිටත වැඩි පොලී අනුපාතික තිබුණු තැන් වලට ගලා ගියා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඇමරිකන් ඩොලරය ක්‍රමයෙන් දුර්වල වුනා. ඒ කාලයේ ඩොලරයක මිල ඉහළ යාමේ ප්‍රශ්නය හෝ විදේශ ප්‍රාග්ධනය ආකර්ශනය කර ගැනීම ලංකාවට ලොකුවට බල නොපෑවේත් ඒ නිසයි.

මෙසේ ශුන්‍ය මට්ටම ආසන්නයේ වසර හතක් පැවති පොලී අනුපාතික 2015 දෙසැම්බරයේදී 0.25-0.50% මට්ටම දක්වාත්, තවත් වසරකට පසු 0.50-0.75% දක්වාත් ආදී වශයෙන් ක්‍රමයෙන් ඉහළ නැංවුනා. ඉන්පසුව 2017දී තෙවරක් හා 2018දී මේ වන තුරු තෙවරක් ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික ඉහළ නංවා තිබෙනවා. දැන් තිබෙන්නේ 2.00–2.25% මට්ටමේ.

සමාන අවදානමක් තිබෙන වෙනත් රටවලට සාපේක්ෂව රටක පොලී අනුපාතික ඉහළ යන විට ඒ රටට විදේශ ප්‍රාග්ධනය ආකර්ශනය වෙනවා. එවිට, විණිමය අනුපාතිකය ශක්තිමත් වෙනවා. පසුගිය තෙවසරක පමණ කාලය තුළ ඇමරිකන් ඩොලරය ශක්තිමත් වෙන්න ප්‍රධාන හේතුවක් වුනේ සාපේක්ෂව ඉහළ පොලී අනුපාතිකයි.

රටක මහ බැංකුව විසින් ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික ඉහළ දමන්නේ උද්ධමනය පාලනය කිරීමටයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ආර්ථික වර්ධනය අඩු වෙනවා. රටක ආර්ථික වර්ධනය අඩු කෙරෙන ප්‍රතිපත්ති වලට රාජ්‍ය පාලකයින් එතරම් කැමති නැහැ. ජනාධිපති ට්‍රම්ප් හා අදාළව වුවත් මෙහි වෙනසක් නැහැ. ඔහු සවුදි අරාබියට බලපෑම් කරමින් තෙල් මිල පහළින් තබාගන්න උත්සාහ කරන්නෙත් තෙල් මිල අඩුවන තරමට ඇමරිකන් ආර්ථික වර්ධනය වේගවත් වන නිසයි.

ජෙරමි පවල්ගේ බදාදා ප්‍රකාශයෙන් අදහස් වුනේ පසුගිය තෙවසර තුළ සිදු කෙරුණු පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීම තව වැඩි කලක් මේ ආකාරයට සිදු නොකෙරෙනු ඇති බවයි. පොලී අනුපාතික අවශ්‍ය මට්ටම කිට්ටුවටම පැමිණ තිබෙන බව ඔහු විසින් පැවසීමෙන් බොහෝ දෙනෙක් තේරුම් ගත්තේ තවත් වරකට නැත්නම් දෙකකට වඩා පොලී අනුපාතික ඉහළ දමන්නට ඉඩක් නැති බවයි.

ඉදිරි කාලයේදී පොලී අනුපාතික දිගින් දිගටම වැඩි වෙන්නේ නැහැ කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ ඇමරිකාවට ප්‍රාග්ධනය ගලා එන එක සීමා වෙනවා කියන එකයි. ඒ කියන්නේ ඩොලරය ශක්තිමත් වෙමින් තිබෙන ප්‍රවණතාව වෙනස් වෙනවා කියන එකයි. පවල්ගේ ප්‍රකාශය සිදු වූ ඊයේ ඇමරිකන් ඩොලරය බ්‍රිතාන්‍ය පවුම, යුරෝව, යෙන් මුදල, චීන යුවානය, ඕස්ට්‍රේලියානු හා කැනේඩියානු ඩොලර්, ඉන්දියන් රුපියල ඇතුළු ලෝකයේ ව්‍යවහාර මුදල් බොහොමයකටම සාපේක්ෂව දුර්වල වුනා.

අද ඇමරිකන් ඩොලරයක රුපියල් මිල තරමක් අඩු වෙන්න හේතු වී තිබෙන්නේත් ඉහත ප්‍රකාශයයි. බ්‍රිතාන්‍ය පවුම, යුරෝව, යෙන් මුදල ආදී අනෙක් විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් බොහොමයකට සාපේක්ෂව අද දිනයේත් රුපියල පිරිහී තිබෙනවා.

පවල්ගේ ප්‍රකාශයට ඇමරිකානු කොටස් වෙළඳපොළත් ප්‍රතිචාර දැක්වූවා. ඊයේ කොටස් වෙළඳපොළ දර්ශක සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගියා. පොලී අනුපාතික වැඩි වීම නවතිනවා කියන්නේ ආර්ථික වර්ධනය ඉහළ යනවා කියන එකයි. එවිට සමාගම් වල ලාබ ඉහළ ගොස් කොටස් හිමියන්ගේ ලාභාංශ ඉහළ යනවා. ඒ නිසා, පොලී අනුපාතික සීමා වෙන්න යන ප්‍රවෘත්තියට කොටස් ඉල්ලුම වැඩි වී කොටස් මිල ඉහළ යනවා.

ජෙරමි පවල්ගේ ප්‍රකාශය නිසා කොටස් වෙළඳපොළේ හා විනිමය වෙළඳපොළේ ඊයේ ඇති වූ තිගැස්ම සුළු හා තාවකාලික එකක්.  ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුවේ සභාපතිගේ කටින් පනින මෙවැනි කෙටි අදහස් දැක්වීමක් පවා ලෝකය පුරාම විශාල බලපෑමක් කරනවා.

(Image: https://www.moneycontrol.com/news/business/markets/opinion-jerome-powell-spoke-like-a-dove-but-appearances-can-be-deceptive-2886351.html)

Wednesday, November 28, 2018

අවිනිශ්චිත නොවැම්බරය


නොවැම්බර් මාසය අවසන් වෙන්න තව දවස් දෙකක් පමණයි තියෙන්නේ. සියවසකට පමණ පෙර සිදුවුණු ඔක්තෝබර් විප්ලවය කියන සිදුවීම දැන් සමරන්නේ නොවැම්බර් මාසයේ. ඒ සිදුවීම එතැන් සිට ගත වුනු සියවස් තුන්කාලක කාලය තුළ ලෝක දේශපාලනයට විශාල බලපෑමක් කළා. ඒ ආකාරයටම ලංකාවේ රාජ්‍ය බලය පැහැරගන්න දෙවරක්ම උත්සාහ කළ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ සමාරම්භක නායකයාව මරා දමනු ලැබුවේත් නොවැම්බරයකදී. ඔහු ඇතුළු අනෙකුත් මිය ගිය ජවිපෙ සාමාජිකයින්ව සමරමින් එම පක්ෂය හා එම පක්ෂයෙන් බිඳී ගිය පක්ෂ ඉල් මහ විරු සමරු පවත්වනවා.

ලංකාවේ රජය සමඟ වසර විසිහයක් යුද වැදුණු (ඊටත් පෙර සිට ක්‍රියාත්මක වූ) එල්ටීටීඊ නායක ප්‍රභාකරන්ගේ වගේම එම අරගලය වෙනුවෙන් උපවාසයක් කර මිය ගිය තිලීපන්ගේත් උපන් දින යෙදී තිබුනේත් නොවැම්බර් මාසයේ. මේ කාලය තුළ සැමරුණු මහවිරු සතියේදී එල්ටීටීඊ සංවිධානය විසින් බොහෝ විට කිසියම් දරුණු ත්‍රස්ත ක්‍රියාවක් කළ හෝ කරන්නට ඉඩ තිබුණු නිසා අදාළ කාලයේ බොහෝ දෙනෙක් ගෙදරින් එළියට බැස්සේ අවිනිශ්චිත හැඟීමකින්. එල්ටීටීඊ හිතවාදීන් විසින් තවමත් රහසිගතව හෝ මහවිරු සමරු පවත්වනවා. එල්ටීටීඊ සංවිධානය පරාජය කරද්දී ලංකාවේ ජනාධිපති ධුරය දැරූ මහින්ද රාජපක්ෂත් නොවැම්බරයේම උපන් අයෙක්.

ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන මැතිවරණ සියල්ල පැවැත්වෙන මැතිවරණ දිනය යෙදෙන්නෙත් නොවැම්බරය තුළයි. ඒ නිසා නොවැම්බරය ඇමරිකාවටත් අවිනිශ්චිත මාසයක්. සති කිහිපයකට පෙර පැවති මැතිවරණයෙන් ඇමරිකාවේ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බලය ජනාධිපති වරයාගේ පක්ෂය වන රිපබ්ලිකන් පක්ෂයෙන් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය වෙත මාරු වුනා.

නොවැම්බර් මාසය යෙදෙන්නේ උත්තරාර්ධ ගෝලයේ හේමන්ත සෘතුව තුළ වුවත්, අපට දැනටම හිම වැටෙන්න පටන් අරන්. සති කිහිපයකට පෙර වර්ණවත්ව තිබුණු ගස් ගොඩක් දැන් කෝටු වෙලා. හැලුණු කොළ උඩ හිම එකතු වෙලා. අපේ ගේ ඉස්සරහ තිබෙන එක මේපල් ගහකනම් තවමත් කොළ වැටිලා නැහැ. හැම අවුරුද්දේම ඒ ගහේ විතරක් කොළ වැටෙන්නේ සතියකට දෙකකට පසුවයි. මිනිස්සු වගේම ගසුත් එකිනෙකට වෙනස් නිසා වෙන්න ඇති.

ඔක්තෝබර් අවසානයේ සිට දිග් ගැසෙමින් තිබෙන ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය නොවැම්බරය පසු කරගෙන දෙසැම්බරය කරා ගමන් කරමින් තිබෙනවා. අද ඩොලරයක මැදි මිල රුපියල් 180.39ක්. ඔක්තෝබර් 25 සිට මේ වන විට මේ මිල රුපියල් 7.66කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. නොවැම්බර් 21න් අවසන් වූ සති 4 තුළ රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල වූ විදේශ ආයෝජන වලින් රුපියල් බිලියන 29.0ක් ඉවත් කරගෙන තිබෙනවා. නොවැම්බර් 23න් අවසන් වූ සති 4 තුළ කොටස් වෙළඳපොළෙහි වූ විදේශ ආයෝජන වලින් රුපියල් බිලියන 7.8ක් ඉවත් කරගෙන තිබෙනවා.

මා ඉහත හානි සියල්ල දේශපාලන අර්බුදයට බැර කරන්නේ නැහැ. දේශපාලන අර්බුදය නොපැවතියත් මේ කාලය තුළ ඩොලරයේ මිල යම් තරමකින් ඉහළ යාමත්, රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල හා කොටස් වෙළඳපොළෙහි වූ විදේශ ආයෝජන යම් ප්‍රමාණයක් රටින් පිටව යාමත් සිදු විය හැකිව තිබුණා. ඒ ප්‍රවණතා ආරම්භ වී තිබුණේ දේශපාලන අර්බුදය ඇරඹෙන්න පෙරයි. හැබැයි දේශපාලන අර්බුදය නිසා තත්ත්වය වඩා දරුණු වුණා.

පවතින සාර්ව ආර්ථික තත්ත්වයන් යටතේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නරක දෙයක් කියා මා කියන්නේ නැහැ. ආණ්ඩු වෙනස් වුනා හෝ නොවුනා කියා හොඳ දෙය නරක දෙයක් වෙන්නේ නැහැ. නරක දෙය වන්නේ දේශපාලන අර්බුදය නිසා රුපියල අවප්‍රමාණය වීමේ අපේක්ෂිත වාසිය නැති වීමයි.

රුපියල අවප්‍රමාණය වූ පමණින් රටේ නිෂ්පාදන ආර්ථිකය එකවර දියුණු වෙන්නේ නැහැ. රුපියල නියම තැනට ඇවිත් ස්ථාවර වුවත්, දශකයක පමණ කාලයක් තිස්සේ ක්‍රමයෙන් ගොඩ නැගුනු ආනයන අපනයන පරතරය නැති වෙන්න අඩු වශයෙන් වසර කිහිපයක්වත් යයි. නමුත්, දේශපාලන අර්බුදය ආරම්භ වන විටත් ආර්ථිකයේ සේවා අංශය විණිමය අනුපාතිකයේ වෙනස් වීමට ප්‍රතිචාර දක්වමිනුයි තිබුණේ. දේශපාලන අර්බුදය නොවන්නට සංචාරක කර්මාන්තය හරහා ලැබෙන විදේශ විණිමය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය හැකිව තිබුණා.

දැනට පවතින තත්ත්වයේ යම් වෙනසක් සිදු විය හැක්කේ අධිකරණ තීන්දු වලින් පසුව පමණයි. ඇතැම් අය කියන විදිහට නොවැම්බරය ලංකාවට අරාජික මාසයක්. නමුත්, මා එසේ හිතන්නේ නැහැ. මහින්ද පාර්ශ්වයේ අරමුණ වුනේම කවර ආකාරයෙන් හෝ රාජ්‍ය බලය ඇල්ලීම හා පවත්වාගෙන යාමයි. සමස්තයක් ලෙස බැලූ විට ඔවුන් මේ වන විට අපේක්ෂිත අරමුණ ඉටු කරගෙන තිබෙනවා. රටින් පිටත පිළිගැනීමක් නැතත්, රට ඇතුළේ ඔවුන් රාජ්‍ය බලය ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටිනවා.

රාජ්‍ය බලයට දිගින් දිගටම හිමිකම් කිවුවත්, මහින්ද පාර්ශ්වයේ අභියෝගය හමුවේ රනිල් විසින් කළේ රාජ්‍ය බලය අතහැර දැමීමයි. ඔවුන් උත්සාහ කළේ ව්‍යවස්ථාදායකය හරහා විධායකයේ බලයට අභියෝග කිරීමටයි. ඒ සඳහා ඔවුන්ට කල් පසු වී වුවත් අධිකරණයේ සහායද පතන්නට සිදු වුණා.

මේ වන විට මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායම විසින් ව්‍යවස්ථාදායකය තුළ සිය බලය තහවුරු කරගෙන සිටියත් එතැනින් එහාට අඩියක් තියන්න ඔවුන්ට හැකි වී නැහැ. ව්‍යවස්ථාදායකය නොසලකා හරිමින් විධායකය ක්‍රියාත්මක වෙමින් සිටිනවා.

විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුම් ඇමරිකාවටත් හුරුපුරුදුයි. ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් මුදල් වෙන් නොකිරීම මත ඇමරිකන් ෆෙඩරල් රජයේ ක්‍රියාකාරීත්වය සීමා කරන්න සිදු වී තිබෙන්නේ වරක් දෙවරක් නෙමෙයි. නමුත්, රට ඇතුළේ ඇමරිකන් ෆෙඩරල් රජයේ බලපෑම එතරම් විශාල නොවන නිසා ෆෙඩරල් රජය අකර්මන්‍ය වීම සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයට ලොකු බලපෑමක් කරන්නේ නැහැ.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය ජනජීවිතයට මධ්‍යම රජයේ බලපෑම ඊට වඩා ගොඩක් වැඩියි. නමුත්, දැන් පැහැදිලිව පෙනෙන පරිදි ලංකාවේ විධායකය ඇමරිකාවේ විධායකයට වඩා ගොඩක් බලවත්. ලංකාවේ විධායකයට ව්‍යවස්ථාදායකය නොසලකා කටයුතු කිරීමට වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. ඇමරිකානු ජනජීවිතයට සෘජු බලපෑමක් කරනවාට වඩා පහසුවෙන්, වෙනස් රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් ඇති රටකට සෘජු බලපෑමක් කර, ඒ හරහා වක්‍ර ලෙස ඇමරිකන් ජනජීවිතයට බලපෑමක් කිරීම ඇමරිකන් ජනාධිපතිවරයාට පහසුයි.

උදාහරණයක් ලෙස ගත්තොත් ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයෙකුට මෙන් ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයාට සෘජුව ඇමරිකාවේ තෙල් මිල අඩු කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. එය තීරණය වෙන්නේ ඉල්ලුම හා සැපයුම මතයි. නමුත්, ඔහුට තෙල් නිපදවන ප්‍රධාන රටක් වන සවුදි අරාබියේ රාජ්‍ය නායකයාට බලපෑමක් කළ හැකියි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, දැන් සිදු වී තිබෙනාවක් මෙන්, තෙල් මිල විශාල ලෙස පහළ වැටෙන්න පුළුවන්.

හැත්තෑ හතේ සිටම ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාදායකය කියන්නේ විධායකය විසින් නැටවූ රූකඩ මඩුවක් පමණයි. මෙය යම් තරමකින් වෙනස් වුනේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති සේ කටයුතු කළ වකවානු දෙකේදීයි. මුල් අවස්ථාවේදී විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුම අවසන් වුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකය නීත්‍යානුකූල ලෙස පරාජය කරනු ලැබීමෙනුයි. දහනවවන සංශෝධනයේ අරමුණ වූයේ එවැනි තත්ත්වයක් නැවත ඇතිවීම වැළැක්වීමයි. ඒ උත්සාහය කෙතරම් සාර්ථකද කියා දැනගන්න ලැබෙන්නේ ඉදිරි සති කිහිපය ඇතුළත ලැබෙන්නට නියමිත අධිකරණ තීන්දු වලින් පසුවයි.

Tuesday, November 27, 2018

තෑන්ක්ස්ගිවිං නයෙක්!


කීයක් හරි අඩුවෙන් බඩුවක් මිල දී ගන්න පෝලිමේ ඉන්න එක මම කැමති දෙයක් නොවුණත් පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා මෙවැනි දෙයක් නොකර ඉන්න බැරි වූ බව මම කිවුවනේ. මිල දී ගන්න සැලසුම් කර තිබුණේ, තනියම ඔසොවන්න අමාරු, රූපවාහිනියක් නිසා මේ වැඩේට දෙන්නෙක් යා යුතුම වුනා.

පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ගොඩක් අය ලියා තිබුණේ දැන් කලක සිටම ලංකාවේ පෝලිම් දකින්න නැති බවයි. ඒ කතාවේ ඇත්තක් තියෙනවා. පසුගිය කාලයේ ලංකාවේ පෝලිම් ක්‍රමක්‍රමයෙන් අඩු වී තිබෙනවා. එයට ප්‍රධානම හේතුවක් වන්නේ මිනිස්සුන්ගේ ආදායම් තත්ත්වය ඉහළ යාමයි.

ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයේදී වට්ටම් සහිතව බඩු විකුණුවා කියා හැම ඇමරිකානුවෙක්ම පෝලිම් වලට එකතු වෙන්නේ නැහැ. එය තීරණය වෙන්නේ එක් එක් පුද්ගලයාගේ පෝලිමේ සිටීමේ ආවස්ථික පිරිවැය හා වට්ටම නිසා ලැබෙන මුදල් වාසියේ ප්‍රමාණය අනුවයි. ලංකාව ගත්තත් එය එහෙමයි.

උදාහරණයක් විදිහට පසුගිය දවසක ලංකාවේ ඉන්ධන මිල ඉහළ දැමීමක් කලින් දැනුම් දීම නිසා, මිල වැඩි වෙන්න පෙර ඉන්ධන ලබාගන්න ගොඩක් අය පෝලිම් ගැහුණා. ඒත් හැමෝම එය කළේ නැහැ. ලැබෙන වාසිය රස්තියාදුවේ ආවස්ථික පිරිවැයට වඩා වැඩි අය පමණයි මේ විදිහට පෝලිම් වලට එකතු වුණේ.

මා පාසැල් යන කාලයේ මසකට වරක් සෑහෙන වෙලාවක් ගත කරපු තැනක් වුනේ සීසන් පෝලිමයි. ඒ දවස්වල අප පාසැල් ගියේ ලංගම බස් වල. ඒ කාලයේ පාසැල් සිසුන්ට වාර ප්‍රවේශපත්‍ර ලබා දුන්නේ ඉතාම අඩු මිලකට. සාමාන්‍ය මාසයක් තුළ දවස් 22ක් පමණ ගමන් කළ හැකි වූ වාර ප්‍රවේශපත්‍රයක් සඳහා ගෙවිය යුතු වූ මිල ආසන්න වශයෙන් දවස් හතරක බස් ගාස්තුවට සමානයි.

සෑම මසකම අවසන් දින දෙකකදී පමණ හා මුල් දින දෙකකදී පමණ අපේ නගරයේ ප්‍රධාන බස් නැවතුම්පොළේ වාරප්‍රවේශ පත්‍ර නිකුත් කරන කවුළුවක් විවෘත කර තිබුණා. පාසැල අවසන්ව දෙකට පමණ මේ පෝලිමට එකතු වුනත් සමහර වෙලාවට හවස හතරට හෝ පහට වාරප්‍රවේශ පත්‍ර කවුළුව වහන තුරුත් කවුළුව වෙත ළඟා වෙන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. දින කිහිපයක්ම මේ වැඩේ වුනොත්, තුන්වනදායින් පසුව වාර ප්‍රවේශ පත්‍රය මිල දී ගන්න ඩිපෝවටම යන්න වෙනවා. වාරප්‍රවේශ පත්‍රය මිල දී ගන්නා තුරු බස් වලට ටිකට් ගත යුතුයි. මේ කියන කාලය හැත්තෑ හතට වඩා දශකයකට පමණ පසු කාලයක්.

ඒ කාලයේත් වඩා හොඳ ප්‍රවාහන සේවා භාවිතා කළ අය අපේ පන්ති වල හිටියා. හැබැයි කලාතුරකින්. පාසැලට ඉතාම ආසන්නයේ හෝ ශිෂ්‍ය නේවාසිකාගාරයේ සිටි කිහිප දෙනෙක් හැර අනෙක් බොහෝ දෙනෙක් පාසැල් ආවේ වාර ප්‍රවේශපත්‍ර වලින්.

මේ වන විට ලංකාවේ සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තිකයින්ගේ ළමුන් බොහොමයක් පාසැල් යන්නේ පාසැල් වෑන් රථ වලින්. ඒ නිසා ඔවුන් සීසන් පෝලිම් වල කාලය නාස්ති කළ යුතු නැහැ. අපේ කාලයේ දරුවෙක් සීසන් පෝලිමේ රස්තියාදු වීමේ වගේම ඉන්පසුව පාසැල් බස්රථය නොපැමිණි දවසක ලංගම බසයක්ම එන තුරු රස්තියාදු වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය ගැන දෙමවුපියන් වැඩිපුර නොහිතුවේ ඒ රස්තියාදුව නැති කළ හැකි විකල්ප ඔවුන්ගේ ආදායම් වලට සාපේක්ෂව ගොඩක් මිල අධික වූ නිසයි. නමුත්, දැන් තත්ත්වය වෙනස් බව කිවයුතු නැහැ.

මිල පාලනයක් තිබූ පමණින්ම පෝලිම් ඇති වෙන්නේ නැහැ. පෝලිමක් හෝ භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති වන්නේ නියම කරන මිල සමතුලිත මිලට වඩා අඩු මිලක්නම් පමණයි. ලංකාවේ ඉන්ධන වලට තියෙන්නේ පාලන මිලක්. නමුත්, විශේෂ තත්ත්වයක් යටතේ හැර සාමාන්‍යයෙන් ඉන්ධන මිල දී ගන්න ලොකු පෝලිම් නැහැ. එයට හේතුව බොහෝ විට රජයෙන් නියම කරන ඉන්ධන මිල එතරම් අඩු මිලක් නොවීමයි. ඒ මිලට, පවතින ඉල්ලුමට වඩා වැඩියෙන් වුවත් ඉන්ධන සපයන්න බැරිකමක් නැහැ. අනෙක් අතට මිල අඩු මිලක් වුවත් පාඩු විඳගෙන ඒ මිලට දිගටම තෙල් විකිණීමේ හැකියාව රජය සතුව තිබෙනවා. එවිට අලාභය රටේ සියල්ලන් අතර බෙදී යනවා.

හැත්තෑ හතට පෙර පෝලිම් තිබුණේ සමතුලිත මිලට වඩා අඩුවෙන් බොහෝ භාණ්ඩ වල මිල නියම කර තිබුණු නිසයි. නමුත්, ඒ කාලයේ පවා ඇති හැකි අය මේ පෝලිම් වලට ගියේ නැහැ. මුදල් යහමින් තිබුණු අය කළේ වැඩි මිලක් ගෙවා කළු කඩෙන් බඩු ගන්න එකයි. පෝලිමේ රස්තියාදු වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය වැඩි අය වැඩිපුර මුදලක් වැය වීම ගැන කණගාටු වුණේ නැහැ. කෙනෙකුගේ ආදායම් ඉහළ යන තරමට ඔහුගේ හෝ ඇයගේ තේරීම වෙන්නේ පෝලිමේ රස්තියාදු වීම වෙනුවට වැඩි මිලක් ගෙවා භාණ්ඩය මිල දී ගැනීමයි.

ඇමරිකාවේ වගේම ලංකාවෙත් ඒක පුද්ගල ආදායම වසරින් වසර ඉහළ යනවා. ඇමරිකාව, ජපානය, ජර්මනිය වගේ තාක්ෂනය අතින් පෙරමුණේ සිටින රටකට තවත් වර්ධනය විය හැක්කේ නව නිර්මාණ හරහා කාර්යක්ෂමතාව ඉහළ නංවා ගැනීමෙන් පමණයි. නමුත්, ඉන්දියාව, චීනය, ලංකාව වැනි ආදායම් අතින් හා තාක්ෂනය අතින් පෙරමුණේ නොසිටින රටවලට පෙරමුණේ සිටින රටවල තාක්ෂනය උකහාගෙන වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වීමේ හැකියාව තිබෙනවා.

ලෝකයට විවෘත වන තරමට ආර්ථික වශයෙන් පසුගාමී රටකට වඩා වේගයෙන් ඉදිරියට යා හැකියි. ඒ එක්කම දියුණු රටවල් හා අඩු දියුණු රටවල් අතර පරතරය ක්‍රමයෙන් අඩු වෙනවා. එය වෙනත් බාධා කිරීම් නැත්නම් තාක්ෂනය කාන්දු වීම නිසා ස්වභාවිකවම සිදු වන දෙයක්.

අද සාමාන්‍ය ඇමරිකන් නිවෙසක රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකකට වඩා තිබෙනවා. නිවෙස් 40%ක පමණ රූපවාහිනී යන්ත්‍ර තුනක් හෝ වැඩි ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා. නමුත්, වසර පණහකට හැටකට පෙර එවැනි තත්ත්වයක් තිබුණේ නැහැ.

බැක් ටු ද ෆියුචර් චිත්‍රපටියේ මාටි මැක්ෆ්ලයි 1984 වසරේ ඉඳලා 1956 වසරේ ඔහුගේ මවගේ නිවසට යනවා. ඒ වන විට ඇගේ නිවසට රූපවාහිනියක් ගෙනැල්ලා. මාටිගේ ගෙදරත් රූපවාහිනියක් තිබෙනවද කියා ඔවුන් අසනවා. මාටි අනාගතයෙන් පැමිණි බව ඔවුන් දන්නේ නැහැ. මාටි කියන්නේ තමන්ගේ නිවසේ රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකක්ම තිබෙන බවයි.

"ඔබ හොඳටම පෝසත් කෙනෙක් විය යුතුයි!" කුඩා දරුවෙකු වන මාටිගේ මාමා කෙනෙක් කියනවා.

"ඔහු විහිළු කරනවා. කොයි ගෙදරකවත් රූපවාහිණී දෙකක් නැහැ!" මාටිගේ ආච්චි කියනවා.

මාටි පැමිණි 1984 අවුරුද්දේදී ඇමරිකානු ගෙදරක රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකක් තිබීම අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවෙන්න ඇති. නමුත්, ලංකාවේනම් ඒ කාලය වෙද්දී රූපවාහිනී යන්ත්‍රයක් තිබීමම තරමක් ලොකු දෙයක්. ඒ වන විට ලංකාවට රූපවාහිනී ඇවිත් විශාල කාලයක් ගෙවී තිබුණේ නැහැ. හරියට 1956දී ඇමරිකාවේ වගේ.

මාටි මැක්ෆ්ලයි අනාගතයටත් යනවා. ඒ 2012ට. ඒ වන විට ෆ්ලැට් ටීවී හැමතැනම දකින්න තිබෙනවා. බැක් ටු ද ෆියුචර් හදපු කාලයේ ෆ්ලැට් ටීවී තිබුණේ නැහැ. දැන් ඇමරිකාවේනම් දැකිය හැක්කේ ෆ්ලැට් ටීවී විතරයි. ලංකාවෙත් ගොඩක් ගෙවල් වල දැන් තිබෙන්නේ ෆ්ලැට් ටීවී. තාක්ෂනය වේගයෙන් ලෝකය පුරා පැතිරෙනවා. එය වලක්වන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි.

මා පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා උදෙන්ම ගියේ රූපවාහිණියක් ගන්නයි. අඟල් 55ක ස්මාර්ට් රූපවාහිණියක් ඩොලර් දෙසීයකට අඩුවෙන් ගන්න ලැබෙනවා කියන්නේ නරක දෙයක් නෙමෙයි. මෙය සාමාන්‍ය මිලෙන් අඩක්. පූර්ව ප්‍රචාරණ අත් පත්‍රිකාව අනුව එක් වෙළඳසැලකින් විකුණන්නේ රූපවාහිණී යන්ත්‍ර 20ක් පමණයි. එක් අයෙකුට එකයි.

සේල් මිල වලංගු වන්නේ උදේ හයේ සිට නිසා ඊට පැය කාලකට පමණ කලින් එහි යන්න සිදු වුනා. හරියටම හය වෙද්දී ගත්තේ නැත්නම් රූපවාහිණී යන්ත්‍ර 20 විකිණී අවසන් වෙනවා. පැය බාගයක පමණ රස්තියාදුව කඩේකට ගියාම කොහොමත් සිදු වන දෙයක්. මෙහි වූ ආවස්ථික පිරිවැය උදේ පාන්දරින්ම කඩේ යන්න වීමයි. උදේ පාන්දර කඩේ නොගියත්, මා කොහොමත් උදෙන් නැගිටින නිසාත්, මේ වෙළඳසැල නිවසේ සිට විනාඩි පහක පමණ දුරක තිබුණු එකක් නිසාත්, ලැබුණු වාසියට සාපේක්ෂව ආවස්ථික පිරිවැය නොසලකා හැරිය හැකියි.

උදේ හය වෙද්දීම රුපවාහිනී යන්ත්‍ර 20 විකිණී අවසන් වුවත්, මෙය මිල දී ගන්න මහා ලොකු පෝලිමක් තිබුණේ නැහැ. රූපවාහිණී අවශ්‍ය අය එතරම්ම නැතුව ඇති. එසේ නැත්නම් ඉල්ලුම තියෙන්නේ වඩා හොඳ සන්නාම වලට හෝ වඩා විශාල ඒවාට වෙන්න ඇති. වෙනත් බොහෝ තැන් වල මෙවැනි සේල් තිබෙන නිසා වෙන්නත් පුළුවන්. එසේ නැතුව මිල ප්‍රශ්නයක් නිසානම් වෙන්න බැහැ. මේ වගේ වෙළඳසැලක තාවකාලික සේවකයෙකුට වුවත් මේ දවස් වල දින දෙකක් වැඩ කරලා ඩොලර් දෙසීයකට වඩා උපයගන්න පුළුවන්.

කඩේට ගියාට පස්සේ දැක්කේ අයිෆෝන් එකකුත් සාමාන්‍ය මිලෙන් අඩකට ගත හැකි බව. ඒ විදිහට දුන්නේ අයිෆෝන් හතරක් පමණයි. ගිය එකේ ෆෝන් එකකුත් ගත්තා. ඒකටත් විශාල පෝලිමක් තිබුණේ නැහැ. පරණ මාදිලියක් නිසා වෙන්න ඇති.

මේ වගේ සේල් නොතිබුණත්, ස්මාර්ට් ටීවී එකක මිල දැන් ගොඩක් අඩුයි. එක හේතුවක් මෙය චීනයේ නිපදවූවක් වීම. චීනය ඔවුන්ගේ මුදල් ඒකකය අවප්‍රමාණය කර පවත්වා ගන්නා නිසා විදේශිකයින්ට චීන බඩු ලාබයි. එහි අවාසිය චීන ශ්‍රමිකයන්ටයි. අනෙක් අතට ඇමරිකාවේ හදනවාට වඩා අඩුවෙන් චීනයෙන් බඩුවක් ආනයනය කළ හැකියි කියන්නේ ඇමරිකාවටත් වාසියක්. රූපවාහිණියක් නිපදවන්න ඇමරිකාවේදී වැඩි වියදමක් යනවා කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ ඇමරිකන් ශ්‍රමය වඩා මිල අධික බවයි. ඒ කියන්නේ රූපවාහිණී හදනවා වෙනුවට ඇමරිකන් ශ්‍රමය වඩා ඵලදායී වැඩකට යෙදවෙනවා කියන එකයි.

(Image: https://www.sickchirpse.com/tag/watching-tv/)

Monday, November 26, 2018

රතු ග්‍රහයා වෙත නෑ ගමනක්!



පසුගිය මැයි පස් වනදා කැලිෆෝර්නියාවේ වැන්ඩන්බර්ග් ගුවන් හමුදා කඳවුරේ සිට අඟහරු ග්‍රහයා වෙත ගමන් ඇරැඹු ඉන්සයිට් යානය සයමසකට වැඩි කාලයක චාරිකාව නිමා කර තවත් පැය කිහිපයකින් සිය ගමනාන්තය කරා ළඟා වෙනවා. මේ අවස්ථාව සජීවී ලෙස නැරඹිය හැකියි.

අඟහරු ගමන බොහෝ අභියෝගාත්මක කටයුත්තක්. මෙතෙක් අඟහරු වෙත සිදු කෙරුණු ගමන් වලින් සාර්ථක වී ඇති ප්‍රමාණයට වඩා අසාර්ථක වී ඇති ප්‍රමාණය වැඩියි. කෙසේ වුවත්, ඇමරිකාවෙන් අඟහරු වෙත යැවූ යානා බොහොමයක්ම අපේක්ෂිත අරමුණු ඉටු කිරීමට සමත්ව තිබෙනවා.

ඉන්සයිට් යානය අඟහරු වෙත ළඟා වීමෙන් අනතුරුව මෙතෙක් නොකළ බොහෝ දේ කරන්නට නියමිතයි. ඒ කටයුතු අතර අඟහරු පෘෂ්ඨයේ අභ්‍යන්තරය පරීක්ෂා කිරීම විශේෂයි.

ඉන්සයිට් යානය අඟහරු වෙත ලඟා වීමට නියමිතව තිබෙන්නේ ලංකාවේ වේලාවෙන් අද රාත්‍රී (27 අළුයම) 1.30ට පමණ. මධ්‍යම රාත්‍රී 12.30 සිට නාසා වෙබ් අඩවියෙන් (පහත සබැඳියෙන්) සජීවී විකාශනය නැරඹිය හැකියි.

https://www.nasa.gov/nasalive

Sunday, November 25, 2018

ක්වෝ වොරන්ටෝ: කවර වරයකින්ද?


මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නීති විරෝධී ලෙස අගමැති සේ කටයුතු කිරීමත්, වෙනත් අය නීති විරෝධී ලෙස කැබිනට් ඇමතිවරුන් සේ  කටයුතු කිරීමත් වළක්වමින් ක්වෝ වොරන්ටෝ රීට් ආඥාවක් ප්‍රදානය කරන සේ ඉල්ලා සිටිමින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් 122 දෙනෙකු අභියාචනාධිකරණය වෙත ගොස් ඇති බව වාර්තා වී තිබෙනවා. මොකක්ද මේ ක්වෝ වොරන්ටෝ කියන්නේ?

ක්වෝ වොරන්ටෝ රීට් ආඥා විශේෂයක්. මේ රීට් ආඥා එන්නේ ඉංග්‍රීසි නීතියෙන්. ලංකාවේ නීතිය මූලිකවම රෝම ලන්දේසි නීතිය මත පදනම් වූවක් වුවත්, එහි බොහෝ අංග පසුව ඉංග්‍රීසි නීතියෙන් එකතු වූ ඒවා. රීට් ආඥා එකතු වී තිබෙන්නේත් ඒ විදිහටයි.

රීට් ආඥා වල ප්‍රභවය එංගලන්ත රජුගේ ලිඛිත නියෝගයි. රීට් (writ) යන වචනයේ තිබෙන්නේ ලිඛිත යන අදහසයි. අද වන විට මේ රීට් ආඥා බොහෝ රටවල මූලික නීතියේ කොටසක්. විශේෂයෙන්ම බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත සේ පැවති රටවල.

රීට් ආඥා ප්‍රභේද විශාල ගණනක් තිබෙනවා. ඒ අතරින් රීට් ආඥා ප්‍රභේද හයක් ගැන ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වෙනවා. ඇමරිකාව, ඉන්දියාව වැනි වෙනත් රටවලත් මේ රීට් ආඥා ප්‍රභේද හය සමඟ අතිපිහිත වන හා නොවන රීට් ආඥා ප්‍රභේද කිසියම් ප්‍රමාණයක් පිළිගැනෙනවා.

බොහෝ රටවල රීට් ආඥා ගැන සඳහන් වෙන්නේ මූලික අයිතිවාසිකම් හා අදාළව වුවත් ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මූලික අයිතිවාසිකම් ගැන හා රීට් ආඥා පිළිබඳව වෙන් වෙන්ව සඳහන් වෙනවා. මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් විභාග කළ හැක්කේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පමණක් වුවත්, රීට් ආඥාවක් ප්‍රදානය කරන මෙන් ඉල්ලමින් අභියාචනාධිකරණය වෙත යන්න පුළුවන්. පසුව අවශ්‍යනම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත යන්නත් පුළුවන්. මීට අමතරව, දහතුන්වන සංශෝධනයෙන් පසුව එකතු වූ 154ග(4) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව, පළාත් සභා ලැයිස්තුවේ ඇති යම් කාරණයක් සම්බන්ධයෙන් රීට් ආඥා නිකුත් කිරීමේ බලය අදාළ පළාත් මහාධිකරණයටත් තියෙනවා.

ලංකාවේ අභියාචනාධිකරණය, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හෝ පළාත් මහාධිකරණයක් වෙත ගොස් ඉල්ලා සිටිය හැකි රීට් ආඥා වර්ග හය පහත ඒවායි.

1. සර්ටියෝරාරි
2. තහනම්
3. ප්‍රොසිඩෙන්ඩෝ
4. මන්ඩාමුස්
5. ක්වෝ වොරන්ටෝ
6. හේබියස් කෝපුස්

මා මේ වචන ලියා තිබෙන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සිංහල පිටපතේ තිබෙන අක්ෂර වින්‍යාසය අනුවයි. වෙනස් ආකාර වලින් මේ වචන උච්ඡාරණය කරනවා. මේ රීට් ආඥා අතරින් අවසන් වර්ගය ගැන 141 අනුව්‍යවස්ථාවේත්, අනෙක් වර්ග පහ ගැන 140 අනුව්‍යවස්ථාවේත් සඳහන් වෙනවා.

මේ අතරින් හේබියස් කෝපුස් ආඥාවකින් ඉල්ලා සිටින්නේ නීතිය අනුව ක්‍රියාකිරීම සඳහා කිසියම් පුද්ගලයකු අධිකරණය හමුවට පමුණුවන ලෙස හෝ රජයේ හෝ පෞද්ගලික අත් අඩංගුවේ නීති විරෝධී ලෙස රඳවාගෙන සිටින පුද්ගලයෙකු අධිකරණය හමුවට පමුණුවන ලෙසයි. 1988/89 කාලය මෙවැනි හේබියස් කෝපුස් නඩු ගැන නිතර අහන්න ලැබුණු කාලයක්. ඒ කාලයේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ නම කියැවුනේ මෙවැනි නඩු හා අදාළව කටයුතු කළ නීතිඥයෙකු ලෙසයි.

ලැයිස්තුවේ මුලින් තිබෙන රීට් ආඥා වර්ග දෙක තරමක් සමානයි.  සර්ටියෝරාරි ආඥාවක් මගින් යම් රජයේ නිලධාරියෙක් හෝ වෙනත් පුද්ගලයෙක් විසින් සිදු කළ නීත්‍යානුකූල නොවන ක්‍රියාවක් බල රහිත කරවා ගත හැකියි. තහනම් ආඥාවක් මගින් එවැනි ක්‍රියාවක් අනාගතයේදී සිදු කිරීම වැළැක්විය හැකියි. ප්‍රොසිඩෙන්ඩෝ ආඥාවක් කියන්නේ ඉහළ උසාවියකින් පහළ උසාවියකට දෙන ආඥාවක්. කිසියම් අයුරකින් විභාග වීම නැවතී තිබෙන නඩුවක් විභාග කර තීන්දුව ලබා දෙන මෙන් එමඟින් විධානය කෙරෙනවා.

මන්ඩාමුස් රීට් ආඥාවකින් කෙරෙන්නේ කිසියම් රජයේ නිලධාරියෙක් හෝ වෙනත් පුද්ගලයෙක් සතු නීතිමය වගකීමක් හෝ යුතුකමක් පැහැර හැර ඇති අවස්ථාවකදී එම වගකීම හෝ යුතුකම ඉටු කර ගැනීමේ නීතිමය අයිතිය ක්‍රියාත්මක කරවා ගැනීමයි. පළාත් සභා මැතිවරණය පවත්වන මෙන් මැතිවරණ කොමිසමට ආඥාවක් නිකුත් කරන සේ ඉල්ලමින් අභියාචනාධිකරණයට යන බව පසු ගිය කාලයේ පොදුජන පෙරමුණ පැත්තෙන් කියවුනා.

ක්වෝ වොරන්ටෝ ආඥාවක් මඟින් කරන්නේ කිසියම් ව්‍යවස්ථාපිත හෝ රජයේ පොදු තනතුරක් දරන අයෙකුට එම තනතුර දැරීමට ඇති සුදුසුකම විමසා බලා අදාළ තනතුර දැරීම වැළැක්වීමයි. මේ ලතින් වචන වල දළ වචනාර්ථය "කවර වරයකින්ද?" කියන එකයි.

ඇතැම් වාර්තා වල තිබෙන පරිදි මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු අමාත්‍ය මණ්ඩලයට එරෙහිව ක්වෝ වොරන්ටෝ ආඥාවක් ඉල්ලා සිටිමින් ගොනු කර තිබෙන්නේ ඒ ආකාරයේ පළමු නඩුව නෙමෙයි. මෙවැනි නඩුවකට මෑතකාලීන නිදසුනක් ලෙස බුවනෙක ලලිත ඇතුළු පස් දෙනෙකු විසින් ගීතා කුමාරසිංහට එරෙහිව ගොනු කළ නඩුව සඳහන් කළ හැකියි. එම නඩුවේ තීන්දුව අනුව ඇයට ඇගේ මන්ත්‍රී ධුරය අහිමි වුනා. අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන්ට එරෙහිව රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන් විසින්ද මෙවැනි නඩුවක් ගොනු කළ බව පසුගිය කාලයේ වාර්තා වී තිබුණා.

(Image: https://srilankatwo.wordpress.com/2017/05/04/geetha-kumarasinghe-loses-her-m-p-post-piyasena-gamage-replaces-her-upfa-loses-one-more-m-p/)

Saturday, November 24, 2018

පෝලිමේ මැද... හිටියට පාඩු වෙනවද...


මේ සටහන ලියන්න පටන්ගත් පෙරේදා ඇමරිකාවේ ස්තුති කිරීමේ දිනය. එදින සිට ගත වන දින හතර බොහෝ දෙනෙකුට දින හතරක දිගු සති අන්තයක්. ඇමරිකාවේ සියල්ලන්ටම පොදු නිශ්චිත නිවාඩු දින කැලැන්ඩරයක් නැහැ. නිවාඩු දින එක් එක් ආයතනය අනුව වෙනස් වෙනස් වෙනවා. ඇතැම් අය ෆෙඩරල් නිවාඩු දින ඇමරිකාවේ පොදු නිවාඩු දින සේ සලකනවා.

නොවැම්බර් මාසයේ සිවුවන ගුරු දිනයට යෙදෙන ස්තුති කිරීමේ දිනය ෆෙඩරල් නිවාඩු දිනයක් මෙන්ම සෑම ආයතනයකම වාගේ නිවාඩු දිනයක්. ඉන් පසුව යෙදෙන කළු සිකුරාදා දිනය ෆෙඩරල් නිවාඩු දිනයක් නෙමෙයි. නමුත්, බොහෝ ප්‍රාන්ත වල ප්‍රාන්ත රජයේ නිවාඩු දිනයක්. ඒ වගේම බොහෝ පෞද්ගලික ආයතන වල සේවකයින්ට එදින වැටුප් සහිත නිවාඩු දිනයක්.

ආරම්භක අරමුණ කුමක් වුවත් මේ වන විට ස්තුති කිරීමේ සති අන්තය කියන්නේ සිල්ලර වෙළඳාම ප්‍රවර්ධනය කෙරෙන දිනයක්. බොහෝ සිල්ලර වෙළඳසැල් සමූහ විසින් මේ සති අන්තයේ විශාල වට්ටම් සහිතව භාණ්ඩ අලෙවි කරනවා. ඒ වගේම, මේ වට්ටම් පිළිබඳව විශාල පූර්ව ප්‍රචාරණයක් කරනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයේදී විශාල සිල්ලර භාණ්ඩ අලෙවියක් සිදු වෙනවා. ඇමරිකාවේ වාර්ෂිකව සිදුවන සිල්ලර භාණ්ඩ වෙළඳාමෙන් 30%ක් පමණම සිදු වෙන්නේ ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයේ සිට නත්තල දක්වා වන මසක පමණ කාලය තුළයි.

පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස එක් පාඨකයෙක් මෙවැනි ඉල්ලීමක් කළා.

"ඉකොනොමැට්ටා ජිවත් වන රටේ එදිනෙදා ප්‍රශ්න, ඒවා ගැන ඉකොනෝ ඒ රටේ පුරවැසියන් සමග කතා බහ කරන අයුරු, ඒවාට විසදුම් යෝජනා කරන විදිය ගැන එහෙම ලිපි පෙළකුත් ලියන්න."

ඇමරිකාවේ මේ වගේ එදිනෙදා ප්‍රශ්න මොනවාද කියන එක ගැනත්, ඒවාට විසඳුම් හොයන හැටි ගැනත් මා මීට පෙර ලිපි ගණනාවක් ලියා තිබෙනවා. හැබැයි එවැනි දේ වෙනුවෙන් මා වෙන් කර තිබෙන්නේ සීමිත ඉඩක්. ඒ හේතුවක් නැතුව නෙමෙයි.

මේ බ්ලොග් එක කියවන අයගෙන් බාගයක්ම ලංකාවෙන් පිට සිටින අයයි. ලංකාවේ සිටින මෙය කියවන අය අතරින් සෑහෙන දෙනෙකුත් බටහිර රටවල් ගැන හොඳින් දන්නා අය. සමහර අය ඇමරිකාවේ සිදුවෙන දේවල් අපටත් වඩා හොඳින් හා කලින් දන්නවා. හරියටම ලංකාවේ සිදුවන ඇතැම් දේවල් ලංකාවේ ඉන්න අයට කලින් අපට දැනගන්න ලැබෙනවා වගේ.

පළමුවන ලෝකයේ ප්‍රශ්න ගැන වෙනත් බ්ලොග්කරුවන් කිහිප දෙනෙකුත් කතා කරනු මා දැක තිබෙනවා. ඒ ප්‍රශ්න ලංකාව වගේ රටක ප්‍රශ්න සමඟ සසඳන්න බැහැ. ඇමරිකාව වගේ රටක ජීවත් වන කෙනෙක් ලංකාවේදී මෙන් ජීවත්වීම හා අදාළ මූලික ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් හොයමින් දිනපතා විශාල කාලයක් නාස්ති කළ යුතු නැහැ. ලංකාවේ මිනිස්සු එදිනෙදා විසඳුම් හොයමින් සිටින ප්‍රශ්න ගණනාවකටම බටහිර රටවල් වල මීට පරම්පරා ගණනාවකට පෙර ජීවත් වූ මිනිස්සු විසඳුම් හොයලා අවසන්. ඒ නිසා මේ රටවල අද ජීවත් වන අයගේ ජීවිත බොහෝ පහසු වී තිබෙනවා.

කොහොම වුනත්, මිනිස්සු මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න කියන ඒවා විසඳුම් හොයා අවසන් කළ හැකි දේවල් නෙමෙයිනේ. ඒ නිසා, වඩා වැදගත් වන්නේ හැමදාම අලුත් ප්‍රශ්න නිර්මාණය කරමින් ඒ ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් හොයන හෝද හෝදා මඩේ දමන ක්‍රම වෙනුවට අලුතින් ඇති වන ප්‍රශ්න ඇතුළු මිනිස්සු මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් ලැබෙන ක්‍රමවේද තෝරා ගැනීමයි.

ලංකාවේ මිනිස්සු එදිනෙදා මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් සම්පත් බෙදා හැරීම පිළිබඳ ප්‍රශ්න විදිහට වර්ගීකරණය කරන්න පුළුවන්. ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් හිතන්නේ මේ ප්‍රශ්න ආණ්ඩුව විසින් විසඳිය යුතු බවයි. එහෙම හිතලා ඒ වැඩේ වඩා හොඳින් කරයි කියා හිතන ආණ්ඩු බලයට පත් කරගත්තත් වැඩි කලක් යන්න කලින් ආණ්ඩුව අවශ්‍ය දෙය නොකරන බව ඔවුන්ට පේනවා. එවිට කරන්නේ ආණ්ඩුව මාරු කරන්න උත්සාහ කරන එකයි. නමුත්, ප්‍රශ්නය පවතින්නේම ආණ්ඩු විසින් සම්පත් බෙදාහැරීම කළමනාකරණය කරන්න යාම තුළ නිසා ආණ්ඩුව මාරු කළා කියා ප්‍රශ්නය විසඳෙන්නේ නැහැ.

තවත් අයෙක් අහලා තිබෙනවා "ඔබ ඇයි මෙතරම් එක්සත් ජාතික පක්ෂ ධනපති ජිවන විලාසිතාවට කැමති මහත්මයා?" කියලා. මේ කියන ජීවන විලාසිතාව කුමක්ද කියා අදාළ පුද්ගලයාගෙන් ඇහුවත් පිළිතුරක් දී නැහැ. ඔය කියන ජීවන විලාසිතාව කුමක්ද කියා මම දන්නේ නැහැ. හැබැයි පවතින ආණ්ඩුව කුමක් වුවත් නිදහස් වෙළඳපොළක් වෙනුවෙන්නම් මා පෙනී සිටිනවා.

ලංකාවේ මිනිස්සු එදිනෙදා මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න විශාල ප්‍රමාණයකට ඇමරිකානුවෙක් මුහුණ නොදිය යුත්තේ නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රමය තුළ එවැනි ප්‍රශ්න වලට ස්වභාවිකවම විසඳුම් ලැබෙන නිසයි. ආණ්ඩුවකට කරන්න තියෙන්නේ නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රියාකාරිත්වයට තිබෙන බාධා ඉවත් කිරීම පමණයි.

ඇමරිකාවේ ජීවත් වන අයෙකුට තිබෙන විශාලම වාසියක් වන්නේ පෝලිම් වල නොසිට, තමන්ට අවශ්‍ය භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් නිවසට ආසන්න තැනකින් සාධාරණ මිලකට මිල දී ගන්න තිබෙන හැකියාව. ඒ නිසා, අමතර ප්‍රශ්න විසඳන්න නාස්ති කරන කාලය තමන් කරන රැකියාව හරියට කිරීමට යෙදවිය හැකියි. රැකියාව කර උපයන ආදායම වැය කරමින් ඉතිරි ප්‍රශ්න විසඳාගත හැකියි.

ස්තුති කිරීමේ සති අන්තය කියන්නේ ඇමරිකානු සිල්ලර වෙළඳසැල් විසින් සැලසුම්සහගතව නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රියාකාරිත්වයේ වෙනසක් කරන දවස් කිහිපයක් කියා කියන්න පුළුවන්. ඇමරිකාවේ සාමාන්‍යයෙන් මිල පාලනයක් නැහැ. ඒ නිසා කිසියම් භාණ්ඩයක මිල කියා කියන්නේ ඒ සඳහා තිබෙන ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන මිල. කිසියම් අයෙක් භාණ්ඩයක හෝ සේවාවක මිල මේ සමතුලිත මට්ටමට වඩා අඩු කළොත්, සැපයුමට වඩා ඉල්ලුම ඉහළ ගිහින් සම්පත් බෙදාහැරීමේ ප්‍රශ්නයක් ඇති වෙනවා. අදාළ භාණ්ඩයේ මිල ගෙවා එය මිල දී ගන්න කැමති සියල්ලන්ටම ඒ අවස්ථාව නොලැබෙන නිසා පෝලිම් ඇති වෙනවා.

ස්තුති කිරීමේ සති අන්තය තුළ නිශ්චිත වෙලාවක් ඇතුළත ඇමරිකාවේ සිල්ලර වෙළඳසැල් බොහොමයක් විසින් තෝරාගත් භාණ්ඩ ගණනාවක මිල සෑහෙන තරමකින් අඩු කරනවා. නමුත්, මේ අඩු කළ මිලට ලබා දෙන්නේ සීමිත භාණ්ඩ ප්‍රමාණයක් පමණයි. ඒ වගේම, මෙවැනි භාණ්ඩයකින් එක් අයෙකුට මිල දී ගත හැක්කේ ඒකක සීමිත ප්‍රමාණයක්, බොහෝ විට එකක් පමණක් කියා නියමයකුත් තිබෙනවා.

ඉහත ආකාරයට කෘතීම ලෙස සැපයුම සීමා කර, මිල අඩු කර, ඉල්ලුම ඉහළ යන්න සැලැස්වූ විට අදාළ භාණ්ඩ තොගය ඉතා ඉක්මණින් විකිණෙනවා. ඒ නිසා, භාණ්ඩයක් හිමි කරගත හැක්කේ මුලින්ම පෝලිමට එකතු වූ අයට පමණයි. භාණ්ඩයේ මිල අඩු නිසා වාසියක් ලැබුණත්, ඒ වෙනුවෙන් උදේ පාන්දරින් අවදි වී පෝලිමේ ඉන්න සිදු වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය දරන්න වෙනවා. එහෙම ඉඳලාත් අන්තිමේදී භාණ්ඩය මිල දී ගන්න අවස්ථාවක් නොලැබෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, අනෙක් අයට කලින් තමන්ට අවශ්‍ය භාණ්ඩය හිමි කරගන්න පාරිභෝගිකයින් විශාල පිරිසක් පොර කනවා. වසර කිහිපයකට පෙර ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයකදී වෝල්මාර්ට් සේවකයෙකු පාරිභෝගිකයින්ට පෑගී මිය ගියේත් මෙවැනි පොරකෑමක ප්‍රතිඵලයක් ලෙසයි. මුල සිටම මේ බ්ලොග් එක නොකියවූ අය වෙනුවෙන් ඒ ගැන ලියූ පෙර ලිපියකට ලින්ක් එකක් පහත තියෙනවා.

පූජ්‍ය පක්ෂයට පමණයි!

ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයේදී අඩු මිලට බඩු මිල දී ගත හැකි වුවත් ඔය තරඟයට හා රස්තියාදුවට මම කැමති නැහැ. නමුත්, ඒ ක්‍රියාවලියට සහභාගී වී සතුටක් ලබන අයත් ඉන්නවා. ලංකාව වගේ රටවල් වලින් ඇවිත් තියෙන අය පෝලිම් වල කටු කාල තියෙන හැටියට මේ පෝලිම් මොනවද? අනිත් එක සමහර අය, විශේෂයෙන්ම කාන්තා පාර්ශ්වයේ අය, අඩු මිලකට ලබා ගත හැකියැයි සිතන තමන්ට අනවශ්‍ය දෙයක් මිල දී (නො)ගැනීම වෙනුවෙන් පැය ගණන් සාප්පු වල රස්තියාදු වෙන එක සාමාන්‍ය දෙයක්නේ. ඒ වගේ දේවල් වලට එවැනි කෙනෙක්ගේ සමීපතම අයටත් අකැමැත්තෙන් හෝ කාලය නාස්ති කරන්න වෙන වෙලාවල් තිබෙනවා.

ඉතිං පහුගිය බ්‍රහස්පතින්දානම් මටත් උදේ පහට නැගිටලා පෝලිමකට එකතු වෙන්න වුනා. ඒ ගැන, පසුව කියන්නම්!

(Image: https://www.dailysignal.com/2014/11/26/thanksgiving-sales-dont-even-really-save-much-asking-work/)

Wednesday, November 21, 2018

අයිඑම්එෆ් ණයද? චීන ණයද?


පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 සිට ඊයේ දිනය දක්වා කාලය තුළ ඩොලරයක රුපියල් අගය 4.32කින් පමණ ඉහළ ගිහින් තිබෙනවා. ඩොලරයක මිල ඉහළ යන්න පටන් ගත්තේ ඔක්තෝබර් 26 සිට නෙමෙයි. දේශපාලන අර්බුදය ආරම්භ වන විටත් ඩොලරයක මිල වේගයෙන් ඉහළ යන්න පටන් අරගෙනයි තිබුණේ.

මම හිතන විදිහට පසුගිය කාලයේ ඩොලරයක මිල ඉහළ යාම මහ බැංකුව විසින් සැලසුම්සහගතව කරපු දෙයක්. ඒ වගේම නිවැරදි දෙයක්.

මෙහි පසුගිය කාලයේ කියා කියන්නේ ඔක්තෝබර් 26 සිට නෙමෙයි. ඊට මාස කිහිපයකටම පෙර සිට. ඒ වගේම, මම හිතන විදිහට ඩොලරයේ මිල පසුගිය කාලයේ ඉහළ ගියේත්, තවමත් ඉහළ යන්නේත් මහ බැංකුවේ පාලනය යටතේ. අනපේක්ෂිත විදිහට එක වරම විශාල ලෙස විණිමය අනුපාතිකය කඩා වැටෙන්න පෙර මේ විදිහට පාලනයක් සහිතව ඩොලරයක මිල ඉහළ යන්න ඉඩ හැරීම හොඳයි.

ඔක්තෝබර් 26 වන විටත් ලංකාව හිටියේ අයිඑම්එෆ් වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කරමිනුයි. කලින් කලට ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලට මුහුණ දීමත්, අයිඑම්එෆ් එකේ උදවුවෙන් තාවකාලිකව ප්‍රශ්නයෙන් ගොඩයාමත් ලංකාවට සාමාන්‍ය දෙයක්.

අයිඑම්එෆ් එක විසින් කරන්නේ රටේ මහ බැංකුවට ණය දීමයි. මේ ණය ඉතා සහනදායී පොලියකට දෙන ඩොලර් ණය. හරියටම කියනවානම් එස්ඩීආර් කියන අයිඑම්එෆ් එකේ ජාත්‍යන්තර මුදල් ඒකක වලින් දෙන ණය. එස්ඩීආර් ඩොලර් හෝ වෙනත් විදේශ ව්‍යවහාර මුදලකට පහසුවෙන් මාරු කළ හැකියි. 

ණය ආපසු ගැනීමේ අවදානම වැඩි වන තරමට පොලී අනුපාතික ඉහළ යන බව අප දන්නා කරුණක්. රටක් ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදයකට මුහුණ දී ඉන්න වෙලාවක ණය ආපසු නොගෙවා සිටීමේ අවදානම ඉතා විශාලයි. ඒ නිසා, වෙළඳපොළෙන් වානිජ ණය ගන්නවානම් එසේ ගන්න වෙන්නේ ඉතා ඉහළ පොලියකටයි. මේ පොලී ගෙවන්න යාමේදී ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදය තවත් උග්‍ර වී ආර්ථිකය බිඳ වැටෙන්න පුළුවන්.

අයිඑම්එෆ් එක කියන්නේ සාමාජික රටවල කොටස් මුදල් යෙදවීමෙන් පිහිටුවා තිබෙන ජාත්‍යන්තර ආයතනයක්. හරියට සමුපකාර බැංකුවක් වගේ එකක්. කොටස් ප්‍රමාණය ගොඩක් වැඩි නැතත් ලංකාවත් අයිඑම්එෆ් එකේ අයිතිකාරයෙක්. ලොකුම අයිතිකාරයා ඇමරිකාව.

තමන්ගේ සාමාජික රටක් ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදයක හිරවෙලා ඉන්න වෙලාවට අයිඑම්එෆ් එක ණය දෙනවා. එසේ ණය දෙන්නේ අදාළ සාමාජික රට අර්බුදයෙන් ගොඩ දැමීමේ අරමුණින් මිසක් ලාභ ලැබීමේ අරමුණින් නෙමෙයි. එසේ වුවත්, මේ ආයතනය නඩත්තු කිරීම සඳහා කිසියම් ආදායමක් අවශ්‍ය වන නිසාත්, ණය ආපසු නොලැබීමේ අවදානමක් තිබෙන නිසාත් කිසියම් පොලියක් අය කළ යුතුයි.

ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදයක හිර වී සිටින රටකින් ණය ආපසු නොලැබීමේ අවදානම සලකා වෙනත් අය ඉහළ පොලී අනුපාතික වලට පමණක් ණය ලබා දෙද්දී, අයිඑම්එෆ් විසින් කරන්නේ රටකින් ණය ආපසු නොලැබීමේ අවදානම අඩු කරගෙන අඩු පොලියකට ණය ලබා දීමයි. අයිඑම්එෆ් යෝජනා ක්‍රියාත්මක කිරීම කියා කියන්නේ ඒ ආකාරයට ණය ආපසු නොලැබීමේ අවදානම අඩු කර ගැනීම සඳහා ඔවුන් යෝජනා කරන ප්‍රතිසංස්කරණ අදාළ රට විසින් ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. සමහර වෙලාවට මේ ප්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරිපත් කරන්නේ අදාළ රට විසින්මයි.

අයිඑම්එෆ් එක විසින් යෝජනා කරන බදු ඉහළ දැමීම, රජයේ සේවකයින් බඳවා ගැනීම සීමා කිරීම, පාඩු ලබන රජයේ ආයතන විකුණා දැමීම වගේ යෝජනා ජනප්‍රිය යෝජනා නෙමෙයි. අයිඑම්එෆ් එක මේ වගේ යෝජනා කරන්නේ රටේ මිනිස්සුන්ව අමාරුවේ දැමීමේ අරමුණිනුත් නෙමෙයි. රටක් අයිඑම්එෆ් වැඩසටහනකට යනවා කියන්නේ බොහෝ විට ඔය වගේ ජනප්‍රිය නොවන ප්‍රතිසංස්කරණ නොකර ගොඩ දාන්න බැරි තරමටම ඒ රට හිර වෙලා කියන එකයි. ඒ නිසා දෙන ණය ආපසු ලබා ගත හැකි බවට සහතික වෙන්නනම් අදාළ රජයට ඔය වගේ ජනප්‍රිය නොවන ක්‍රියාමාර්ග ගන්න සිදු වෙනවා.

වාර්තා වන විට පවතින දේශපාලන වාතාවරණය හමුවේ අයිඑම්එෆ් එක විසින් ලබා දීමට සිටි අවසන් ණය වාරිකය අත් හිටවලා තියෙනවා. තවත් රටවල් කිහිපයකින් ලැබෙන්න තිබුණු මුදල් ලැබෙන එකත් නැවතී ඇති බව කියනවා. ඒ වගේම, රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල හා කොටස් වෙළඳපොළේ වූ විදේශ ආයෝජන රටෙන් පිටතට ගලා යමින් තිබෙනවා. මේ සියල්ල ඩොලරයක රුපියල් මිල මත පීඩනයක් ඇති කරන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ.

හැබැයි ඔය කලින් කී දේවල් එකක්වත්, අඩු වශයෙන් මේ දක්වා සිදු වී තිබෙන දේවල්, ලොකු ප්‍රශ්න කියලා මම හිතන්නේ නැහැ. අයිඑම්එෆ් එක විසින් වගේම ඔය කියන අනෙක් රටවල් විසින් දෙන්න හිටියේත් ණය. පොලිය අඩු වුවත්, ඔය විදිහට ගන්න ණය පොලිය සමඟ ආපසු ගෙවිය යුතුයි. රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල විදේශ ආයෝජන කියන්නෙත් රජය විසින් ලබාගත් විදේශ ණය. මේ ණය ලබාගෙන තියෙන්නේ රුපියල් වලින් වුවත් එසේ රුපියල් කර තිබෙන්නේ ඩොලර් හෝ වෙනත් විදේශ ව්‍යවහාර මුදලක් නිසා කල් පිරුණු පසු පොලිය හා මුල් මුදල නැවත අදාළ විදේශ ව්‍යවහාර මුදලින්ම රටෙන් එළියට යනවා. කොටස් වෙළඳපොල ආයෝජන වලට ණය කියා කියන්න බැරිවුණත් ඒවත් රටේ විදේශ බැරකම්. බලපෑම සමානයි.

කෙටියෙන් කිවුවොත් ඔය දැන් නොලැබී තිබෙන දේවල් ලැබුණත් ඒ දේවල් කවදා හෝ රටෙන් එළියට යා යුතුයි. දැන් රටෙන් එළියට යන්නේත් රටෙන් එළියට කවදා හෝ යා යුතු දේවල්.

අපේක්ෂිත විදේශ ණය නොලැබීම හා ලංකාවේ ණය හෝ කොටස් වත්කම් වල කර තිබෙන විදේශ ආයෝජන ආපසු යාම නිසා ඩොලරයක මිල මත විශාල පීඩනයක් ඇති වෙනවා. මහ බැංකුව විසින් මැදිහත් වුනේ නැත්නම් ඩොලරයක මිල තව තවත් ඉහළ යන එක වලක්වන්නත් බැහැ. නමුත්, එය විශාල ප්‍රශ්නයක් කියා මම පෞද්ගලිකව හිතන්නේ නැහැ.

ඩොලරයක මිල තව සෑහෙන්න ඉහළ යා යුතු බව මා මුල සිටම කියපු දෙයක්. තවමත් අවශ්‍ය මට්ටමට මිල වැඩි වී නැහැ. අයිඑම්එෆ් ණය වලින් අපේක්ෂා කළේ මේ මිල ඉහළ යාම පාලනය කරන්නයි. නමුත්, එසේ ගන්න අයිඑම්එෆ් ණයත් නැවත ආපසු ගෙවිය යුතුයි. එසේ ගෙවන්න ලංකාවට ඩොලර් එන්නේ කොහෙන්ද? බොහෝ විට වෙනත් ණයකින්. මෙතැනදී අයිඑම්එෆ් ණය ගැනීමේ වාසිය වෙන්නේ ඒ වෙනත් ණය හදිසියේ ඉහළ පොලියකට ලබා නොගෙන ටිකක් අඩු පොලියකට හොයා ගැනීමට කල් ලැබීම පමණයි. දැන් අයිඑම්එෆ් ණය නොලැබීම ප්‍රශ්නයක් වෙන්නේ ඩොලරයේ මිල පවත්වා ගැනීම සඳහා හදිසියේ ඉහළ පොලියකට වෙනත් ණයක් ගත්තොත් මිසක් ඩොලරය වැඩි වීම නිසා නෙමෙයි.

අයිඑම්එෆ් ණය හා ඉහත කී අනෙකුත් දේවල් වල බලපෑම එසේ වුවත් දේශපාලන අර්බුදය ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්නය උග්‍ර කරන බවනම් බොරුවක් නෙමෙයි. ලංකාවට විදේශ විණිමය ලැබෙන ප්‍රධාන මාර්ගයක් වන සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම දැනටමත් සීමා වී තිබෙනවා. ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම් පහත වැටීම නිසා ප්‍රශ්නය විසඳුනාට පසුව වුවත් විදේශ ණය ගැනීමේදී වැඩි පොලියක් ගෙවන්න වෙයි.

සමහර අය අයිඑම්එෆ් ණය වලට විරුද්ධයි. හැබැයි ඔවුන්ගේ විකල්පය වන්නේ ණය නොගෙන සිටීම නෙමෙයි. ජනප්‍රිය නොවන  කොන්දේසි රහිතව එන ණය ලබා ගැනීමයි. එවැනි ණය වෙනුවෙන් විශාල පොලියක් ගෙවන්න වෙනවා. ඒ වගේම ඒ ණය වලටත් කොන්දේසි තිබෙනවා. කොන්දේසි වෙනස් වීම පමණයි වෙනස. උදාහරණයක් විදිහට චීන ව්‍යාපෘති ණය ලබා ගැනීමේදී බොහෝ විට අදාළ ව්‍යාපෘතිය චීනයටම ලබා දිය යුතුයි.

ලංකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ දෙකේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අතර තිබෙන ප්‍රධානම වෙනසක් වන්නේ තියෙන ණය රෝල් කරන්න අලුතින් ණය ගත යුත්තේ කාගෙන්ද කියන එකයි. රනිල්ලාගේ කණ්ඩායම අඩු පොලී ණය වෙනුවෙන් ජනප්‍රිය නොවන ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කරන්න උත්සාහ කරද්දී මහින්දලාගේ කණ්ඩායම කොන්දේසි රහිතව ලැබෙන වැඩි පොලී ණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා. චීන ණය හා අයිඑම්එෆ් ණය අතර වෙනස වන්නේ අඩු පොලියක් පිණිස ජනප්‍රිය නොවන කොන්දේසි පිළිගන්නවාද නැත්නම් ඉහළ පොලියකට එවැනි කොන්දේසි නැති ණය ගන්නවාද කියන එකයි. හැබැයි ඉතිං ඔය කොයි එකත් ණයම තමයි. අර මීයාගේ ප්‍රශ්නය වගේ තමයි.

දැන් දැන් පෙනෙන අලුත්ම ප්‍රවණතාවක් තමයි මිනිස්සු ඉහත කී සම්ප්‍රදායික විකල්ප දෙකම වෙනුවට තෙවන විකල්ප දිහා බලන එක. ඒ නිසා, චීන ණයත් එපා අයිඑම්එෆ් ණයත් එපා කියන ප්‍රවණතාවයකුත් දැන් ලංකාවේ වර්ධනය වෙමින් තියෙනවා. පොල්කට්ටෙන් එළියට ගිහින් හිතාගන්නවත් අමාරු පට්ට සිරා විකල්ප ඉදිරිපත් කරන අයත් ඉන්නවා.

Monday, November 19, 2018

කරඬුව හිසට ගත යුත්තේ සරම තද කර ගෙනයි!


කරඬුවක් හිසට ගන්නවා කියන්නේ භාරදූර වැඩක්. හිසට ගත් කරඬුව බිම දමන්න බැහැ. කරඬුවක් හිසට දෙන්නේ එය බිම නොදමා පරිස්සමෙන් අරන් යන්න පුළුවන් කෙනෙක්ටයි. කරඬුව බිම නොදමා තියා ගන්නනම් අත් දෙකෙන්ම එය අල්ලාගෙන සිටිය යුතුයි.

කරඬුව හිසට ගත්තට පස්සේ සරම කැඩෙන්න යනවා වගේ දැනුනොත් කළ හැක්කේ කුමක්ද? සරම නැවත ගැට ගහ ගන්නත් අත් දෙකම නැතුව බැරි බව සරම් අඳින අය දන්නා දෙයක්. ඒ නිසා, සරම කැඩෙන්න කලින් කරඩුව පැත්තකින් තියලා සරම ඇඳ ගන්න වෙනවා.

සරම කැඩෙන්න කලින් කරඩුව පැත්තකින් තියලා සරම ඇඳ නොගත්තොත් වෙන්නේ මොකක්ද? එක්කෝ සරම කැඩුනට පස්සේ ඒක ඇඳගන්න කරඬුව පැත්තකින් තියන්න වෙනවා. එතකොට හෙළුව පෙනිලා ඉවරයි. නැත්නම් කරඬුව ඔළුවේ තියාගෙන දිගටම හෙළුවෙන් ඉන්නත් පුළුවන්. හැබැයි ඒ වැඩේ දිගටම කරන්න අමාරු නිසා අන්තිමට කොයි වෙලාවක හරි කරඬුව බිමින් තියන්න වෙනවා. දිගටම හෙළුවෙන් ඉඳිද්දී කාගෙන් හරි ගල් පාරක් එහෙම වැදුනොත් කරඬුවත් බිම දාලා සරමත් නැතුව දුවන්න වෙන්න පුළුවන්.

ඔය වගේ අකරතැබ්බ වෙන්න ඉඩ තියෙන නිසා කරඬුවක් ඔළුවට ගන්න කලින් සරම තද කරලා ඇඳ ගන්න අමතක කරන්න හොඳ නැහැ. කරඬුවක් ඔළුවට ගන්න ඕනෑවට වඩා හදිස්සි වීම නිසා සරම තද කර ගන්න අමතක වූ බව පස්සේ හෝ මතක් වුනොත් කරන්න පුළුවන් හොඳම දේ සරම කඩා වැටෙන්න කලින් කරඬුව පැත්තකින් තියලා සරම නැවත ඇඳ ගන්න එකයි. ඔය වගේ වෙලාවට සරම් අන්දන්න එන අයගෙනුත් පරිස්සම් විය යුතුයි. නැත්නම් සරමටයි කරඬුවටයි අමතරව තවත් දේවල් නැති වෙන්න පුළුවන්.

මම මේ ටික ලිවුවේ නිශ්චිත පුද්ගලයෙක්ව ඉලක්ක කරලා නෙමෙයි. මේ උපහැරණය කාට වුවත් අදාළයි. මිනිහෙක්ව තවත් මිනිහෙක් විසින් අඳුනගන්නේ පිටට පෙනෙන දේවල් වලින්. සරම් ඇතුළේ තියන දේවල් හෝ නැති දේවල් පිටට පේන්නේ නැහැ. සරම කඩා වැටුණට පස්සේ තියෙන දේවල් වගේම නැති දේවලුත් පේනවා. කරඬු ඔළුවට ගන්න තරමට සරම් බිම වැටෙන අවදානම වැඩි වෙනවා. එවිට බලා ඉන්න අයට සරමෙන් වැහිලා තිබුණු දේවල් හෝ නොතිබුණු දේවල් පැහැදිලිව පෙනෙනවා. එහෙම පෙනෙන දේවල් පුද්ගලයෙක් ගැන වෙනත් අයෙකු තුළ කලින් තිබුණු ප්‍රතිරූපය වෙනස් කරවන්න පුළුවන්.

කොහොම වුනත් කරඬුව ඔළුවට ගන්නෙම ඔය අවදානමට බය නැති අයයි. ඒ බව බලා ඉන්න අය දන්නවා. ඒ නිසා, කරඬුව අතට ගන්න ඕනෑ වෙලාවක පස්ස ගහන කෙනෙක්ගේ ප්‍රතිරූපය වුවත් ඒ හේතුව නිසාම වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. අර්බුද කාලයක් කියන්නේ ප්‍රතිරූප වේගයෙන් පරිණාමය වන කාලයක්. ඒ එක්කම සමාජ සැකසුම එක පාරටම වෙනස් වෙනවා.

දේශපාලකයින්ගේ ප්‍රතිරූප වෙනස්වන විට මිනිස්සුන්ගේ දේශපාලන රුචිඅරුචිකම් වෙනස් වෙනවා. එවිට බලතුලනය වෙනස් වෙනවා. මේ වෙනස් වීම සාපේක්ෂ දෙයක්. ප්‍රතිරූප වෙනස් වීම දිහා බලන්න ඕනෑ කලින් තිබුණු තත්ත්වයට සාපේක්ෂවයි. අපි මේ දවස් වල විචේචනයට පාත්‍ර වන දේශපාලනඥයින් කිහිප දෙනෙක් නමින්ම ගනිමු.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේන
කරු ජයසූරිය
මහින්ද රාජපක්ෂ
රනිල් වික්‍රමසිංහ
අනුර කුමාර දිසානායක
විමල් වීරවංශ
චම්පික රණවක
වාසුදේව නානායක්කාර
සජිත් ප්‍රේමදාස
එස් බී දිසානායක
ප්‍රසන්න රණවීර
පාලිත තෙවරප්පෙරුම

අපි ප්‍රසන්න රණවීරව ගනිමු. ඔහු කරපු දේ එතරම් රහසක් නෙමෙයි. මේ කරපු වැඩෙන් ප්‍රසන්න රණවීරට සිදු වුනු හානිය මොකක්ද? ඒක තීරණය වෙන්නේ ඔහුව විවේචනය කරන අය මත නෙමෙයි. ඔහුව ඡන්දයෙන් පත් කරලා පාර්ලිමේන්තුවට එවපු අය ප්‍රසන්න රණවීරට ඡන්දය දීලා එවුවේ ඇයි කියන එක මතයි.

මේ වැඩෙන්  ප්‍රසන්න රණවීර තමන්ගේ ප්‍රතිරූපය බිඳ ගත්තද තවත් වර්ධනය කර ගත්තද? මම දන්නේ නැහැ. එය ප්‍රසන්න රණවීර චරිතය ගොඩ නගපු අය මත තීරණය වන දෙයක්. මම දන්නේ බටහිර රටවල් වල ගොඩ දෙනෙක් මිරිස් නොකන බව පමණයි. ඒ ගොඩක් අයට කෑමක මිරිස් පොඩ්ඩක් තියෙනවා කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ ලංකාවේ ගොඩක් අයට එයින් අදහස් වනවාට වඩා වෙනස්ම දෙයක්.

ලැයිස්තුවේ ඉන්න හෝ නැති වෙනත් ඕනෑම කෙනෙක් ගත්තත් තත්ත්වය ඕකම තමයි. කාගේ හෝ ප්‍රතිරූපය බිඳ වැටුණද නැත්නම් වර්ධනය වුනාද කියන එක තීරණය වෙන්නේ ඒ අයගේ විවේචකයින් මත නෙමෙයි. ඒ ප්‍රතිරූප වන්දනා කරමින් සිටි අය මතයි. ඒ නිසා අර්බුදයක් වෙලාවක කැමැත්තෙන්ම සරම කැඩෙන්න ඇරලා කරඬුව ඔලුවේ තියාගෙන ඉන්න අයත් ඉන්න පුළුවන්.

ලැයිස්තුව කෙසේ වුවත් මේ මොහොත තියෙන ප්‍රතිරූප වෙනස් වෙලා අලුත් ප්‍රතිරූප හැදෙන මොහොතක්.

Sunday, November 18, 2018

ඉඟුරු දී මිරිස් කුඩු ගැනීම


මේ වෙලාවේ ලංකාවේ ආණ්ඩු බලයට අයිතිවාසිකම් කියන පාර්ශ්ව දෙක අතර තියෙන්නේ ගල උඩ සටනක් බව මා පෙර ලිපියේ සඳහන් කළා. අර්බුදය පටන් ගත්තේ ජනාධිපතිවරයා විසින් ව්‍යවස්ථා විරෝධී ලෙස අගමැතිවරයාව තනතුරෙන් ඉවත් කිරීම හේතුවෙන්. ජනාධිපතිවරයාට එසේ කිරීමට තිබුණු ප්‍රතිපාදනය දහනවවන සංශෝධයෙන් ඉවත් කෙරුණා. ඒ නිසා, ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට අගමැති ඉවත් කිරීමේ බලයක් නැහැ. ඔහුට තමන් අභිමත අයෙකු අගමැති සේ පත් කළ හැකි වුවත් එසේ කිරීම සඳහා අගමැති ධුරය පුරප්පාඩු වී තිබිය යුතුයි.

දැන් මෙහි "ව්‍යවස්ථා විරෝධී ලෙස" කියා මා ඉදිරිපත් කරන්නේ මගේ මතයයි. එසේ කියන්නේ ඇයි කියා මෙය සිදු වූ ඔක්තෝබර් 26 දිනම මා ලියා තිබෙනවා. මේ මතය එජාප, ජවිපෙ, ද්‍රවිඩ සන්ධානය ඇතුළු දේශපාලන පක්ෂ ගණනාවක, මැතිවරණ කොමිසමේ සාමාජිකයෙකු වන රත්නජීවන් හූල්ගේ, විදේශ රටවල් ගණනාවක මෙන්ම තවත් ස්වාධීන පුද්ගලයින් ගණනාවකගේ මතයයි. මේ වන විට ව්‍යවස්ථාදායකයේ නිල මතය ද එයයි. මේ ලිපියේ අරමුණ මේ මතය තහවුරු කිරීම වෙනුවෙන් තර්ක කිරීම නෙමෙයි. මගේ අරමුණ මේ වන විට ලංකාවේ පවතින දේශපාලනික හා නීතිමය තත්ත්වය පැහැදිලි කිරීම පමණයි.

මා ඇතුළු ඉහත සඳහන් කණ්ඩායම් වල මතය ඉහත පරිදි වුවත්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 46(2) අනුව්‍යවස්ථාව නොසලකා හරිමින්, ජනාධිපතිවරයා විසින් අගමැතිවරයා ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූල බව එහිම වෙනත් අනුව්‍යවස්ථා ගෙන හැර දක්වමින් පෙන්වා දෙන අයද ඉන්නවා. එසේ කියන අය අතර පොදුවේ එජනිස හා පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකයින් මෙන්ම නීතිපතිවරයාද සිටිනවා. මා දන්නා තරමින් කිසිදු පාර්ශ්වයක් විසින් මේ හා අදාළ අධිකරණයේ මතය විමසා නැහැ.

මේ ලිපියේ අරමුණ අගමැතිවරයා ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව පෙන්වා දීම නොවූවත් ඒ බව පිළිගන්නා විශාල පිරිසක් රටේ හා රටෙන් පිටත ඉන්න බව පැහැදිලිව පෙන්වා දිය යුතුයි. ඒ පදනම අනුව, මහින්ද රාජපක්ෂ කිසි විටෙකත් ලංකාවේ අගමැති වී නැහැ. අගමැති වී නැති අයෙක්ව විශ්වාස භංගයකින් පරාජය කිරීමේ හැකියාවක් හෝ අවශ්‍යතාවයක් නැහැ. දැන් පවතින අවුල තේරුම් ගැනීමටනම් මේ තත්ත්වය පැහැදිලිව අවබෝධ කර ගත යුතුයි.

අනෙක් පැත්තෙන් බැලුවොත්, අගමැතිවරයාව වසර හතරහමාරකට පෙර තනතුරෙන් ඉවත් කළ නොහැකි බවට වන අනුව්‍යවස්ථාව අදාළ නොවේනම්, ජනාධිපතිවරයාට අගමැති ඉවත් කර අලුත් අගමැතිවරයෙකු පත් කළ හැකියි. ඒ අගමැතිට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය නොමැති වීම මත පාර්ලිමේන්තුවේදී විශ්වාස භංගයකින් පරාජය වීම ද්වීතියික කරුණක්. එසේ පරාජය වන තුරු අලුත් අගමැති වන්නේ මෙසේ අලුතින් පත් කළ අගමැතිවරයායි.

මේ දෙවනු කී පදනම මත මහින්ද රාජපක්ෂ නීත්‍යානුකූලව ලංකාවේ අගමැති වී තිබෙනවා. ඔහුගේ තනතුර අහිමි වී ඇති සේ සැලකිය හැක්කේ විශ්වාශ භංගයකින් පරාජය වීම නිසි පරිදි සිදු වී ඇත්නම් පමණයි. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයේ මතය වන්නේ විශ්වාස භංගය නිසි සේ ඉදිරිපත් කර නොමැති නිසා තවමත් අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ බවයි.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය නිවැරදිනම් රනිල් තමන් තවමත් අගමැති සේ පෙනී සිටීම නීති විරෝධී කටයුත්තක්. ජනාධිපතිවරයාට මේ හා අදාළ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසා ඔහුට එරෙහිව නීත්‍යානුකූලව කටයුතු කළ හැකි වුවත් එවැන්නක් සිදු වී නැහැ. එම පාර්ශ්වයේ වෙනත් අයෙකු විසින් මේ කරුණ හා අදාළව මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ගොනු කිරීමක් කරලාත් නැහැ. ඒ වගේම නීත්‍යානුකූල අගමැති රනිල්නම්, ඒ කරුණ මත පදනම්ව වෙනත් අයෙකු (මහින්ද රාජපක්ෂ) අගමැති සේ පෙනී සිටීම වළක්වමින් රනිල් පාර්ශ්වයේ කිසිවෙකු හෝ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට යා යුතු වුවත් එසේ ගිහිනුත් නැහැ. අඩු වශයෙන් නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු හෝ වෙනත් "මධ්‍යස්ථ" පුද්ගලයින් කිසිවකු විසින් හෝ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ඉදිරිපත් කරලත් නැහැ. එසේ සිදු නොවීම මේ මොහොතේ ලංකාවේ පවතින දේශපාලනයේ ස්වභාවය අනුව සිදු වූවක් බව මගේ නිගමනයයි. ඒ ගැන වැඩිදුර විග්‍රහ කිරීම් පසුවට තියමු.

ප්‍රතිවිරුද්ධ කණ්ඩායම් දෙක වෙත නැවත ආවොත් මේ මොහොතේ කණ්ඩායම් දෙක විසින්ම උත්සාහ කරන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමටයි. නැත්නම් පවත්වා ගැනීමටයි. එසේ උත්සාහ කරන්නේ විධායකය වගේම ව්‍යවස්ථාදායකයත් බලවත් නිසා.

සැබෑ හේතුව නොවුණත්, මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් කියන්නේ විශ්වාස භංගය නිසි ආකාරයට ඉදිරිපත් කර නැති බවයි. මේ කතාව ඇත්තක්. ඒත් ඒ ඇත්ත ගොඩක් අය හිතාගෙන ඉන්න දෙය නෙමෙයි. මෙතැන තියෙන්නේ ස්ථාවර නියෝග නොපිළිපැදීමේ හා ශබ්දයෙන් ඡන්දය නොවිමසීමේ ගැටළුවකට වඩා ගැඹුරු දෙයක්. පෙර කී කරුණු දෙක ඉදිරිපත් කරන්නේ සැබෑ කරුණ යටපත් කිරීම සඳහා පමණයි.

පාර්ලිමේන්තුවේ ස්ථාවර නියෝග කියන්නේ එහි කටයුතු සිදුවිය යුතු ආකාරය පිළිබඳව ඇති කරගත් එකඟතාවයක් පමණයි. වැඩි දෙනෙකුගේ කැමැත්තෙන් ස්ථාවර නියෝග අත්හිටවීම ස්ථාවර නියෝග අනුවම කළ හැක්කක්. එසේ කිරීම සඳහා හඬින් ඡන්දය විමසීමත් ස්ථාවර නියෝග අනුවම කළ හැක්කක්. මෙසේ කිරීමෙන් පසුව තවදුරටත් ස්ථාවර නියෝග ක්‍රියාත්මක නොවන නිසා ඉන්පසුව සිදුවන කටයුතු ස්ථාවර නියෝග අනුව සිදුවීම හෝ නොවීම වැදගත් කරුණක් නෙමෙයි. වඩා වැදගත් වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මන්ත්‍රී පිරිසකගේ එකඟත්වය තිබේද යන්නයි. එය තිබේද යන්න අවසාන වශයෙන් තීරණය කරන්නේ කථානායකවරයා විසින්. ඒ තීරණයට වෙනත් කිසිවෙකුට, අධිකරණයට පවා, අභියෝග කළ නොහැකියි (වඩා නිවැරදිව කිවුවොත් ඉතාම අසීරුයි).

පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු සිදුවන ආකාරය පිළිබඳව පූර්ණ බලධාරියා වන්නේ කථානායකවරයා. නමුත්, ඒ අධිකාරී බලය තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු හා අදාළව පමණක් නිසා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු විසින් පාර්ලිමේන්තු සභා ගර්භයේදී වෙනත් අයෙකුට හානියක් කළොත් (පිහියකින් ඇන තුවාල කළොත් හෝ ඇස් වලට මිරිස් කුඩු ගැහුවොත්) සාමාන්‍ය නීතිය අනුව කටයුතු කළ හැකියි. මා දන්නා තරමින්, එවැනි අවස්ථා වලදී පවා කථානායකවරයාට දැනුම් දීමක් කළ යුතුයි.

පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වූ විශ්වාස භංග යෝජනාව ස්ථාවර නියෝග අනුව අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියාපටිපාටිය අනුගමනය කරමින් සම්මත කර නැහැ. එසේ වුවත්, එය සම්මත කර ඇති ආකාරයට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මන්ත්‍රී කැමැත්ත තිබී ඇති බව පැහැදිලියි. අත්සන් ලේඛණය ගැන ජනාධිපතිවරයාට සැකයක් ඇති බව කියතත්, එහි අත්සන් තැබූ කිසිවකු විරෝධතාවක් දක්වා නැහැ.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විශ්වාස භංගය සම්බන්ධව දක්වන විරෝධයේ සැබෑ පදනම වන්නේ එය සම්මත කරගත් ක්‍රමවේදය අවුල් සහගත වීම නෙමෙයි. සැබෑ ප්‍රශ්නය තිබෙන්නේ සම්මත කරගත් යෝජනාවේ. පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරගෙන තිබෙන්නේ සම්මත විශ්වාස භංග යෝජනාවක් නෙමෙයි.

මහින්ද රාජපක්ෂට එරෙහිව සම්මත ක්‍රමයට සම්මත විශ්වාස භංග යෝජනාවක් පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කර ගැනීමටනම් පළමුව මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැති සේ පිළිගන්න වෙනවා. නීත්‍යානුකූලව පත් වී නොමැති අගමැතිවරයකුව විශ්වාස භංගයකින් පරාජය කරන්න දෙයක් නැහැ. ජවිපෙ විසින් ඉදිරිපත් කළ යෝජනාවෙන් හෝ දෙවනුව ඉදිරිපත් කළ සංශෝධිත යෝජනාවෙන් මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ නීත්‍යානුකූලව පත් කර ඇති බවක් පිලිගෙන නැහැ. එයින් පිළිගෙන තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් ව්‍යවස්ථා විරෝධී ලෙස එවැනි පත්වීමක් කර ඇති බව පමණයි. ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් අභියෝගයට ලක් කර තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් එසේ සිදු කර තිබෙන පත්වීම මිසක් මහින්ද රාජපක්ෂව නෙමෙයි. ඒ නිසා මේ සම්මත වී තිබෙන්නේ දැනට සිටින අගමැතිවරයෙකු ඉවත් කිරීම සඳහා ගෙන එනු ලබන සම්මත විශ්වාස භංග යෝජනාවක් නෙමෙයි.

නිසි ක්‍රමවේදය අනුගමනය කළත් දැනට සම්මත වී තිබෙන ආකාරයේ යෝජනාවක් පිළිගැනීමේ හැකියාවක් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට නැහැ. පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත වූ යෝජනාව ජනාධිපතිවරයා විසින් පිළිගන්නවා කියන්නේ ඔහු විසින් අගමැති ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව තමන් විසින්ම පිළිගැනීමක්. ඒ එක්කම ඉන් පසු ගත් තීරණ බොහොමයක් නීති විරෝධී වෙනවා. ඒ වගේම සිදු වී තිබෙන බොහෝ දේ රාජ්‍ය විරෝධී කටයුතු සේ තීරණය වෙන්නත් පුළුවන්.

මහින්ද පාර්ශ්වයට මේ වෙලාවේ බලය අතහරින්න අමාරු වී තිබෙන ප්‍රධාන හේතුව ඉහත කරුණයි. පවතින තත්ත්වය හේතුවෙන් දවසෙන් දවස මහින්දලාගේ ජනපදනම දියවෙන බව ඔවුන්ට නොත්රෙන්න හේතුවක් නැහැ. මහින්දව අගමැති සේ පත්වීම ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වය විසින් පිළිගෙන, පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය නොමැති වීමේ පදනම මත ඔහුව අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කරන්න යෝජනාවක් ගෙනාවොත් මහින්දලා වහාම තනතුරු හැර යයි. එවිට, නීතිය අනුව මෙතෙක් ඔවුන් වරදක් කර නැහැ. මේ විදිහේ යෝජනාවක් සම්මත වුනොත් එය සිදුවුනේ ස්ථාවර නියෝග අනුවද නැද්ද එහෙම නැත්නම් හඬින්ද අත් ඔසොවාද වගේ ප්‍රශ්න මතු වෙන එකක් නැහැ.

නමුත්, ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වයට මේ වෙලාවේ ඉහත ආකාරයේ ස්ථාවරයකට පැමිණීම අසීරුයි. ඔවුන් එසේ කළොත්, මුල සිටම ඔවුන් දැක්වූ විරෝධය නිකම්ම පුස්සක් වෙනවා. ඒ වගේම, එවැනි එකඟත්වයකට පැමිණියහොත් එය ඔවුන් විසින් ජනාධිපතිවරයා සතු ව්‍යවස්ථාවේ නැති බලතල රැසක් ඔහු සතුව ඇති බව පිළිගැනීමක් වෙනවා. වරක් එසේ කිරීම නැවත එසේ කිරීම සඳහා ඉඩක් සපයනවා. ඒ නිසා මේ වෙලාවේ තියෙන්නේ ගල උඩ සටනක්. බිම වැටෙන පාර්ශ්වයට මාරාන්තික තුවාළ සිදු වීම වලක්වන්න අමාරුයි.

ප්‍රශ්නය විසඳෙන්න පුළුවන් එක් ආකාරයක් වන්නේ කවර ආකාරයකින් හෝ මහින්දලා 113 හදා ගැනීමයි. එවිට ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වයේ හඬ යටපත් වෙනවා. නමුත්, එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වය විසින් මෙතෙක් ප්‍රයෝජනයට නොගත් විකල්පය වන අධිකරණය වෙත යනු ඇතැයි සිතිය හැකියි. අනෙක් ක්‍රමය පාර්ශ්ව දෙක අතර යම් එකඟතාවයක් ඇති වීමයි. එහෙම වෙන්නනම් එක් පාර්ශ්වයකට හෝ දෙපාර්ශ්වයටම තවත් සටන් කළ නොහැකි තරමට තුවාල සිදු විය යුතුයි.

දැනට පවතින තත්ත්වය අනුවනම් මිරිස් වී තිබෙන ඉඟුරු තත්ත්වය නැවත ඉඟුරු වීම ඉක්මණින් වේදැයි සැක සහිතයි. ඒ නිසා, කොකා කෝලා හා ලෙමනේඩ් වලින් මිරිස් කුඩු හදනවා වගේ නව නිර්මාණ ඉදිරි සතිය තුළත් බිහි වෙන්න ඉඩක් තිබෙනවා.

(Image: http://vegananimal.co.za/index.php/2015/09/21/curry-powder-ginger-and-red-chillies/)

Saturday, November 17, 2018

ගල උඩ හටන


විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ඇති වී තිබෙන ගැටුම තවමත් විසඳී නැත්තේත්, බොහෝ දෙනෙකු සිතා ඉන්නා ආකාර වලින් නොවිසඳෙනු ඇත්තේත්, අර්බුදයට අදාළ පාර්ශ්ව පිස්සන් සේ හැසිරෙන නිසා හෝ වෙනත් පුද්ගල සාධක මත නිසා නෙමෙයි. ඇති වී තිබෙන අර්බුදයේ ස්වභාවය නිසායි.

අතුරු තහනම් නියෝගය ගැන ලිවුවට පස්සේ එක ඇනෝ කෙනෙක් ලියල තිබුණා "එහෙම කියන්න එපා ඉකොනො.... අතුරු තහනම් නියෝගයක් කියන්නෙ සෝමාලියාවට පාන් දැම්ම වගෙ.....!!!" කියලා. ඔව්, ඇත්ත. අතුරු තහනම් නියෝගය නිසා ගොඩක් දේවල් වෙනස් වුනා. නෛතිකව කෙසේ වෙතත් ප්‍රායෝගිකව එයින් සිදු වූ බලපෑම ඉතා විශාලයි. හැබැයි ඒ නිසා වුනේ ප්‍රශ්නය එක් අදියරකින් මුලට යාම පමණයි.

කථානායකවරයා කටයුතු කරන්නේ අත්තනෝමතිකව හා පක්ෂග්‍රාහී ලෙස බව මහින්ද පාර්ශ්වයේ ඇතැම් අය කියනවා. කොහොමටත් කථානායකවරයෙකු කියන්නේ කිසියම් දේශපාලන පක්ෂයක සාමාජිකයෙකු මිස නිර්පාක්ෂික පුද්ගලයෙකු නෙමෙයි. නිර්පාක්ෂිකයැයි කියන අයගේත් පෞද්ගලික රුචිඅරුචිකම් තිබෙනවා. ඒ නිසා, වඩා වැදගත් වෙන්නේ කථානායකවරයා පක්ෂග්‍රාහී ලෙස කටයුතු කරනවාද යන්නට වඩා ඔහු නීතියට පිටින් කටයුතු කරමින් තමන්ගේ කණ්ඩායමට වාසිදායක ලෙස කටයුතු කරනවාද යන්නයි.

මා හිතන ආකාරයට කථානායකවරයා කටයුතු කරන්නේ තමන්ට කටයුතු කළ හැකි සීමාව ඇතුළේ සිටයි. ස්ථාවර නියෝග කියන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු සිදු කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳ රීති මාලාවක් පමණයි. අවශ්‍ය අවස්ථාවක මන්ත්‍රීවරුන්ගේ බහුතර කැමැත්තෙන් ස්ථාවර නියෝග වලින් එකක්, කිහිපයක් හෝ සියල්ලම අත් හිටවීමට අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන ස්ථාවර නියෝග වලම තිබෙනවා.

ස්ථාවර නියෝග හදාගෙන තිබෙන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදාය අනුව යමිනුයි. මේ සම්ප්‍රදායයන් බටහිර රටවල  සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ටත් පුරුදුයි. අපේ අසල්වැසි සංගමය වැනි කුඩා එකතුවක වුවත් කටයුතු සිදු වන්නේ මේ ආකාරයටයි. එජාප නායකත්වය මුල සිටම කටයුතු කරන්නේ බටහිර රටවල් සමඟ යම් සහයෝගීතාවයක් පවත්වා ගනිමින් හා තමන් කරන දේ ගැන බටහිර රටවල් දැනුවත් කරමින් බව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණු කරුණක්.

එජාපය ඇතුළු ඔවුන් හා එකඟව කටයුතු කරන අනෙකුත් පක්ෂ වල ආරම්භක චෝදනාව වුනේ විධායකය ව්‍යවස්ථා විරෝධීව කටයුතු කර ඇති බවයි. ඔවුන්ගේ දුක් ගැනවිල්ල කෙරෙහි බටහිර රටවල අනුකම්පාව හිමි වුනා. තමනුත්, ව්‍යවස්ථා විරෝධීව කටයුතු කර ඒ අනුකම්පාව නැති කර ගන්න ඔවුන් පෙළඹෙයි කියා හිතන්න අමාරුයි.

සදාචාරාත්මකව, සම්ප්‍රදාය අනුව හා නෛතිකව නිවැරදි වීම කියන්නේ එකිනෙකට වෙනස් දේවල්. රහසිගතව අත යටින් කරන මුදල් ගනුදෙනුවක් හරහා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකුගේ පක්ෂපාතීත්වය වෙනස් කර ගැනීම සදාචාරාත්මකව නිවැරදි නොවුනත් නෛතික වරදක් සිදු වී ඇති බව පෙන්වීම ඉතාම අසීරුයි. නීතියේදී සම්ප්‍රදායට සැලකිල්ලක් ලැබෙන නමුත් එසේ වන්නේ නීතිය පැහැදිලි නැති අවස්ථා වලදී පමණයි. පැහැදිලි නීතියක් ඇති විට සම්ප්‍රදාය ද්වීතියික කරුණක්. උදාහරණයක් විදිහට පාර්ලිමේන්තුව කල් තබන්න කලින් කථානායකවරයා දැනුවත් කළ යුතු වීම, මගේ අදහස පරිදි, සම්ප්‍රදාය පිළිබඳ කරුණක් මිසක් නෛතික අවශ්‍යතාවයක් නෙමෙයි.

ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව විධායකය සතුව විශාල බලයක් සංකේන්ද්‍රනය වී තිබෙන බව අප කලින් කතා කර තිබෙන දෙයක්. ඒ අතරම, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය සතුවත්, විධායකයේ බලයට අභියෝග කළ හැකි, විශාල බලයක් තිබෙනවා. එය දහනවවන සංශෝධනයට පෙර සිටම පැවති තත්ත්වයක්. රනිල් ප්‍රධාන එජාපය මුල සිටම කටයුතු කළේ ව්‍යවස්ථාදායකය සතු බලය පිළිබඳව විශ්වාසය තබමිනුයි.

රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනය මෙහෙයවන යන්ත්‍රය විධායකය වුවත් ඒ යන්ත්‍රයට තෙල් දමන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයයි. විධායකයේ මෙන්ම අධිකරණයේත් කටයුතු කරගෙන යාම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන් කරන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකය විසිනුයි. ව්‍යවස්ථාදායකයට පවතින නීති වෙනස් කිරීමට හා අළුත් නීති හැදීමට බලයක් තිබෙනවා. එවිට ඒ නීති අනුව කටයුතු කිරීමට විධායකය මෙන්ම අධිකරණයද බැඳී සිටිනවා. කෙසේ වුවත්, එසේ අළුතින් නීති හැදිය හැක්කේ පවතින නීති රාමුවේ, විශේෂයෙන්ම ව්‍යවස්ථා නීතියේ, ප්‍රතිපාදන අනුවයි.

විධායකයට ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලයට අභියෝග කළ හැකි වූ ලොකුම මෙවලම වූයේ ජනාධිපතිවරයාට සිය කැමැත්තෙන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට තිබුණු නිදහසයි. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරිය වහාම ව්‍යවස්ථාදායකය සම්පූර්ණයෙන්ම අකර්මන්‍ය වෙනවා. දහනවවන සංශෝධනයට පෙර ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව මුල් වර රැස් වී වසරකට පසුව එය විසුරුවා හැරිය හැකි වුනා. දහනවවන සංශෝධනයෙන් මේ කාලය වසර හතරහමාරක් දක්වා දිගු කෙරුණා.

ඉහත සංශෝධනයෙන් සිදු කෙරුණු වෙනස් කම් නොසලකා හරිමින් ජනාධිපති සිරිසේන විසින් වසර හතරහමාරක් කල් ගතව නොතිබුණු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියා. ඔහු වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අයට අනුව, ජනාධිපතිවරයාට ව්‍යවස්ථාවෙන් එසේ කිරීමට බලය ලැබෙනවා.

ලංකාවේ නීතිඥයින් බොහෝ දෙනෙකු හදාරා ඇති තරමට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා නීතිය හදාරා ඇතත් මා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා විශාරදයෙක් නෙමෙයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා නීතිය වැඩි දුර හදාරා ඇති හා වසර ගණනක් එම ක්ෂේත්‍රයේ නීති වෘත්තියේ යෙදී ඇති බොහෝ දෙනෙක් මේ කරුණ හා අදාළව අදහස් දක්වා තිබෙනවා. වෙනත් අයත් අදහස් දක්වා තිබෙනවා. මේ කරුණේදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා විශාරදයින් සේ සැලකිය හැකි අය අතර පවා අතර පවා ඒකමතිකත්වයක් දකින්නට ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, මගේ පෞද්ගලික මතය මෙහිදී වැදගත් නැහැ.

කිසියම් කරුණක නෛතික නිරවද්‍යතාවය නිර්ණය කිරීම කියන්නේ අදාළ ලිඛිත නීති තර්කානුකූලව හෝ තමන්ගේ විශ්වාසය මත පදනම්ව විශ්ලේෂණය කර මතයක් ඉදිරිපත් කිරීම පමණක් නෙමෙයි. මේ කරුණටම ආවොත් ව්‍යවස්ථාවේ සියළු වගන්ති හැදෑරීම වුවත් ඒ සඳහා ප්‍රමාණවත් නැහැ. කිසියම් කරුණක නෛතික නිරවද්‍යතාවය නිර්ණය කිරීමේදී පැරණි නඩු තීන්දු වලට විශාල වැදගත්කමක් ලැබෙනවා. වරක් තීන්දුවක් දී ඇති ආකාරයේ නඩු නිමිත්තක් නැවත මතු වූ විට පෙර තීන්දුවට වඩා වෙනස් තීන්දුවක් ලබා දීම ඉතා අඩුවෙන් සිදුවන දෙයක්.

නඩුවක තීන්දුව ලබා දෙන විට අධිකරණය විසින් නීතියක් අර්ථදැක්වීමට අමතරව කිසියම් ආකාරයක නීති හැදීමකුත් කරනවා. එසේ වන්නේ වත්මන් අධිකරණ තීන්දු විසින් අනාගත අධිකරණ තීන්දු වලට පූර්වාදර්ශ සපයන නිසයි. නීතියේ සමානාත්මතාව මූලධර්මයක් කරගත් මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවකදී මේ කරුණට වඩා වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතු වෙනවා. මේ වන විට අධිකරණය හමුවේ විභාග වන ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීමට ජනාධිපතිවරයාට බලය තිබේද යන්න ලංකා රාජ්‍යයේ මූලික ස්වභාවය නිශ්චය කෙරෙන ඉතා තීරණාත්මක නඩුවක්. එවැනි නඩු තීන්දුවක් ආවාට ගියාට හෝ හදිසියෙන් ලබා දීමේ හැකියාවක් නැහැ.

ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථාවට පටහැනිව කටයුතු කර ඇති බව කියන පාර්ශ්ව වෙනුවෙන් අධිකරණයේ පෙනී සිටින නීතිඥයින් වගේම ජනාධිපතිවරයා වෙනුවෙන් පෙනී සිටින නීතීඥයින්ද සිටිනවා. ඔවුන් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කර තිබෙන ලියැවිලි (සබ්මිෂන්ස්) පැරණි නඩු තීන්දු විශාල ගණනක් ඇමුණුම් සේ එකතු කර ඇති පිටු ගණනාවක ලියැවිලි විය යුතුයි. මෙවැනි කරුණකදී අනෙකුත් රටවල අදාළ තීන්දු පවා සලකා බැලෙනවා. ත්‍රිපුද්ගල විනිසුරු මඩුල්ලේ සාමාජිකයින් කලින් දැන නොසිටි මේ කරුණට අදාළ නඩු තීන්දු ඕනෑ තරම් තියෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, දෙපාර්ශ්වය විසින්ම ඉදිරිපත් කරන කරුණු ඉතා සැලකිල්ලෙන් පරීක්ෂා කර බැලිය යුතුයි. එය කාලය අවශ්‍ය වැඩක්.

කොහොම වුනත්, රටේ අනෙක් බොහෝ දෙනෙකු නිගමන වලට පැමිණීමේදී සලකන සරල කරුණු පමණක් විමසමින් ඉක්මන් නිගමනයකට එන එක ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරෙකුටත් කරන්න පුළුවන්. බොහෝ විට කිසියම් කරුණකින් පුද්ගලයෙකුගේ මූලික අයිතිවාසිකම් කඩ වී ඇත්ද නැත්ද යන්න එක වරම පැහැදිලිව පෙනෙනවා. මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් බොහොමයක්ම වැඩිදුර විභාගයට නොගෙන මූලික විරෝධතා අදියරේදීම නිෂ්ප්‍රභා වෙනවා. එවැනි නඩුවක් තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙනයන්නේ කිසියම් මූලික අයිතිවාසිකම් කඩවීමක් සිදු වී ඇති බව පෙනෙන්නට තිබේනම් පමණයි.

මේ නඩුවට සම්බන්ධව සිටින නීති විශාරදයින් අතරින් දේශපාලනිකව බෙදී සිටින ප්‍රතිවිරුද්ධ කණ්ඩායම් දෙක හැරුණු විට ඉතිරි බොහෝ දෙනෙක් ඉන්නේ ජනාධිපතිවරයා වැරදියි කියන මතයේ. අනෙක් කණ්ඩායම් කොහොමටත් තමන්ගේ සේවාදායකයාගේ මතය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය යුතුයි. ජනාධිපතිවරයා වෙනුවෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරන ඇතැම් නීතිඥයින් පවා තමන්ගේ සේවාදායකයාගේ නිරවද්‍යතාවය විශ්වාශ නොකරන හෝ සැක කරන බව මා පෞද්ගලිකව දන්නා තොරතුරු අනුව පෙනෙනවා. කෙසේවුවත්, ජනතා පරමාධිපත්‍යය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය යුතු, රජයේ සේවකයෙක් වන, නීතිපතිවරයා ඉන්නේ ජනාධිපතිවරයා නිවැරදියි කියන මතයේ.

මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාගයක් ආරම්භයේදී අතුරු තහනම් නියෝගයක් ලබා දීම අත්‍යවශ්‍යම කරුණක් නෙමෙයි. මේ වෙලාවේදී එවැනි නියෝගයක් ලබා දීමෙන් පෙනෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා ක්‍රියා කර ඇති ආකාරය නිවැරදි නොවන බවට විනිසුරු මඩුල්ල දළ නිගමනයකට පැමිණ ඇති බවයි. පෙර ගැසට් පත අනුව පාර්ලිමේන්තුවට රැස් වීමට ඉඩ සලසමින් මේ අතුරු තහනම් නියෝගය ඉතා ඉක්මණින් ලබා දීමෙන් ඒ අදහස තහවුරු වෙනවා. අවසන් තීන්දුව මෙයම වීමට වැඩි ඉඩක් තිබුණත් එය එසේම විය යුතු නැහැ. අතුරු තහනම් නියෝගයට එරෙහිව කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමට කාලය දීමේ සිට දෙපාර්ශ්වයටම කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමට අදියර කිහිපයක් යටතේ (සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි නඩු විභාගයකදී සිදු වන ආකාරයට) ප්‍රමාණවත් කාලයක් ලබා දී තිබෙන නිසා අවසන් තීන්දුව ලබා දෙනු ඇත්තේ සියළු කරුණු කාරණා සලකා බැලීමෙන් පසුවයි.

දැනට අතුරු තහනම් නියෝගයක් ලබා දී තිබෙන නිසා අවසන් තීන්දුවෙන් පෙත්සම් නිෂ්ප්‍රභා වුවහොත් ගැසට් නිවේදනය අනුව පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවා හැරිය යුතු වූ දින සිට පාර්ලිමේන්තුවේ සිදු වූ කටයුතු වලංගු නොවීම සිදුවිය යුතුම නැහැ. ඒ වගේම, ජනවාරි පස් වන දින පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය පැවැත්වීමත් සිදු විය යුතුම නැහැ.  යම් හෙයකින් පෙත්සම් නිෂ්ප්‍රභා කෙරුනොත්, මේ කරුණු හා අදාළව කටයුතු සිදු විය යුතු ආකාරය පිළිබඳවද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් උපදෙස් දෙයි කියා මා හිතනවා.

අවසන් තීන්දුවක් නොවුනත් අතුරු තහනම් නියෝගය නිසා ව්‍යවස්ථාදායකය නැවත සක්‍රිය වුනා. අවසන් තීන්දුවෙන් පෙත්සම් නිෂ්ප්‍රභා වුවහොත් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකට යන්න වෙනවා. එසේ වුවත්, ව්‍යවස්ථාදායකය එතෙක් කර ඇති කිසිවක් ඒ නඩු තීන්දුව හේතුවෙන් ව්‍යවස්ථා විරෝධී හෝ නීති විරෝධී කටයුත්තක් බවට පත් වන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, විධායකය කටයුතු කර ඇති ආකාරය ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල බව තහවුරු වෙනවා. අනෙක් අතට, යම් හෙයකින් නඩු නිමිත්ත කලින් අහෝසි නොවුවහොත් බොහෝ විට සිදු විය හැකි පරිදි, අතුරු තහනම් නියෝගය ස්ථිර නියෝගයක් බවට පත් වුවහොත් ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථා විරෝධී සේ කටයුතු කර ඇති බව තහවුරු වුවත් එය චේතාන්විතව කර ඇති බව තහවුරු වෙන්නේ නැහැ. තමන් මෙය ව්‍යවස්ථානුකූල බව සද්භාවයෙන් විශ්වාස කළ බව ජනාධිපතිවරයාට කියන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, දැනට අධිකරණය හමුවේ විභාග වන නඩුව ගල උඩ හටනක් නෙමෙයි. ගල උඩ හටන වෙනම එකක්!

නීතිමය තත්ත්වය එසේ වුවත්, තමන් කරන දේ නිවැරදි බව ජනාධිපතිවරයාගේ පාර්ශ්වය විසින් සැබෑවටම විශ්වාස කළා කියා මා හිතන්නේ නැහැ. එවැනි විශ්වාසයක් තිබුණානම්, ඔහුට කළින්ම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසිය හැකිව තිබුණා. ඔහු එසේ නොකිරීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය පිළිබඳව ඔහුට සැකයක් තිබී ඇති බවයි.

කොහොම වුවත් දැන් නැවතත් ව්‍යවස්ථාදායකය සක්‍රිය වී තිබෙනවා. ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින් කිසි විටෙකත් අවතක්සේරු කළේ නැහැ. ඔවුන්ගේ සැලසුම වුනේ විධායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව ව්‍යවස්ථාදායකයේත් බලය අල්ලා ගැනීමයි. පාර්ලිමේන්තුව කල් දමමින් උත්සාහ කළේ එයටයි. වැඩේ කරගන්න අමාරු වුනේ කරුණු දෙකක් නිසා. එක පැත්තකින් රනිල්ගේ කණ්ඩායම ඇතුළු මහින්ද-මෛත්‍රී විරෝධී කණ්ඩායමට මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් කලින් නොසිතූ තරමේ, ඇත්තටම රනිල්ගේ කණ්ඩායම පවා නොසිතූ තරමේ, ජන සහයෝගයක් ලැබුණා. ඒ හේතුවෙන් මන්ත්‍රීවරයෙකු තමන්ගේ පැත්තට ගැනීමේ මිල ඉහළ ගියා. අනෙක් පැත්තෙන් ජනාධිපති සිරිසේන මත විශාල ජාත්‍යන්තර පීඩනයක් ඇති කරන්න රනිල්ගේ කණ්ඩායම සමත් වුනා. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම මේ තත්ත්වය හමුවේ දැක්වූ ඉක්මන් ප්‍රතිචාරයක් මිස සැලසුම්සහගතව කළ දෙයක් විය නොහැකියි.

මහින්ද-මෛත්‍රී විරෝධී කණ්ඩායමට ආරම්භයේ සිටම ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය තිබුණත්, එය කොයි වෙලාවේ හෝ ඔවුන් අතින් ගිලිහෙයිද කියන බය ඔවුන්ට තිබුණා. ඔවුන්ට අවශ්‍ය වුනේ ඊට පෙර පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කර ගන්නයි. කතානායකවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන බවට වහසිබස් ඇහුණත් මහින්ද-මෛත්‍රී විරෝධී කණ්ඩායම එවැනි දෙයකට යොමු වුනේ නැහැ. එසේ කළානම් ව්‍යවස්ථා විරෝධීව කටයුතු කරනවාය කියමින් ජනාධිපතිවරයාට චෝදනා කර බටහිර රටවල අනුකම්පාව දිනාගෙන සිටින ඔවුන්ට එම රටවල සහයෝගය තවදුරටත් ලබා ගැනීම අසීරු වෙනවා. ඒ හේතුව නිසාම දැනටත් ඔවුන් කටයුතු කරන්නේ පොතේ හැටියටයි. ගැලරියේ සිට බලා සිටින බටහිර රටවල නියෝජිතයින්ට ඔවුන් ඒ බව  පෙන්වනවා.

දේශපාලන අර්බුදය ආරම්භ වුනේ ජනාධිපතිවරයා විසින් අගමැති ඉවත් කර අලුත් අගමැතිවරයෙකු පත් කිරීමෙන්. මෙය ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව කොටසක් කියනවා. කොටසක් එසේ නැතැයි කියනවා. මේ කණ්ඩායම් දෙක බෙදී සිටින්නේ දළ වශයෙන් ගත්තොත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ දැනට විභාග වන නඩුවේ නඩු නිමිත්ත හා අදාළව බෙදී සිටින ආකාරයටමයි. වැදගත්ම කරුණ මේ පළමු තීරණය ප්‍රශ්න කරමින් මේ වන තුරුත් කිසිවකු අධිකරණය වෙත ගොස් නොතිබීමයි.

යම් හෙයකින් එජාපය මුලදීම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත ගියානම්, අවසන් තීන්දුව දෙන්න කලින්, රනිල් තාවකාලිකව අගමැති ධුරයේ සිටිය යුතු බවට අතුරු තහනම් නියෝගයක් ලැබෙන්න ඉඩක් තිබුණේ නැද්ද? එහෙම තිබුණානම් රනිල්ගේ පාර්ශ්වය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත නොගියේ ඇයි?

ගල උඩ සටනට තවම ආවේ නැහැ. නමුත්, දැනටම ලිපිය ගොඩක් දිග නිසා අදට නවතිමු.

(Image: https://www.etthawitthi.com/news/amended-no-faith-motion-against-pm-and-govt-passed-speaker)

Friday, November 16, 2018

කෙල්ල ගෙට ගං!


මා පෙර ලිපි වල දිගින් දිගටම ලිවුවේ මේ මොහොතේ කවර අභියෝග තිබුණත් ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමය පිළිබඳව මා තව දුරටත් විශ්වාසය තබනවාය යන්නයි. මේ ප්‍රකාශය සමඟ පසුගිය දින තුන ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුවේ පැවති තත්වයන් ගලපන්නේ කොහොමද? විශේෂයෙන්ම පසු ගිය දින තුනේ පාර්ලිමේන්තුවේ සිදු වූ සිදුවීම් වල වීඩියෝ දර්ශන වලින් සැලකිල්ලෙන් තෝරාගත් කොටස් රූපවාහිනියේ ප්‍රචාරය වන විට විදේශගත ශ්‍රී ලාංකිකයෙකුට දැඩි අපහසුතාවයක් ඇති වන බව කියන්න දෙයක් නැහැ.

කොහොම වුනත්, මා මෙහිදී පවා දකින්නේ පසුගිය දශක කිහිපය තුළ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය දියුණු වී තිබෙන ආකාරයයි. දශක තුන හතරකට පෙර ගම් වල හිටපු මිනිස්සු ඔවුන් කැමති දේශපාලන පක්ෂ වල නායකයින් වෙනුවෙන් තමන්ගේ ළඟම ඥාතීන් සමඟ, නැත්නම් හදිසි ලෙඩ දුකකදී උදවුවට ඉන්න අසල්වැසියන් එක්ක, ගහ මරා ගැනීම දේපොළ විනාශ කිරීම ආදිය දුලබ දසුනක් වුණේ නැහැ. ගම් වල එහෙම වෙද්දී මේ දේශපාලන පක්ෂ වල නායකයෝ එංගලන්ත පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදාය අකුරටම පිළිපදිමින් සභා ගර්භයේ වාද විවාද කරලා පස්සේ පාර්ලිමේන්තු කැන්ටිමට ගිහින් හැඳි ගෑරුප්පු වලින් කාලා හොඳ යාලුවෝ වගේ ගෙදර ගියා.

මම සතුටු වෙන්නේ මෙදා සැරේ දේශපාලන අර්බුදය මේ තරම් ඔඩු දුවලා තියෙද්දීත් ලංකාවේ ගම් වල මිනිස්සු ඒ කාලේ වගේ කලබල නොවීම ගැනයි. සමහර අය ෆේස්බුක් එකේ මරා ගන්නවා තමයි. ඒ ගහ මරා ගැනීම් වලින් තුවාල වෙන්නේ නැහැනේ.

අනෙක් පැත්තෙන් රටේ ජනතාව ගහ මරා ගත්තේ නැති වුනාට පාර්ලිමේන්තුවේ කැන්ටිමෙන් බටර් පිහි අරන් ගිහිං වෙනත් මහජන නියෝජිතයින්ට උරුක් කරන්නත්, කතානායක පුටුවට වතුර හලන්නත් කට්ටියනම් හිටියා. ගම් වල දේශපාලන විරුද්ධවාදීන්ට හූ කියන්න කවුරුත් නොහිටියත් පාර්ලිමේන්තුවේ හූ සද්ද වලින් අඩුවක් නැහැ. අන්න නියම නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය!

අන්තිමේදී ප්‍රතිවිරුද්ධ දේශපාලන අදහස් දරන මන්ත්‍රීවරුන්ගේ කණට ගහන්නත්, පුටු වලින් දමා ගහන්නත්, මන්ත්‍රීවරුන්ට හා පොලිස් නිලධාරීන්ට මිරිස් කුඩු ගහන්නත් තරමට ලංකාවේ මහජන නියෝජිතයින් දියුණු වෙලා තියෙනවා. දැන් ඡන්දදායකයෝ නිකරුණේ තමන්ගේ අසල්වැසියන් එක්ක ගහ මරා ගන්න ඕනෑ නැහැ. ඔවුන් වෙනුවෙන් ගහ මරා ගන්න ගැලපෙන නියෝජිතයෙක්ව පාර්ලිමේන්තුවට පත් කරලා යැවුවහම ඇති. ඒ අය නියමෙට වැඩේ කරයි. හැබැයි ඔහොම කිවුවට ඔය වගේ කට්ටිය මහ ගොඩක් පාර්ලිමේන්තුවේ නැති බවත් සිහියේ තබා ගත යුතු දෙයක්.

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ඉඳලා ලංකාවේ ඒකීය රාජ්‍යය බිඳ වැටිලයි තියෙන්නේ. එල්ටීටීඊ කාලයේදීත් ඔයාකාරයටම උතුරු නැගෙනහිර පළාත් වල සමාන්තර ඩි ෆැක්ටෝ රාජ්‍යයක් තිබුණා. නමුත්, ඒ රාජ්‍යයේ බලය රටේ සීමිත ප්‍රදේශයකට සීමා වෙලයි තිබුණේ.

දැන් පවතින තත්ත්වය වඩා බරපතලයි. රටේ නීත්‍යානුකූල රජය කුමක්ද යන්න ගැන රට ඇතුළේ පැහැදිලි එකඟතාවයක් නැහැ. එහෙම වුණාම රටෙන් පිට සිටින අයට එය තීරණය කිරීමේ අවස්ථාව ලැබෙනවා. එය රටකට එතරම් හොඳ දෙයක් නෙමෙයි.

පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළේ ගහ මරා ගන්න කොට අපි වගේ රටෙන් පිට ඉන්න අයට අපහසුතාවයක් ඇති වෙනවා තමයි. නමුත්, ප්‍රශ්නය පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටතට යාමට සාපේක්ෂව පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළට සීමා වී තිබීම හොඳයි. දේශපාලන අර්බුදයේ ගැඹුර කෙතරම් වුවත් රට ඇතුළේ සාමාන්‍ය ජනතාව සාමකාමීව තමන්ගේ වැඩ කටයුතු කරගෙන යාම නිසා තවමත් ලොකු ප්‍රශ්නයක් ඇති වී නැහැ. නමුත්, ප්‍රශ්නය දිගින් දිගටම ඇදුනොත් කොයි වෙලාවක හෝ විනාශයකින් කෙළවර වෙන්න පුළුවන්.

ස්වාධීනව හිතා තීරණ ගත හැකි විශාල පිරිසක් මේ වන විට ලංකාවේ සිටින බව මා විශ්වාස කරනවා. ඔවුන්ගේ ශක්තිය මා තවමත් අවතක්සේරු කරන්නේ නැහැ. ලංකාවේ දැන් තියෙන්නේ කලින් රට අත් නොදුටු බොහෝ දේවල් වෙන්න පුළුවන් වාතාවරණයක්!

Wednesday, November 14, 2018

ඒකීය රාජ්‍යය තවමත් තිබේද?


පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපති සිරිසේන විසින් නටන්නට පටන් ගත් තොවිලයෙන් මේ වන විට අහිමි වී තිබෙන්නේ බෙර පළුවක් පමණක් නොවෙයි. ලංකාවේ රාජ්‍යයේ ඒකීය ස්වභාවයේ සිට දිගු කලක් තිස්සේ ගොඩ නඟා ගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මත පදනම් වූ රාජ්‍ය පාලනය පිළිබඳ කීර්ති නාමය හා අසීරුවෙන් තුලනය කර ගනිමින් සිටි ආර්ථික ස්ථාවරත්වය දක්වා බොහෝ දෑ දැනටමත් මේ බල වියරුව හේතුවෙන් අභියෝගයට ලක් වී අවසන්.

මේ සා දැවැන්ත බිඳවැටීම් රැසක් හමුවේ වුවත් නැවත ස්වයං-පිළිසකර කර ගත හැකි තරමට ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී භාවිතාව ශක්තිමත් බව තහවුරු වෙමින් තිබීම සතුටට කරුණක්. එසේ වුවත් අවදානම් තත්ත්වයන් කිසිවක් තවමත් පහ වී නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාව ජනරජයක්. ඒ නිසා රටේ පරමාධිපත්‍යය තිබෙන්නේ ජනතාවටයි. ඒ වගේම එය ඒකීය රජයක්. එහි බල අධිකාර එකකට වඩා තිබිය නොහැකියි. නමුත්, පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 සිට ගෙවුණු කාලය තුළ ලංකාවේ පැවතුණේ එක් බල අධිකාරයක් පමණක්යැයි කියන්න බැහැ. වෙනත් අයුරකින් කිවුවොත් ඔක්තෝබර් 26 සිට ලංකාවේ ඒකීය රාජ්‍යයක් පැවති බව කීම අවිවාදාත්මක කරුණක් නෙමෙයි. මේ තත්ත්වය තවමත් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වී නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාවේ වලංගු ව්‍යවස්ථාව අනුව, ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍ය බලය ක්‍රියාත්මක වන ආකාර තුනක් තිබෙනවා. ඒ විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය වශයෙනුයි. මේ එක් කොටසක් අනෙක් කොටස් වලට යටත් නැහැ.

ව්‍යවස්ථාදායක බලය කියන්නේ නීති හැදීමේ බලය. අධිකරණ බලය කියන්නේ නීති අර්ථදැක්වීමේ බලය. විධායක බලය කියන්නේ නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලය.

සරල උදාහරණයක් ගත්තොත් බීමත්ව රිය පැදවීම වරදක්ය යනුවෙන් නීතියක් පනවන්නේත්, ඒ වරදට ලබා දිය යුතු දඬුවම් පුළුල් හා පොදු වශයෙන් තීරණය කරන්නේත් ව්‍යවස්ථාදායකය විසින්. කිසියම් පුද්ගලයෙකු බීමත්ව රිය පැදවූයේද යන්න නිගමනය කර ඒ නිගමනය මත පදනම්ව පවතින නීතිය යටතේ ලබා දිය යුතු නිශ්චිත දඬුවම තීරණය කරන්නේ අධිකරණය විසින්. බීමත්ව රිය පදවන බවට සැක කර පුද්ගලයෙකු අධිකරණය වෙත යොමු කර චෝදනා ඉදිරිපත් කරන්නේත්, අධිකරණය විසින් නියම කරන දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කරන්නේත් විධායකය විසින්. රාජ්‍යයක් ශක්තිමත්ව පැවතීමට මේ අංශ තුනම නිසි පරිදි ක්‍රියාත්මක විය යුතුවා වගේම අංශ තුන අතර මනා සහයෝගීතාවක්ද තිබිය යුතුයි.

ජනමතවිචාරණයකදී සිදුවන්නේ රටේ ජනතාව විසින් සෘජුවම ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමක්. එසේ නොවන අනෙකුත් අවස්ථා වලදී ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව හරහා මහජන නියෝජිතයින් (පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්) විසින්. පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු මෙහෙයවන්නේ මේ මහජන නියෝජිතයින් අතරින් තෝරා ගැනෙන කථානායකවරයා විසිනුයි.

ජනාධිපතිවරයා විධායකයේ ප්‍රධානියා. අමාත්‍ය මණ්ඩලය වගේම ඒ අමාත්‍ය මණ්ඩලය යටතේ කටයුතු කරන රාජ්‍ය නිලධාරීන් විසින් ද කරන්නේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව සැලකිය හැක්කේත් විධායකයේම කොටසක් ලෙසයි. නීතිපතිවරයා විසින් කරන්නේ රජය වෙනුවෙන් අධිකරණය නියෝජනය කිරීමයි.

අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සිට පහළට ඇති අධිකරණ පද්ධතිය හරහා. කෙසේ වුවත්, පාර්ලිමේන්තුවේ සහ එහි මන්ත්‍රීවරුන්ගේ වරප්‍රසාද, පරිහාර හා බලතල සම්බන්ධව අධිකරණ බලය තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවටමයි.

ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා වන ජනාධිපතිවරයා හැරුණු විට අනෙකුත් සාමාජිකයින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ද වෙනවා. මෙහිදී එකම පුද්ගලයින් කණ්ඩායම වරෙක විධායකයේ කොටසක් ලෙසත් තවත් වරෙක අනෙකුත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් සමඟ ව්‍යවස්ථාදායකය ලෙසත් කටයුතු කරනවා.

දහතුන් වන සංශෝධනය නිසා සිදු වී තිබෙන වෙනස්කම් ගැන අපි දැනට කතා නොකර ඉමු.

ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපතිවරයා විසින් ගත් ක්‍රියාමාර්ග හේතුවෙන් අධිකරණය හෝ ව්‍යවස්ථාදායකය හා අදාළව කිසිදු වෙනස්කමක් වුණේ නැහැ. අගමැති තනතුර හා ඇමති තනතුරු වෙනස් කිරීම විධායකය ඇතුළේ සිදු වුනු වෙනසක්.

පෙර කී පරිදි, ජනමතවිචාරණ අවස්ථාවකදී හැර, රාජ්‍යයේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසින්. මෙහිදී ව්‍යවස්ථාදායකයේ තීරණය ලෙස සැලකිය හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මතයයි.

ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපතිවරයා විසින් ක්‍රියා කළ ආකාරය ව්‍යවස්ථානුකූල නොවන බව පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මතය වුණා. ඔවුන් ඒ බව කථානායකවරයා වෙත ලිඛිතව දැනුම් දුන්නා. කථානායකවරයා හිටියේත් ඒ මතයේ. මෙහිදී වුනේ ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් විධායකයට අභියෝග කිරීමක් කියා කියන්න පුළුවන්.

මෙයට සමාන්තරව රටේ නියම විධායකය කුමක්ද කියන ගැටළුව මතු වුණා. ඇතැම් අය රනිල් වික්‍රමසිංහව තවදුරටත් අගමැති සේ පිළිගනිද්දී තවත් අය අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ බව විශ්වාස කළා. අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් කවුරුන්ද යන්න හා අදාළවත් මේ බෙදීම සිදු වුණා.

ඒකීය රාජ්‍යයක විධායකයන් දෙකක් තියෙන්න විදිහක් නැහැ. ඒ නිසා, නීත්‍යානුකූල අගමැති විය හැක්කේ රනිල් වික්‍රමසිංහ හෝ මහින්ද රාජපක්ෂ යන දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු පමණයි. මේ දෙදෙනාගෙන් රනිල් වික්‍රමසිංහ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසින් පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 දින සිට රටේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමක් සිදු වුනේ නැහැ. එය කළේ මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසිනුයි. රාජ්‍ය සේවයේ නිරත අති මහත් බහුතරය විසින් කැමැත්තෙන් හෝ අකැමැත්තෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විධායකය සේ සලකමින් ඔවුන්ගේ නියෝග පිළිපැද්දා. රනිල් වික්‍රමසිංහ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසින් ප්‍රායෝගිකව රටේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීම අත හැර දමා තිබුණා.

කිසියම් තනතුරක් නීත්‍යානුකූලව හිමි තැනැත්තා වෙනුවට වෙනත් අයෙකු එම තනතුරේ කටයුතු කරන විට එසේ කටයුතු කරන පුද්ගලයා හැඳින්වීමට "ඩි ෆැක්ටෝ" යන ලතින් වචනයත් තනතුර නීත්‍යානුකූලව හිමි තැනැත්තා හැඳින්වීමට "ඩි ජුරේ" යන ලතින් වචනයත් යොදා ගැනෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ ඩි ෆැක්ටෝ අමාත්‍ය මණ්ඩලය වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ කණ්ඩායම ලෙස සැලකීම වඩා නිවැරදියි.

රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායම විසින් දිගින් දිගටම කියා සිටියේ ඩි ජුරේ අමාත්‍ය මණ්ඩලය තමන්ගේ කණ්ඩායම බවයි. එහෙත්, මහින්ද රාජපක්ෂගේ කණ්ඩායම විසින් ද තමන් ඩි ෆැක්ටෝ කණ්ඩායම බව ප්‍රදර්ශනය කරන අතරම ඩි ජුරේ අමාත්‍ය මණ්ඩලය තමන්ගේ කණ්ඩායම බවත් කියා සිටියා.

ඉහත තත්ත්වය තුළ ලංකාවේ ඩි ජුරේ විධායකය කුමක්ද යන්න පිළිබඳව රටේ බෙදීමක් ඇති වුණා. මේ වගේ අවස්ථාවක අර්බුදයේ සෘජු පාර්ශ්වකරුවන් නොවන අයගේ අදහස් වලට වැඩි වටිනාකමක් ලැබෙනවා. එසේ කීමෙන් මා කරන්නේ  අර්බුදයේ සෘජු පාර්ශ්වකරුවන් නොවන අය නිරපේක්ෂ ස්වාධීන පුද්ගලයින් සේ හැඳින්වීමක් නෙමෙයි. ස්වාධීනත්වයක් ගැන කතා කළ හැක්කේ කිසියම් සන්දර්භයක පමණයි.

මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලයේ නීත්‍යානුකූල භාවය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි හා තර්ක කළ සියල්ලන්ම පාහේ මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම නැවත බලයට පත් කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයක් තිබුණු අය. මේ අතරින් ප්‍රමුඛ කණ්ඩායම පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී පොදුජන පෙරමුණට ඡන්දය දුන් අයයි. ප්‍රමාණාත්මකව ගත්තොත් ලක්ෂ 50.3ක්.

පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී පොදුජන පෙරමුණ හැර අනෙකුත් පක්ෂ හා කණ්ඩායම් වලට ඡන්දය දුන් පිරිස ලක්ෂ 73.8ක්. නමුත්, එයින් කොටසක් එම පක්ෂයේ සහයෝගය ලැබූ වෙනත් පක්ෂ හෝ කණ්ඩායම් විසින් ලැබූ ඡන්ද. ඒ වගේම, ශ්‍රීලනිපය හා එජනිසය විසින් ලබාගත් ලක්ෂ 15ක ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක්ද මේ ප්‍රශ්නය ආරම්භය වන විටත් මහින්ද පාක්ෂිකයින් වී සිටියා වෙන්න පුළුවන්. මේ සියල්ල සැලකූ විට ව්‍යවස්ථානුකූල භාවය කෙසේ වුවත්, මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම බලයට පත් වනු දකින්න කැමති විශාල පිරිසක් රටේ හිටියා. ඒ කණ්ඩායම බොහෝ විට රටේ ජනගහණයෙන් අඩකට වඩා වැඩි වෙන්න පුළුවන්.

මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු කණ්ඩායම විසින් ප්‍රයෝජනයට ගත්තේ ඔවුන් සතු වූ ඉහත කී ජන පදනමයි. කොහොමවුවත්, එම කණ්ඩායමට රටේ තිබුණු ජන පදනම රටේ වැඩිහිටි ජනගහණයෙන් හරි අඩකට වඩා ගොඩක්ම වැඩි වෙන්න විදිහක් නැහැ.

මෙයින් වෙනස්ව රජයේ සේවකයින් අතරේ මහින්දගේ ජන පදනම මීට වඩා ගොඩක්ම වැඩි වූ බව මගේ අදහසයි. එයට හේතු තේරුම් ගැනීම අපහසු නැහැ. මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු කණ්ඩායමට ඩි ෆැක්ටෝ විධායකය වීම මේ තරම්ම පහසු වුනේ ඒ නිසයි.

එජාපය හා අදාළව ගත්තොත් පැවතුණේ මෙයින් හාත්පසින්ම වෙනස් තත්ත්වයක්. පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී ඔවුන්ට ලබාගත හැකි වූයේ ඡන්ද ලක්ෂ 36.5ක් පමණයි. රජයේ සේවකයින් අතර එජාපයේ ජනප්‍රියතාවය හොඳටම අඩු වෙලයි තිබුණේ. ඇත්තටම කියනවානම් ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ගැසට් නිවේදන නිකුත් වූ වහාම රනිල් වික්‍රමසිංහගෙන් ලොකු සටන්කාමයක් ප්‍රදර්ශනය වුණේ නැහැ. ඔවුන් කළේ තමන් සතු වූ, ඔවුන්ට අනුව නීත්‍යානුකූල ලෙස ඔවුන් සතු වූ විධායක බලය වැඩි ප්‍රතිරෝධයක් නොදක්වා අත හැර දමනු ලැබීමයි.

කොහොම වුනත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායම උපාය මාර්ගිකව කටයුතු කරන්න උත්සාහ කළා කියා කියන්න පුළුවන්. අර කියනවනේ මොළෙන් අහවල් එක කරනවා කියලා.

රනිල් මුල සිටම උත්සාහ කළේ තමන් සතු වූ ව්‍යවස්ථාදායක බලය යොදාගනිමින් විධායකයේ (ඔහුට අනුව) වැරදි තීරණයට අභියෝග කරන්නයි. මේ අවස්ථාවේදී රනිල් ජාත්‍යන්තර මතය තමන්ගේ වාසියට යොදාගන්න මුල සිටම උත්සාහ කළා. ඔහුට එහි ප්‍රතිඵල ලැබුණා. බටහිර රටවල් රනිල්ගේ කණ්ඩායම රටේ ඩි ජුරේ විධායකය සේ පිළිගන්නා බව අඟවන්න පැකිළුනේ නැහැ. කවුරු කොයි තරම් කයිවාරු ගැහුවත් ලංකාව වගේ රටකට බටහිර රටවල මතය නොසලකා කටයුතු කළ හැකි සීමාවක් තිබෙනවා. බටහිර රටවල ස්ථාවරය ජනාධිපතිවරයා මත සෑහෙන පීඩනයක් ඇති නොකළා කියන්න බැහැ.

විධායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂ කණ්ඩායමේ ඉලක්කය වුනේ ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමයි. එජනිස ඇතුලෙ සිටි මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම් වලට (ඊපීඩීපී මන්ත්‍රීධුරයද ඇතුළුව) මන්ත්‍රීවරු 96ක් සිටියා. එජාපයට තිබුණේ (මුස්ලිම් කොංග්‍රසයද ඇතුළුව) මන්ත්‍රී ධුර 107යි. ඉතිරි මන්ත්‍රී ධුර 22 තිබුණේ ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය සතුවයි.

ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය පාර්ලිමේන්තුව තුළ ස්වාධීනව සිටියානම් එජනිසයට එජාපය ඉක්මවීම සඳහා එජාපයේ මන්ත්‍රී වරුන් හය දෙනෙකු තමන්ගේ පැත්තට ඇද ගැනීම ප්‍රමාණවත්ව තිබුණා. මෙය එතරම්ම අමාරු ඉලක්කයක් බව පෙනෙන්න තිබුණේ නැහැ. එසේ වුණානම් ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය හිමි වන්නේ මහින්දගේ කණ්ඩායමටයි.

මහින්දලා තමන්ගේ ඉලක්කය වෙත වේගයෙන් ළඟා වෙමින් සිටියා. ඔවුන්ට ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය හිමි වන බව සැකයක් නැතිව තහවුරු වුණානම් මන්ත්‍රී වරයෙකු ඒ පැත්තට බා ගැනීමේ මිල විශාල ලෙස පහළ යනවා. එසේ වුනානම් ඔවුන්ට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගන්න ඉඩ සැලසෙනවා. රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පාර්ලිමේන්තුව හැකි ඉක්මණින් නැවත කැඳවා ගැනීමට සිදු කළ උත්සාහය ඇතුළේ ඔවුන්ගේ පිලේ සාමාජිකයින් එකිනෙකා අහිමි වීමේ අවදානම ගැන වූ බිය පෙනෙන්නට තිබුණා.

ඉහත සමතුලිතාවය වෙනස් වෙන්න හේතු වුනේ ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය විසින් ගත් ස්ථාවරයයි. මේ කණ්ඩායම් මුලින් ප්‍රශ්නයට මැදිහත් නොවී සිටින බවක් පෙනුණත් මහින්ද කණ්ඩායම විසින් ද්‍රවිඩ සන්ධානයේ මන්ත්‍රීවරයෙකු බිලී බා ගැනීමත් සමඟම ද්‍රවිඩ සන්ධානයට එජාපයට සහයෝගය දෙන්න අවශ්‍ය වූ හේතුව හමු වුණා. මේ මන්ත්‍රී වරයා වෙනුවෙන් මහින්ද කණ්ඩායම ගෙවූ මිල ඉතා විශාලයි.

ද්‍රවිඩ සන්ධානයේ ස්ථාවරය වෙනස් වීමත් සමඟම මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට පාර්ලිමේන්තුවේ බලය පවත්වා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වූ මන්ත්‍රීවරුන් ගණන 102 සිට 113 දක්වා ඉහළ ගියා. එජාප කණ්ඩායමේ මන්ත්‍රීවරුන් ගණන ඉක්මවීම තවදුරටත් ප්‍රමාණවත් සාධකයක් වුණේ නැහැ.

මේ අතර, 2015 දී මෛත්‍රීපාල සිරිසේනව ඉදිරියට තල්ලු කළ එජාප නොවන බලවේග නැවත සක්‍රිය වෙන්න පටන් ගත්තා. එජාප කණ්ඩායම ඇතුළේ සිටි හෙළ උරුමය වගේම එයින් පිටත හිටපු ජවිපෙත් රැල්ල අඳුනා ගත්තා. බලාපොරොත්තු නොවූ ජන සහයෝගයක් ලැබෙන්න ගනිද්දී එජාපයේ ජවය වැඩි වුනා. මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායම් වලට ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවිරෝධතා අත හැර එකතු විය හැකි පොදු නිමිත්තක් ජනාධිපතිවරයා විසින් සපයා තිබුණා. රටෙන් බාහිරව රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායමට වැඩි පිළිගැනීමක් ලැබීමත්, රට ඇතුළේ රැල්ල මහින්ද පිලෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට හැරෙන්න වීමත් එක්ක මහින්ද කණ්ඩායමට තමන්ට අවශ්‍ය මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාව හොයා ගැනීම වඩ වඩා අමාරු වුනා පමණක් නෙමෙයි එජනිස මන්ත්‍රී වරුන් තමන් වෙත රඳවා ගැනීම පවා අභියෝගයක් වුනා.

මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට ව්‍යවස්ථාදායක බලය රහිතව විධායක බලය දිගින් දිගටම පවත්වා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ අනුව, ජන බලය මත විශ්වාසය තබමින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මැතිවරණයකට යන්න විධායකය තීරණය කළා.

මේ එක්කම වුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකයට සෘජුව අභියෝග කිරීමක්. ඊට පෙර කතානායකවරයාගේ නිවේදන ආදිය හරහා ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් විධායකයට අභියෝග කර තිබුණත්, පාර්ලිමේන්තුව කල් තබා තිබූ බැවින් ඒ විරෝධයන්ගේ තිබුණේ නෛතික ස්වභාවයකට වඩා දේශපාලන ස්වභාවයකුයි.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම හේතුවෙන් ව්‍යවස්ථාදායකයට නීත්‍යානුකූල ලෙස විධායකයේ තීරණයට අභියෝග කිරීමට තිබුණු අවස්ථාව අහිමි කරනු ලැබුණා. මෙයට එරෙහිව අධිකරණය වෙත මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ඉදිරිපත් වුණා. විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුමේ බල තුලනය තීරණය කිරීම අධිකරණය වෙත පැවරුණා.

(මතු සම්බන්ධයි)

Tuesday, November 13, 2018

ලංකාව තවමත් ජනරජයකි!


ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට ගත් තීරණය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් අත්හිටුවා තිබෙනවා. එසේ කර තිබෙන්නේ අගතියට පත් පාර්ශ්වයට තාවකාලික සහනයක් ලබා දීමක් වශයෙනුයි. අවසන් තීන්දුවට පෙර මෙවැනි අතුරු තහනම් නියෝගයක් ලබා දීම සාමාන්‍යයෙන් මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාගයක් ආරම්භයේදී, මූලික විරෝධතා සලකා බැලීමෙන් අනතුරුව, සිදු කෙරෙන්නක්. ජනාධිපතිවරයා විසින් කටයුතු කර ඇති ආකාරය ව්‍යවස්ථානුකූලද නැද්ද යන්න තීන්දු කෙරෙනවා ඇත්තේ පසුවයි.

ජනාධිපතිවරයා විසින් කටයුතු කර ඇති ආකාරය ව්‍යවස්ථානුකූල නොවන බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් තීන්දු කළොත් එය ඔහු සිය ධුරයේ කටයුතු කිරීමට නුසුදුස්සෙක් වීමට හේතුවක්. අපට ලැබී තිබෙන තොරතුරු අනුව මේ වන තුරු එවැනි තීන්දුවක් ප්‍රකාශයට පත් වී නැහැ. පෙත්සම් විභාගය දිගටම සිදුවීමට නියමිතයි.

මේ හරහා එක් අතකින් ලංකාවේ අධිකරණය පිළිබඳ විශ්වාසය තහවුරු කෙරී තිබෙන අතර විධායකයට අත්තනෝමතික සේ ක්‍රියා කිරීමට ඇති හැකියාව අභියෝගයට ලක් කෙරී තිබෙනවා.

මේ අනුව, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් කලින් දැනුම් දුන් දින වකවානු වලදී පැවැත්වෙන්න ඉඩක් නැහැ. ඒ එක්කම, ජනාධිපතිවරයාගේ පෙර ගැසට් නිවේදනය අනුව හෙට දිනයේ පාර්ලිමේන්තුව රැස් විය යුතුව තිබෙනවා.

ඊට පෙර ජනාධිපතිවරයා විසින් වෙනත් තුරුම්පු ගහන්න ඉඩ තිබෙනවා. හැබැයි ජනාධිපතිවරයා අතේ තිබෙන කොළ අත දැන් කාටවත් රහසක් නෙමෙයි. ඒ නිසා, ඔහුට සර්ප්‍රයිස් කරන්න ටිකක් අමාරුයි. ඒ වගේම, ව්‍යවස්ථාව තමන්ට අවශ්‍ය ලෙස අර්ථකථනය කර ගැනීමේදීත්, තමන් වටා ඉන්න කේවට්ට උපදේශකයින්ගේ මත පිළිගැනීමේදීත් මින් ඉදිරියට හෝ ඔහු දෙවරක් සිතනු ඇතැයි අප හිතනවා.

මේ තීන්දුව හරහා සිදු වී තිබෙන්නේ ප්‍රශ්නය එක් අදියරකින් පසුපසට යාම පමණයි. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්න පෙර තිබුණු අනෙකුත් අවිනිශ්චිතතාවයන් සියල්ල තවමත් තිබෙනවා. ඒ නිසා, ඉදිරි පැය 24ත් ලංකාවට ඉතා තීරණාත්මකයි.

අපි බලා සිටිමු!

අප වෙත සැණෙකින් තොරතුරු ලබා දුන් අධිකරණ ක්ෂේත්‍රයේ හිතවතුන්ට අපේ ස්තුතිය!

Monday, November 12, 2018

අධිකරණ තීන්දුව දෙස බලා සිටිමු!


මේ මොහොතේ අධිකරණය හමුවේ විභාග වෙමින් පවතින මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු කිහිපය පිළිබඳව ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය හැකි තීන්දු ශ්‍රී ලංකා අධිකරණ ඉතිහාසය තුළ එසේ ගැනෙන වැදගත්ම තීන්දු කිහිපයක් වන්නට පුළුවන්. මතුපිටින් බැලූ විට සරල මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාග සේ පෙනුනත් මේ තීන්දු වලින් තීරණය කෙරෙන්නේ මේ මොහොතේ ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යයේ ස්වභාවයයි.

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 දින සිට ජනාධිපතිවරයා විසින් ගත් ආන්දෝලනාත්මක ක්‍රියාමාර්ග කිහිපයක් පිළිබඳව මේ වන විට රට ඇතුළේ වගේම රටෙන් පිටතත් වෙසෙන බොහෝ දෙනෙකු තම තමන්ගේ මත වලට එළැඹ අවසන්. එසේ වුවත්, මෙසේ තමන්ගේ මත ඉදිරිපත් කරන බොහෝ දෙනෙක් එය කරන්නේ ව්‍යවස්ථාව සමස්තයක් ලෙස නොගෙන එහි තමන්ට අවශ්‍ය කොටස් පමණක් උපුටා ගනිමිනුයි. ඇතැම් අය එසේ කරන්නේ අවංකව නොවන බව පැහැදිලිව පෙනෙනවා.

ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන පරස්පර වලට බොහෝ දුරට හේතු වී තිබෙන්නේ දහනව වන සංශෝධනය ගෙන ඒමේදී සිදු වුනු වෙනස්කම්. 1978 ව්‍යවස්ථාව සැලසුම් කර තිබෙන්නේම විධායක ජනාධිපති ධුරය වෙත විශාල බලයක් සංකේන්ද්‍රනය වන අයුරිනුයි.

දහනව වන සංශෝධනය ගෙන ආවේ මේ බලතල සීමා කිරීම අරමුණු කරගෙනයි. එහෙත්, අධිකරණයේ මතය වූයේ ජනමතවිචාරණයක් නොපවත්වා ව්‍යවස්ථාවේ මූලික ආකෘතිය වෙනස් කිරීමේ හැකියාවක් නොමැති බවයි. ඒ අනුව, ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කෙරුණේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයෙන් කළ හැකි තරමට පමණයි.

මේ ගැන ගරු (මහාචාර්ය) ජී. එල්. පීරිස් මහතා විසින් 2015 අප්‍රේල් 27 දින අපර භාග 12.10ට පාර්ලිමේන්තුවේදී සිදු කළ අදහස් දැක්වීම හැන්සාඩ් වාර්තාවේ සටහන් වී තිබෙන්නේ මෙහෙමයි.

"මේ දහනව වන ආණ්ඩුකම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඇති වුණ වෙනස මොකක්ද කියලා අපි පොඩ්ඩක් හිතලා බලමු. අද සමාජයේ යම් යම් තැන්වල අදහසක් තිබෙනවා, මේ නිසා දැවැන්ත විපර්යාසයක් සිදු වුණාය කියලා. ඇත්ත වශයෙන්ම එහෙම දෙයක් සිදු වෙලා නැහැ."

එසේ කියන අතරම ඔහු මේ හරහා සිදු වී තිබෙන වෙනස්කම් ගැනත් අදහස් පළ කළා.

"මීට ඉස්සර තිබුණු තත්ත්වය අනුව පාර්ලිමේන්තුව තුළ මොකක් හරි අර්බුදයක් තිබෙනවානම්, ස්ථාවර ආණ්ඩුවක් පවත්වා ගෙන යන්න බැරි තත්ත්වයක් තිබෙනවා නම්, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්න ජනාධිපතිවරයාට පුළුවන්. එතුමාගේ හස්තයේ ඒ බලය තිබුණා. දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ පනත් කෙටුම්පත හෙට දිනයේ දී සම්මත වුණොත් හෙට ඉඳලා ජනාධිපතිවරයාට ඒ බලය නැහැ. අපේ රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධයෙන් ඒක ලොකු වෙනසක්. අවුරුදු හතරහමාරකට ජනාධිපතිවරයාගේ අත් බැඳලායි තිබෙන්නේ."

මේ විවාදයේදීම ගරු විමල් වීරවංශ මහතා පළ කර තිබෙන අදහස් මෙහෙමයි.

"ගරු නියෝජ්‍ය කාරක සභාපතිතුමනි, ජනාධිපතිවරයාව අයින් කරන්න පුළුවන් කම මේ දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ තිබෙනවා. හැබැයි, අගමැතිතුමාව ඉවත් කරන්න පුළුවන් ක්‍රමයක් දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ කියා නැහැ. අගමැතිතුමාට හිතිලාම ඉවත් වුනොත් හෝ එහෙම නැතිනම් මිය ගියොත් තමයි. අපි හිතමු ඉල්ලා අස් වෙන්නේත් නැහැ. මිය යන්නේත් නැහැ, මහජන නියෝජිතයින් 225 දෙනා අතරත් ඉන්නවා කියා. හැබැයි, අගමැතිතුමාට පිස්සු කියා හිතන්නකෝ. එහෙම වුණොත් මොකක්ද වෙන්නේ? ජනාධිපතිවරයාට අදාළව ආණ්ඩුකම ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙනවානේ රෝගයක් හෝ මානසික රෝගී තත්ත්වයක් තිබෙනවානම් එතුමාව එම තනතුරින් ඉවත් කරන්න පුළුවන් ක්‍රමයක්. නමුත් අගමැතිතුමා ඉවත් කරන්න ක්‍රමයක් නැහැ. ඒක හරි ද?"

මා මේ කොටස් දැම්මේ දහනවවන සංශෝධනයෙන් පසුව ව්‍යවස්ථාදායකය හා විධායකය අතර බල තුලනය වෙනස් වුනේ කොහොමද කියන එක ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා වන තුරුම සියලු දෙනාටම වගේ පැහැදිලිව පෙනුණ කරුණක් බව කියන්නයි. අලියාගේ තැන් තැන් පෙන්වමින් අලියා ගැන විස්තර කරන අය හදිසියේම ප්‍රාදුර්භූත වුනේ පහුගිය සති දෙක තුන ඇතුළතයි.

හරි. කොහොම වුනත් දැන් ප්‍රශ්නය අධිකරණය දක්වා ගිහින්නේ තියෙන්නේ. අධිකරණයේ තීරණය කුමක් වෙයිද කියා මා දන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, මේ කරුණේදී ලංකාවේ මිනිස්සුන්ගේ අදහස් ධ්‍රැවීකරණය වී තිබෙන ආකාරය අනුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ තීන්දුව ලැබුණායින් පසුව වුවත් ප්‍රශ්නයේ කෙළවරක් දකින්න ලැබෙයිද කියන එක සැක සහිතයි. තව වැඩි කාලයක් නැහැනේ. අපි බලා ඉඳිමු!

Sunday, November 11, 2018

මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මිල ඉහළ ගියේ ඇයි?


ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ප්‍රධාන තවත් අය විසින් සති දෙකකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ  අල්ලමින් ඉන්න අඩවුවෙන් පැහැදිලි වන පළමු කාරණය වන්නේ ලංකාවේ පවතින ව්‍යවස්ථාව යටතේ විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය අතර බල තුලනය කෙතරම් දුර්වලද කියන එකයි.

තවමත් ඇති වී තිබෙන්නේ විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුමක් පමණයි. ඉදිරි සතිය තුළ දී බොහෝ විට ප්‍රශ්නයට අධිකරණය මැදිහත් වන ආකාරයත් බලා ගන්න පුළුවන් වෙන්න ඉඩ තිබෙනවා. එයින් ප්‍රශ්නය විසඳෙයිද නැත්නම් තවත් ඔඩු දුවයිද කියන එක පිළිබඳවනම් සැකයකුයි තියෙන්නේ.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමත් එක්ක ප්‍රශ්නය වඩා සංකීර්ණ වී තිබෙනවා. අධිකරණයේ මැදිහත්වීම සිදුවන ආකාරය අනුව එය මීට වඩා සංකීර්ණ වීමේ අවදානමකුත් තිබෙනවා. ඒ ගැන කතා කිරීම අපි පසුවට තියමු.

ප්‍රශ්නය පටන් ගත්තේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක් නැති පුද්ගලයෙකු අගමැතිවරයා ලෙස පත් කිරීමත් සමඟයි. ඒ මොහොතේ හා පසුව කවුරු මොනවා කිවුවත් ජනාධිපති සිරිසේන විසින් මහින්දව අගමැති සේ පත් කරන මොහොතේ මහින්දට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක සහයෝගය නොතිබුණු බව සියලු පාර්ශ්වයන් විසින් පිළිගන්නා කරුණක්.

මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් උත්සාහ කළේ පාර්ලිමේන්තුව රැස් වන්නට පෙර කවර ආකාරයකින් හෝ බහුතරය හදාගන්නයි. ඒ උත්සාහය තුළ තිරය පිටුපස සිදු වූ බොහෝ දේ රටේ බොහෝ දෙනෙක්ට තිරය විනිවිද දකින්නට හැකි වුනා. කෙසේ වුවත්, අවසානයේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින තැනට ජනාධිපතිවරයා තල්ලු වුනේ කවර ආකාරයකින් හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගැනීම අසීරු බව පෙනී යාමෙන් පසුව බව පැහැදිලියි.

තමන් විසින් තෝරා පත් කරගත් මහජන නියෝජිතයින් කරවල හාල්මැස්සන් සේ අලෙවි වීම බොහෝ දෙනෙකුගේ ජුගුප්සාවට භාජනය වූ කරුණක්. මහජන නියෝජිතයින් පක්ෂ මාරු කිරීම වලක්වන නීති ගෙන ආ යුතු බව කියමින් බොහෝ දෙනෙක් අදහස් පළ කර තිබුණා.

ජේආර් ජයවර්ධන විසින් 1978 ව්‍යවස්ථාව හඳුන්වා දුන් මුල් කාලයේ මහජන නියෝජිතයින්ට පක්ෂ මාරු කිරීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. නමුත්, ඒ කාලයේ තත්ත්වය වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වූ බව කියන්න බැහැ. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු කියන්නේ පක්ෂ නායකයින්ගේ වහලුන් පිරිසක් පමණයි. මේ තත්ත්වය වෙනස් වුනේ අධිකරණ තීන්දු මතයි.

දැන් ඉන්න  පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු කියන්නේ පක්ෂ නායකයින්ගේ වහලුන් නොවේද කියා කාට හෝ අහන්න පුළුවන්. නමුත්, අප මේ තත්ත්වය දෙස බැලිය යුත්තේ ජේආර්ගේ කාලයට සාපේක්ෂවයි.

සිදු වන්නේ කුමක් වුවත්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු යනු තමන් නියෝජනය කරන පිරිස් වල මතය නියෝජනය කළ හැකි පුද්ගලයින් විය යුතුයි. ඒ මතය කිසියම් මන්ත්‍රීවරයෙකුගේ දේශපාලන පක්ෂයේ මතය සමඟ නොගැලපෙන අවස්ථා තිබෙන්න පුළුවන්.

මේ විදිහට කිවුවත් මන්ත්‍රීවරුන්ට ස්වාධීනව අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට ලැබී තිබෙන අවකාශය ඔවුන් විසින් අවභාවිතා කරනවානම්, ඔවුන් කැමැත්තෙන්ම මුදලට හෝ වෙනත් වරදාන වෙනුවෙන් විකිණෙනවානම් කළ හැක්කේ කුමක්ද?

පසුගිය දෙසතියේ සිදු වූ දෑ වලින් පිළිබිඹු වූ දෙවැන්න එවැනි තත්ත්වයන් සම්පූර්ණයෙන් වලක්වා ගැනීම කෙසේ වුවත්, සෑහෙන තරමකින් පාලනය කරගත හැකි තරමට ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් බවයි.

ලංකාවේ මහජන මන්ත්‍රීවරුන් මුදලට විකිණීම ඒ අයගේ හෝ ඒ අයව මිල දී ගන්නා අයගේ පමණක් වැරැද්දකින් සිදුවන්නක් නොවෙයි. ඒ අයව තෝරා ගන්නා ඡන්දදායකයින් විසින් වක්‍රව එවැනි කටයුතු අනුමත කිරීමත් එයට හේතුවක්. එය එසේ නොවන විට මහජන මන්ත්‍රීවරයෙකු විසින් මුදලට පක්ෂපාතීත්වය මාරු කිරීමේ ආවස්ථික පිරිවැය විශාල ලෙස ඉහළ යාම හේතුවෙන් මේ ආකාරයට මන්ත්‍රීවරුන් මිල දී ගැනීම වඩා අසීරු කාර්යයක් බවට පත් වෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ දකින්නට ලැබුණේ ඒ තත්ත්වයයි.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය ඡන්දදායකයා මේ වන විට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාදාමය තුළ සෑහෙන තරම් සක්‍රිය දායකත්වයක් සපයනවා. ඒ හමුවේ, විධායකයට, ව්‍යවස්ථාදායකයට වගේම අධිකරණයටත් රිසි සේ පිස්සු කෙළින්න තිබෙන හැකියාව සෑහෙන තරමකින් සීමා වෙනවා.

ලාංකීය ඡන්දදායක ප්‍රජාව ඇතුළේ සිටින නිර්පාක්ෂික ප්‍රතිශතය එන්න එන්නම වැඩි වෙනවා. දේශපාලන පක්ෂ වල වහලුන් නොවන විශාල පිරිසක් මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායමේ වගේම රනිල් විරෝධී කණ්ඩායමේත් ඉන්නවා. මතවාදී ස්ථාවරයක එල්බ සිටීමත් තමන්ගේ පක්ෂය කියන ඕනෑම දෙයක් කිරීමත් එකක් නොව දෙකක්. තර්කානුකූලව ස්වාධීන තීරණ ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙන පළමු කණ්ඩායම එන්න එන්නම ශක්තිමත් වෙනවා. ඉදිරියේ පැවැත්වෙන ඕනෑම මැතිවරණයක අවසන් ප්‍රතිඵලය තීරණය කරනු ඇත්තේ මේ පිරිසයි.

ව්‍යවස්ථාවේ මොන තරම් හිල් තිබුණත්, මේ මොහොතේ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමයේ ශක්තිය අවතක්සේරු කළ යුතු නැහැ.

(Cartoon by Awantha Artigala https://www.facebook.com/Awantha.artigala/photos/a.580926191924881/2735286016488877/?type=3&theater)

Saturday, November 10, 2018

නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය


තවත් සිකුරාදා මධ්‍යම රාත්‍රී ගැසට් නිවේදනයක් මේ වන විට නිකුත් වී තිබෙනවා. මෙය කිසිවෙකුටත් කලින් එක තරමේ සර්ප්‍රයිස් එකක් වුනා කියා මා හිතන්නේ නැහැ.

කලින් ගැසට් නිවේදනයෙන් වෙනස්ව මෙවර නිවේදනයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරවීමට තමන්ට බලතල ලැබුණේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ කවර වගන්ති වලින්ද යන්න සඳහන් කර තිබෙනවා. අදාළ වගන්ති පමණක් තනිව ගත්තොත් ජනාධිපතිවරයාගේ පැහැදිලි කිරීම නිවැරදියි. නමුත්, ව්‍යවස්ථාවක වගන්ති ඒ ආකාරයෙන් අනෙක් වගන්ති වලින් වියුක්තව අර්ථ දක්වන්න බැහැ.

එක වරදක් කළ පසු එය වහගන්න තවත් වැරදි ගොඩක් කරන්න වෙනවා. දැන් වෙලා තියෙන්නේ එයයි.

මේ සිදුවීම් දාමයෙන් පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ 1978 ව්‍යවස්ථාව කෙතරම් භයානක එකක්ද කියන එකයි. දහනවවන සංශෝධනය හරහා යම් වෙනස්කම් සිදු කර තිබුණත් තවමත් ජනාධිපතිවරයාගේ බලය ඉතා විශාලයි.

ජනාධිපතිවරයා විසින් හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරනවානම්, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරනවානම් හෝ ජනාධිපතිවරයා මානසික රෝගයකින් පෙලෙනවානම් සාමාන්‍යයෙන් සිදු නොවන දේ වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ වෙලාවක ව්‍යවස්ථාව අනුව තත්ත්වය සමනය කරන්න කළ හැක්කේ කුමක්ද?

මේ වගේ වෙලාවක යමක් කිරීමේ හැකියාව තිබෙන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයටයි. 38(2) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයා හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරන බව, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරන බව හෝ මානසික රෝගයකින් පෙලෙන බව ඇතුළු කරුණු ගණනාවක් සිදුවන අවස්ථා වලදී කථානායකවරයාට දැනුම් දෙන්න පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට පුළුවන්. අවම වශයෙන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් අඩකට වඩා අත්සන් කර ඇත්නම් කථානායකවරයාට එවැනි යෝජනාවක් භාර ගන්නත් පුළුවන්.

නමුත්, එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් තේරුමක් තිබෙන අවසානයක් දක්වා ගෙන යා හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් තිබේනම් පමණයි. එපමණක් වුවත් මදි. ඒ සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ එකඟතාවයත් අවශ්‍යයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් දහනවවන සංශෝධනයෙන් පසුව වුවත් ලංකාවේ විධායක ජනාධිපතිවරයාට පිස්සු කෙළින්න විශාල අවකාශයක් ඉතිරි වී තිබෙනවා. සති දෙකක් තිස්සේ නටපු නාඩගම නිසා පැහැදිලිව පෙනුණු පළමු කරුණ මෙයයි.

විධායකය විසින් පිස්සු කෙළීමේ ප්‍රතිඵලය රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයේ ඉතිරි කොටස් දෙක වන අධිකරණය හෝ ව්‍යවස්ථාදායකය යන දෙකෙන් එකක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී සේ අකර්මන්‍ය කර දැමීම වුවහොත් ඇති වන තත්ත්වය කුමක්ද?

පළමුවැන්න වසර කිහිපයකට පෙර සිදු වුනා. වැරැද්ද නිවැරදි කරන්න වසර කිහිපයක්ම ගියා. මේ හේතුව නිසා 2013 ජනවාරි සිට වසර දෙකක් පමණ කාලයක් ලංකාවේ අගවිනිසුරුවරියට සිය ධුරයේ කටයුතු කරන්න ඉඩ ලැබුණේ නැහැ. දැන් දෙවැන්න සිදු වී තිබෙනවා.

පොදුජන පෙරමුණ පැත්තෙන් බැලුවොත් මහා මැතිවරණයකට යාම ඔවුන් බලාපොරොත්තුවෙන් හිටපු දෙයක්. පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය දැකීමෙන් පසුව ඔවුන්ට මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් ගැන සැකයක් තිබුණේ නෑ කියා හිතන්න පුළුවන්.

නියමිත කාලය තෙක් සිටියානම් රනිල්ගේ ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියතාවය තවත් අඩු වී මහින්දලාට තව තවත් වාසි වෙන්න තිබුණා. ඒ වගේම, අලුත් මැතිවරණ ක්‍රමය ආවානම් එය පොදුජන පෙරමුණට (හෝ සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායමට)  විශාල වාසියක් වෙනවා. බොහෝ විට පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායම පැරදවිය නොහැකි වෙනවා.

එසේ තිබියදීත් රාජපක්ෂලා ඉතිරි කෙටි කාලය ගෙවෙන තුරු බලා නොසිට වහා ක්‍රියාත්මක වුනේ රාජපක්ෂ පවුලේ ඇතැම් සාමාජිකයින්ට එරෙහිව විභාග වෙමින් පැවති නඩු නිසා බව කියැවෙනවා. එය එසේ වෙන්න පුළුවන්.

මහින්දලාට මෛත්‍රීව ඕනෑ වුනේ පැවති ආණ්ඩුව කවර ආකාරයෙන් හෝ කලින් බිඳ දමන්නයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ හැකියාවක් තිබුණු බවක් ඔවුන් විශ්වාස කළානම් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම කලින්ම කරන බව පැහැදිලි කරුණක්. නමුත්, ජනාධිපතිවරයා එසේ කළේ නැහැ.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරවා හරින්න දින දෙකකට පෙර රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින්, අර්බුදය ඇරඹීමෙන් පසුව ජනාධිපතිවරයා විසින් අළුතෙන් පත් කළ නිලධාරියෙකුගේ අත්සනින් ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් දැනුම් දුන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්නේය යන්න සංවිධානාත්මක කණ්ඩායම් විසින් පතුරුවා හරින අසත්‍ය හා පදනම් විරහිත කටකතාවක් බවයි.

බදාදා වන විටත් මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් බහුතරය හදා ගැනීමේ අපේක්ෂාව අත හැර නොතිබුණු බව පැහැදිලියි. ඉන් පසු දින දෙක තුළ තත්ත්වයේ වෙනසක් සිදුවන්නට ඇති බව පෙනෙනවා.

ලංකාවේ දැනට වලංගු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජනාධිපතිවරයා විසින් අර්ථ දක්වන ආකාරය නිවැරදිනම් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පැවැත්වීමේ කිසිදු තේරුමක් නැහැ. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය කුමක් වුවත් ජනාධිපතිවරයාට තමන් කැමැති අයෙක්ව අගමැති සේ පත් කරන්න වගේම එසේ පත්කරන අගමැතිට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය හදාගත හැකි බවක් නො පෙනේනම් පාර්ලිමේන්තුව රැස් නොකරම හෝ වෙනත් ඕනෑම වෙලාවක හේතු නොදක්වා විසුරුවා හරින්න වුවත් පුළුවන්.

එහෙම බැලුවොත් ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ ජනාධිපතිවරයෙකු පත් කර ගැනීමට තිබෙන අයිතියට පමණයි. ඉන් පසු, ඔහු හෝ ඇය බලයේ සිටින තාක් කල් සියල්ල සිදුවන්නේ ඒ ජනාධිපතිවරයාගේ අභිමතය පරිදියි. මේකට කියන්න වෙන්නේ නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නෙමෙයි. නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියලයි. තෝරාගන්නා නියෝජිතයාගේ අභිමතය වෙනස් වන ආකාරය අනුව නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ස්වරූපය වෙනස් වන නිසා සාධාරණ වශයෙන් නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නොකියා නියෝජිතයාගේ නමින්ම හඳුන්වන්නත් පුළුවන්.

ලිපිය අවසන් කිරීම පිණිස පහත කොටස මා උපුටා ගන්නේ ජනාධිපති සිරිසේනගේ 2015 රාජාසන කතාවෙන්.

"ගරු කථානායක තුමනි, යම් රටක් හෝ ජාතියක් ස්වකීය අනන්‍යතාවේ පදනම වශයෙන් සලකන්නේ එරටෙහි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජාතියේ උත්තරීතර ලේඛනය ලෙස අප සලකන්නේ ඒ හේතුවෙන්. නිදහසේ සිට ගෙවුණු වසර 60ක කාලය තුළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා තුනක් අප ක්‍රියාවට නංවා තිබෙනවා. එහෙත් අද වන තෙක් අපට ශ්‍රී ලාංකික ජාතියෙහි පදනම ලෙස සියලු දෙනාට එකඟ විය හැකි ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කර ගැනීමට නොහැකි වීම අභාග්‍යයක්. විශේෂයෙන් ම, අද අප රටේ ක්‍රියාත්මක වන 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත වූ දිනයේ පටන්ම එහි පදනම වන විධායක ජනාධිපති ධුරය හා මැතිවරණ ක්‍රමය පිළිබඳව බොහෝ පාර්ශ්වයන්ගේ මැසිවිලි සහ විරෝධතා එල්ල වෙමින් පවතිනවා. "මෛත්‍රී පාලනයක්- ස්ථාවර රටක්" ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය තුළ මා ඒ පිළිබඳව විශේෂ අවධානයක් යොමු කර තිබෙනවා. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට එක් වූ දහ නව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කිරීම මාගේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ එක් පොරොන්දුවක් ඉටු කිරීමක්. "විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තවදුරටත් පැවතිය යුතු ද, එසේනම් එහි ස්වභාවය කෙසේ විය යුතු ද?" යන්න පිළිබඳව අවසන් නිගමනය ගැනීම ඔබ අසුන්ගෙන තිබෙන මේ පාර්ලිමේන්තුවේ වගකීමක්."

(Image: http://www.pmdnews.lk/policy-statement-delivered-by-president-maithripala-sirisena-addressing-the-8th-parliament-of-sri-lanka-on-september-1-2015/)

වෙබ් ලිපිනය: