තෑන්ක්ස්ගිවිං නයෙක්!

කීයක් හරි අඩුවෙන් බඩුවක් මිල දී ගන්න පෝලිමේ ඉන්න එක මම කැමති දෙයක් නොවුණත් පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා මෙවැනි දෙයක් නොකර ඉන්න බැරි වූ බව මම කිවුවනේ. මිල දී ගන්න සැලසුම් කර තිබුණේ, තනියම ඔසොවන්න අමාරු, රූපවාහිනියක් නිසා මේ වැඩේට දෙන්නෙක් යා යුතුම වුනා.

පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ගොඩක් අය ලියා තිබුණේ දැන් කලක සිටම ලංකාවේ පෝලිම් දකින්න නැති බවයි. ඒ කතාවේ ඇත්තක් තියෙනවා. පසුගිය කාලයේ ලංකාවේ පෝලිම් ක්‍රමක්‍රමයෙන් අඩු වී තිබෙනවා. එයට ප්‍රධානම හේතුවක් වන්නේ මිනිස්සුන්ගේ ආදායම් තත්ත්වය ඉහළ යාමයි.

ස්තුති කිරීමේ සති අන්තයේදී වට්ටම් සහිතව බඩු විකුණුවා කියා හැම ඇමරිකානුවෙක්ම පෝලිම් වලට එකතු වෙන්නේ නැහැ. එය තීරණය වෙන්නේ එක් එක් පුද්ගලයාගේ පෝලිමේ සිටීමේ ආවස්ථික පිරිවැය හා වට්ටම නිසා ලැබෙන මුදල් වාසියේ ප්‍රමාණය අනුවයි. ලංකාව ගත්තත් එය එහෙමයි.

උදාහරණයක් විදිහට පසුගිය දවසක ලංකාවේ ඉන්ධන මිල ඉහළ දැමීමක් කලින් දැනුම් දීම නිසා, මිල වැඩි වෙන්න පෙර ඉන්ධන ලබාගන්න ගොඩක් අය පෝලිම් ගැහුණා. ඒත් හැමෝම එය කළේ නැහැ. ලැබෙන වාසිය රස්තියාදුවේ ආවස්ථික පිරිවැයට වඩා වැඩි අය පමණයි මේ විදිහට පෝලිම් වලට එකතු වුණේ.

මා පාසැල් යන කාලයේ මසකට වරක් සෑහෙන වෙලාවක් ගත කරපු තැනක් වුනේ සීසන් පෝලිමයි. ඒ දවස්වල අප පාසැල් ගියේ ලංගම බස් වල. ඒ කාලයේ පාසැල් සිසුන්ට වාර ප්‍රවේශපත්‍ර ලබා දුන්නේ ඉතාම අඩු මිලකට. සාමාන්‍ය මාසයක් තුළ දවස් 22ක් පමණ ගමන් කළ හැකි වූ වාර ප්‍රවේශපත්‍රයක් සඳහා ගෙවිය යුතු වූ මිල ආසන්න වශයෙන් දවස් හතරක බස් ගාස්තුවට සමානයි.

සෑම මසකම අවසන් දින දෙකකදී පමණ හා මුල් දින දෙකකදී පමණ අපේ නගරයේ ප්‍රධාන බස් නැවතුම්පොළේ වාරප්‍රවේශ පත්‍ර නිකුත් කරන කවුළුවක් විවෘත කර තිබුණා. පාසැල අවසන්ව දෙකට පමණ මේ පෝලිමට එකතු වුනත් සමහර වෙලාවට හවස හතරට හෝ පහට වාරප්‍රවේශ පත්‍ර කවුළුව වහන තුරුත් කවුළුව වෙත ළඟා වෙන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. දින කිහිපයක්ම මේ වැඩේ වුනොත්, තුන්වනදායින් පසුව වාර ප්‍රවේශ පත්‍රය මිල දී ගන්න ඩිපෝවටම යන්න වෙනවා. වාරප්‍රවේශ පත්‍රය මිල දී ගන්නා තුරු බස් වලට ටිකට් ගත යුතුයි. මේ කියන කාලය හැත්තෑ හතට වඩා දශකයකට පමණ පසු කාලයක්.

ඒ කාලයේත් වඩා හොඳ ප්‍රවාහන සේවා භාවිතා කළ අය අපේ පන්ති වල හිටියා. හැබැයි කලාතුරකින්. පාසැලට ඉතාම ආසන්නයේ හෝ ශිෂ්‍ය නේවාසිකාගාරයේ සිටි කිහිප දෙනෙක් හැර අනෙක් බොහෝ දෙනෙක් පාසැල් ආවේ වාර ප්‍රවේශපත්‍ර වලින්.

මේ වන විට ලංකාවේ සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තිකයින්ගේ ළමුන් බොහොමයක් පාසැල් යන්නේ පාසැල් වෑන් රථ වලින්. ඒ නිසා ඔවුන් සීසන් පෝලිම් වල කාලය නාස්ති කළ යුතු නැහැ. අපේ කාලයේ දරුවෙක් සීසන් පෝලිමේ රස්තියාදු වීමේ වගේම ඉන්පසුව පාසැල් බස්රථය නොපැමිණි දවසක ලංගම බසයක්ම එන තුරු රස්තියාදු වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය ගැන දෙමවුපියන් වැඩිපුර නොහිතුවේ ඒ රස්තියාදුව නැති කළ හැකි විකල්ප ඔවුන්ගේ ආදායම් වලට සාපේක්ෂව ගොඩක් මිල අධික වූ නිසයි. නමුත්, දැන් තත්ත්වය වෙනස් බව කිවයුතු නැහැ.

මිල පාලනයක් තිබූ පමණින්ම පෝලිම් ඇති වෙන්නේ නැහැ. පෝලිමක් හෝ භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති වන්නේ නියම කරන මිල සමතුලිත මිලට වඩා අඩු මිලක්නම් පමණයි. ලංකාවේ ඉන්ධන වලට තියෙන්නේ පාලන මිලක්. නමුත්, විශේෂ තත්ත්වයක් යටතේ හැර සාමාන්‍යයෙන් ඉන්ධන මිල දී ගන්න ලොකු පෝලිම් නැහැ. එයට හේතුව බොහෝ විට රජයෙන් නියම කරන ඉන්ධන මිල එතරම් අඩු මිලක් නොවීමයි. ඒ මිලට, පවතින ඉල්ලුමට වඩා වැඩියෙන් වුවත් ඉන්ධන සපයන්න බැරිකමක් නැහැ. අනෙක් අතට මිල අඩු මිලක් වුවත් පාඩු විඳගෙන ඒ මිලට දිගටම තෙල් විකිණීමේ හැකියාව රජය සතුව තිබෙනවා. එවිට අලාභය රටේ සියල්ලන් අතර බෙදී යනවා.

හැත්තෑ හතට පෙර පෝලිම් තිබුණේ සමතුලිත මිලට වඩා අඩුවෙන් බොහෝ භාණ්ඩ වල මිල නියම කර තිබුණු නිසයි. නමුත්, ඒ කාලයේ පවා ඇති හැකි අය මේ පෝලිම් වලට ගියේ නැහැ. මුදල් යහමින් තිබුණු අය කළේ වැඩි මිලක් ගෙවා කළු කඩෙන් බඩු ගන්න එකයි. පෝලිමේ රස්තියාදු වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය වැඩි අය වැඩිපුර මුදලක් වැය වීම ගැන කණගාටු වුණේ නැහැ. කෙනෙකුගේ ආදායම් ඉහළ යන තරමට ඔහුගේ හෝ ඇයගේ තේරීම වෙන්නේ පෝලිමේ රස්තියාදු වීම වෙනුවට වැඩි මිලක් ගෙවා භාණ්ඩය මිල දී ගැනීමයි.

ඇමරිකාවේ වගේම ලංකාවෙත් ඒක පුද්ගල ආදායම වසරින් වසර ඉහළ යනවා. ඇමරිකාව, ජපානය, ජර්මනිය වගේ තාක්ෂනය අතින් පෙරමුණේ සිටින රටකට තවත් වර්ධනය විය හැක්කේ නව නිර්මාණ හරහා කාර්යක්ෂමතාව ඉහළ නංවා ගැනීමෙන් පමණයි. නමුත්, ඉන්දියාව, චීනය, ලංකාව වැනි ආදායම් අතින් හා තාක්ෂනය අතින් පෙරමුණේ නොසිටින රටවලට පෙරමුණේ සිටින රටවල තාක්ෂනය උකහාගෙන වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වීමේ හැකියාව තිබෙනවා.

ලෝකයට විවෘත වන තරමට ආර්ථික වශයෙන් පසුගාමී රටකට වඩා වේගයෙන් ඉදිරියට යා හැකියි. ඒ එක්කම දියුණු රටවල් හා අඩු දියුණු රටවල් අතර පරතරය ක්‍රමයෙන් අඩු වෙනවා. එය වෙනත් බාධා කිරීම් නැත්නම් තාක්ෂනය කාන්දු වීම නිසා ස්වභාවිකවම සිදු වන දෙයක්.

අද සාමාන්‍ය ඇමරිකන් නිවෙසක රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකකට වඩා තිබෙනවා. නිවෙස් 40%ක පමණ රූපවාහිනී යන්ත්‍ර තුනක් හෝ වැඩි ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා. නමුත්, වසර පණහකට හැටකට පෙර එවැනි තත්ත්වයක් තිබුණේ නැහැ.

බැක් ටු ද ෆියුචර් චිත්‍රපටියේ මාටි මැක්ෆ්ලයි 1984 වසරේ ඉඳලා 1956 වසරේ ඔහුගේ මවගේ නිවසට යනවා. ඒ වන විට ඇගේ නිවසට රූපවාහිනියක් ගෙනැල්ලා. මාටිගේ ගෙදරත් රූපවාහිනියක් තිබෙනවද කියා ඔවුන් අසනවා. මාටි අනාගතයෙන් පැමිණි බව ඔවුන් දන්නේ නැහැ. මාටි කියන්නේ තමන්ගේ නිවසේ රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකක්ම තිබෙන බවයි.

"ඔබ හොඳටම පෝසත් කෙනෙක් විය යුතුයි!" කුඩා දරුවෙකු වන මාටිගේ මාමා කෙනෙක් කියනවා.

"ඔහු විහිළු කරනවා. කොයි ගෙදරකවත් රූපවාහිණී දෙකක් නැහැ!" මාටිගේ ආච්චි කියනවා.

මාටි පැමිණි 1984 අවුරුද්දේදී ඇමරිකානු ගෙදරක රූපවාහිනී යන්ත්‍ර දෙකක් තිබීම අසාමාන්‍ය දෙයක් නොවෙන්න ඇති. නමුත්, ලංකාවේනම් ඒ කාලය වෙද්දී රූපවාහිනී යන්ත්‍රයක් තිබීමම තරමක් ලොකු දෙයක්. ඒ වන විට ලංකාවට රූපවාහිනී ඇවිත් විශාල කාලයක් ගෙවී තිබුණේ නැහැ. හරියට 1956දී ඇමරිකාවේ වගේ.

මාටි මැක්ෆ්ලයි අනාගතයටත් යනවා. ඒ 2012ට. ඒ වන විට ෆ්ලැට් ටීවී හැමතැනම දකින්න තිබෙනවා. බැක් ටු ද ෆියුචර් හදපු කාලයේ ෆ්ලැට් ටීවී තිබුණේ නැහැ. දැන් ඇමරිකාවේනම් දැකිය හැක්කේ ෆ්ලැට් ටීවී විතරයි. ලංකාවෙත් ගොඩක් ගෙවල් වල දැන් තිබෙන්නේ ෆ්ලැට් ටීවී. තාක්ෂනය වේගයෙන් ලෝකය පුරා පැතිරෙනවා. එය වලක්වන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි.

මා පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා උදෙන්ම ගියේ රූපවාහිණියක් ගන්නයි. අඟල් 55ක ස්මාර්ට් රූපවාහිණියක් ඩොලර් දෙසීයකට අඩුවෙන් ගන්න ලැබෙනවා කියන්නේ නරක දෙයක් නෙමෙයි. මෙය සාමාන්‍ය මිලෙන් අඩක්. පූර්ව ප්‍රචාරණ අත් පත්‍රිකාව අනුව එක් වෙළඳසැලකින් විකුණන්නේ රූපවාහිණී යන්ත්‍ර 20ක් පමණයි. එක් අයෙකුට එකයි.

සේල් මිල වලංගු වන්නේ උදේ හයේ සිට නිසා ඊට පැය කාලකට පමණ කලින් එහි යන්න සිදු වුනා. හරියටම හය වෙද්දී ගත්තේ නැත්නම් රූපවාහිණී යන්ත්‍ර 20 විකිණී අවසන් වෙනවා. පැය බාගයක පමණ රස්තියාදුව කඩේකට ගියාම කොහොමත් සිදු වන දෙයක්. මෙහි වූ ආවස්ථික පිරිවැය උදේ පාන්දරින්ම කඩේ යන්න වීමයි. උදේ පාන්දර කඩේ නොගියත්, මා කොහොමත් උදෙන් නැගිටින නිසාත්, මේ වෙළඳසැල නිවසේ සිට විනාඩි පහක පමණ දුරක තිබුණු එකක් නිසාත්, ලැබුණු වාසියට සාපේක්ෂව ආවස්ථික පිරිවැය නොසලකා හැරිය හැකියි.

උදේ හය වෙද්දීම රුපවාහිනී යන්ත්‍ර 20 විකිණී අවසන් වුවත්, මෙය මිල දී ගන්න මහා ලොකු පෝලිමක් තිබුණේ නැහැ. රූපවාහිණී අවශ්‍ය අය එතරම්ම නැතුව ඇති. එසේ නැත්නම් ඉල්ලුම තියෙන්නේ වඩා හොඳ සන්නාම වලට හෝ වඩා විශාල ඒවාට වෙන්න ඇති. වෙනත් බොහෝ තැන් වල මෙවැනි සේල් තිබෙන නිසා වෙන්නත් පුළුවන්. එසේ නැතුව මිල ප්‍රශ්නයක් නිසානම් වෙන්න බැහැ. මේ වගේ වෙළඳසැලක තාවකාලික සේවකයෙකුට වුවත් මේ දවස් වල දින දෙකක් වැඩ කරලා ඩොලර් දෙසීයකට වඩා උපයගන්න පුළුවන්.

කඩේට ගියාට පස්සේ දැක්කේ අයිෆෝන් එකකුත් සාමාන්‍ය මිලෙන් අඩකට ගත හැකි බව. ඒ විදිහට දුන්නේ අයිෆෝන් හතරක් පමණයි. ගිය එකේ ෆෝන් එකකුත් ගත්තා. ඒකටත් විශාල පෝලිමක් තිබුණේ නැහැ. පරණ මාදිලියක් නිසා වෙන්න ඇති.

මේ වගේ සේල් නොතිබුණත්, ස්මාර්ට් ටීවී එකක මිල දැන් ගොඩක් අඩුයි. එක හේතුවක් මෙය චීනයේ නිපදවූවක් වීම. චීනය ඔවුන්ගේ මුදල් ඒකකය අවප්‍රමාණය කර පවත්වා ගන්නා නිසා විදේශිකයින්ට චීන බඩු ලාබයි. එහි අවාසිය චීන ශ්‍රමිකයන්ටයි. අනෙක් අතට ඇමරිකාවේ හදනවාට වඩා අඩුවෙන් චීනයෙන් බඩුවක් ආනයනය කළ හැකියි කියන්නේ ඇමරිකාවටත් වාසියක්. රූපවාහිණියක් නිපදවන්න ඇමරිකාවේදී වැඩි වියදමක් යනවා කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ ඇමරිකන් ශ්‍රමය වඩා මිල අධික බවයි. ඒ කියන්නේ රූපවාහිණී හදනවා වෙනුවට ඇමරිකන් ශ්‍රමය වඩා ඵලදායී වැඩකට යෙදවෙනවා කියන එකයි.

(Image: https://www.sickchirpse.com/tag/watching-tv/)