ගෝඨාභය තවමත් ඇමරිකන් පුරවැසියෙක්ද?

ගෝඨාභය රාජපක්ෂව මේ වන ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයා ලෙස නම් කර තිබෙනවා. ලංකාවේ දැනට වලංගු නීතිය අනුව වෙනත් රටක පුරවැසිකම හිමි අයෙකුට ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වීමේ හැකියාවක් නැහැ. පසුගිය අප්‍රේල් 17 දින දක්වා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමරිකානු පුරවැසියෙකුව සිටි බව මේ වන විට අවිවාදිත කරුණක්.

ගෝඨාභය පාර්ශ්වය විසින් ප්‍රකාශ කරන ආකාරයට මේ වන විට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු නෙමෙයි. එහෙත්, මේ කතාව විශ්වාස කරන්න බොහෝ දෙනෙක් මැලි වෙනවා. ඇමරිකානු භාණ්ඩාගාර දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඊයේ ප්‍රකාශයට පත් කළ 2019 දෙවන කාර්තුව තුළ ඇමරිකානු පුරවැසිකම හෝ ස්ථිර පදිංචිය අහිමි කරගත් පුද්ගලයින්ගේ නාම ලේඛණයක ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ නම ඇතුළත් නොවීම හේතුවෙන් මේ අවිශ්වාසය තවදුරටත් වර්ධනය වෙමින් තිබෙනවා.

ගෝඨාභය තවමත් ඇමරිකන් පුරවැසියෙක්ද?

මේ ප්‍රශ්නයට නිශ්චිත පිළිතුරක් දීමේ හැකියාවක් අපට නැහැ. එහෙත්, සිදු විය හැකි හා නොහැකි දේ විමසා බැලීමක් කළ හැකියි. මේ කරන්නේ එයයි.

ගෝඨාභය තවමත් ඇමරිකන් පුරවැසියෙක්ද යන ප්‍රශ්නයට අමතරව ඔහුගේ ද්විත්ව පුරවැසිභාවය ඇතුළු වෙනත් කරුණු ගණනාවක් ගැනත් සැක සංකා මතු වී තිබෙනවා. එහෙත්, අප මෙහිදී කතා කරන්නේ ඔහුගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකම ගැන පමණයි.

ඇමරිකන් පුරවැසිකම හා ඇමරිකානු ජාතිකත්වය 

ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු නෛතික ලෙස හැම විටම ඇමරිකන් ජාතිකයෙකුද වෙනවා. එහෙත්, සියලුම ඇමරිකන් ජාතිකයින් ඇමරිකන් පුරවැසියන් නෙමෙයි. උපතින් ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු නොවූ අයෙකු ඇමරිකන් පුරවැසිකම ලබා ගනිද්දී එවැන්නෙකුට ඇමරිකන් ජාතිකත්වයද හිමි වෙනවා. යමෙකුගේ ඇමරිකන් ජාතිකත්වය අහිමි වන අවස්ථාවකදී ඇමරිකන් පුරවැසිකමද අහෝසි වෙනවා.

ඇමරිකන් පුරවැසියකුගේ වගකීම් 

ඇමරිකන් පුරවැසිකමට විශාල ඉල්ලුමක් තිබෙනවා. එහෙත්, ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු වීම පහසුවෙන් කළ හැකි දෙයක් නෙමෙයි. එසේ වුවත්, සෑම වසරකදීම විශාල පිරිසක් ඇමරිකන් පුරවැසිකම ලබා ගන්නවා. පසුගිය 2018 වසරේදී 756,800 දෙනෙකු අලුතෙන් ඇමරිකන් පුරවැසිකම ලබාගත්තා.

ඇමරිකන් පුරවැසිකමට මෙපමණ ඉල්ලුමක් තිබෙන්නේ ඒ හේතුවෙන් ලැබෙන විවිධ වරප්‍රසාද හා අයිතිවාසිකම් නිසා. එහෙත්, ඒ වරප්‍රසාද හා අයිතිවාසිකම් වලට අමතරව ඇමරිකන් පුරවැසිකම සමඟ විවිධ වගකීම් හා යුතුකම් රැසක්ද එකතු වෙනවා. ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු විසින් තමන් විසින් ලෝකයේ කොහේ හෝ රටක උපයන ආදායම් වලට මෙන්ම කොහේ හෝ රටක ඇති වත්කම් වලටත් ඇමරිකානු රජයට බදු ගෙවිය යුතුයි. මේ බදු වගකීම ඇමරිකානු පුරවැසියන්ට මෙන්ම ඇමරිකාවේ ස්ථිර පදිංචිකරුවන්ටත් තිබෙනවා.

ඇමරිකන් පුරවැසිකම අත් හැරීම 

ඇමරිකන් පුරවැසිකම හෝ ස්ථිර පදිංචිය හිමි අයෙකුට තමන්ගේ මේ අයිතීන් නැති කර ගැනීම මේ දේවල් හිමි කර ගන්නා තරම් අමාරු නැහැ. එහෙත්, ඇමරිකන් පුරවැසිකම හෝ ස්ථිර පදිංචිය අහිමි කර ගැනීමට පෙළඹෙන්නේ සාපේක්ෂව ඉතා සුළු පිරිසක්. මෙසේ 2018 වසර තුළ ඇමරිකන් පුරවැසිකම හෝ ස්ථිර පදිංචිය අහිමි කරගත් 3,974 දෙනෙකුගේ නම් එම වසර සඳහා වූ ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රි වල පළ වී තිබුණා.

මේ අයගෙන්, ඇමරිකන් පුරවැසියන් ප්‍රමාණය කොපමණක්ද යන්න ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියෙහි ඇති තොරතුරු වලින් සොයා ගත නොහැකියි. එමෙන්ම, පුරවැසිකම අහිමි කරගත් බොහෝ දෙනෙකුගේ නම් ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියෙහි පළ නොවනවා විය හැකියි. මේ හේතු නිසා වසරකදී ඇමරිකන් පුරවැසිකම අහිමි කරගන්නා පුද්ගලයින් ගණන නිශ්චිතව දැන ගැනීම අසීරු වුවත් එම ප්‍රමාණය වසරකට ඇමරිකන් පුරවැසිකම ලබා ගන්නා ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව සුළු ප්‍රමාණයක් බව පැහැදිලියි.

බොහෝ ඇමරිකන් පුරවැසියන් තම පුරවැසිකම ස්වේච්ඡාවෙන් අතහරින්නේ ඇමරිකන් රජයට බදු ගෙවීමේ වගකීමෙන් ගැලවෙන්නයි. උදාහරණයක් විදිහට වසර කිහිපයකට පෙර ඇමරිකන් පුරවැසිකම අත් හළ ෆේස්බුක් සමාගමේ ආරම්භකයෙකු වන එඩුවාඩෝ සවරින් එසේ කළේ තමන්ගේ වත්කම් හා ආදායම් වලින් ඇමරිකන් රජයට ගෙවිය යුතු බදු නොගෙවා සිටීම පිණිස බව පොදු පිළිගැනීමයි.

ඇමරිකන් පුරවැසිකම අහිමි කරගත හැකි ආකාර 

ඇමරිකන් පුරවැසියෙකුට තමන්ගේ පුරවැසිකම අහෝසි කරගත හැකි ආකාර හතක් තිබෙනවා. මෙසේ පුරවැසිකම අතහැරීමට බොහෝ පුද්ගලයින් පෙළඹෙන හේතුවක් වන්නේ ලෝකයේ කොහේ හෝ තිබෙන තමන්ගේ වත්කම් හෝ ලබන ආදායම් මත ඇමරිකන් රජයට බදු ගෙවිය යුතු වීමයි.

ආකාර හතක් තිබුණත් බොහෝ දෙනෙක් ඇමරිකන් පුරවැසිකම අහෝසි කර ගන්නා ක්‍රමය ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් ද අනුගමනය කර ඇති ප්‍රචලිත ක්‍රමවේදයයි. මේ ක්‍රමවේදයට පියවර ගණනක් අයත් වුවත්, වඩාත්ම වැදගත් පියවර වන්නේ ඇමරිකාවෙන් පිටත වෙනත් රටක තානාපති කාර්යාලයකදී ස්වේච්ඡාවෙන් තමන්ගේ ඇමරිකානු ජාතිකත්වය හා පුරවැසිකම අත් හැරීමයි. එසේ කරන අයෙකු ඒ අවස්ථාවේදී තමන්ගේ ඇමරිකානු ගමන් බලපත්‍රයද තානාපති කාර්යාලයේ නිලධාරියෙකුට භාර දිය යුතුයි.

මේ ආකාරයෙන් ඇමරිකාවෙන් පිටත කිසියම් ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයකදී යමෙකු සිය ඇමරිකන් පුරවැසිකම අත් හැරීමෙන් පසුව, අදාළ තානාපති කාර්යාලය විසින් ඒ බව ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවට දැනුම් දෙනවා. පුරවැසිකම අත් හැරීම ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පිළිගැනීමෙන් පසුව ඇමරිකානු ජාතිකත්වය අහෝසි වූ බව තහවුරු කරමින් සහතිකයක් නිකුත් කරනවා. ඉන් පසුව, අදාළ තානාපති කාර්යාලය විසින් මේ සහතිකය හා අවලංගු කළ ඇමරිකානු ගමන් බලපත්‍රය පුරවැසිකම අත් හළ පුද්ගලයාට භාර දෙනවා.

නෛතික ලෙස කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකම අහිමිවීමේ දිනය සේ සැලකෙන්නේ ඉහත කී පරිදි කිසියම් තානාපති කාර්යාලයකදී  ඇමරිකන් පුරවැසිකම අත් හළ දිනය වුවත්, ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් එවැනි ඉල්ලීමක් අනුමත කර ඇමරිකානු ජාතිකත්වය අහිමි වීමේ සහතිකය නිකුත් කරන තුරු ගත වන කාලය එක්තරා ආකාරයක ගන්ධබ්බ කාලයක්. මේ කාලය තුළ කිසියම් පුද්ගලයෙකු ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු නොවූ බව ස්ථිරව දැනගන්නට ලැබෙන්නේ සහතිකය අතට ලැබුණු පසුව පමණයි.

ගෝඨාභයගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකම අහිමි වුනාද?

ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ ඇමරිකානු ජාතිකත්වය අහිමි වීමේ සහතිකය ලෙස මුලින් සංසරණය වූයේ කූඨ ලේඛණයක් බව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින්ම පිළිගෙන තිබෙන නිසා ඒ ගැන කතා කිරීමේ තේරුමක් නැහැ. එහෙත්, දෙවනුව සංසරණය වූ සහතිකය ව්‍යාජ එකක් බව කිව හැකි පැහැදිලි හේතු නැහැ.

මේ දෙවන සහතිකය අනුව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් 2019 අප්‍රේල් 17 දින සිය ඇමරිකානු පුරවැසිකම ඉවත් කර ගෙන තිබෙන අතර ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් 2019 මැයි 3 දින මේ ඉල්ලීම පිළිගෙන අදාළ සහතිකය නිකුත් කර තිබෙනවා. ප්‍රසිද්ධ කර තිබෙන සහතිකය ව්‍යාජ එකක් නොවේනම් 2019 අප්‍රේල් 17 දින සිට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමරිකන් පුරවැසියෙක් නෙමෙයි.

සහතිකය ව්‍යාජ එකක්ද?

ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනය හා සම්බන්ධව අහිංසා වික්‍රමතුංග විසින් ගෝඨාභය රාජපක්ෂට එරෙහිව පනවනු ලැබූ නඩුවක් මේ වන විට ඇමරිකානු අධිකරණයක විභාග වෙනවා. මෙම නඩුව හා අදාළව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පාර්ශ්වයේ නීතිඥයින් විසින් 2019 ජූනි 27 දින එම අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ මෝසමක ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් 2019 අප්‍රේල් 17 දින සිය ඇමරිකානු පුරවැසිභාවය අත් හළ බව සඳහන් කර තිබෙනවා. මෙය විශ්වාසනීය මූලාශ්‍රයක්. මේ දිනය දෙවන සහතිකයේ දිනය සමඟ ගැලපෙනවා. එහෙත්, මේ අත් හැරීම ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පිළිගත් බවක් අදාළ ලේඛණය මඟින් තහවුරු කරන්නේ නැහැ.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් සිය පුරවැසිකම අත් හැර මේ වන විට මාස හතරක් ගත වී තිබෙනවා. විශේෂ හේතුවක් නැත්නම්, ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබෙන්න මෙය ප්‍රමාණවත් කාලයක්. යම් කිසිවෙකු ඇමරිකානු පුරවැසිකම අත් හැරීමෙන් පසුව, අදාළ ඉල්ලීම අනුමත නොවීම ඉතා විරල සිදු වීමක්. ඇමරිකානු පුරවැසිකම ඉවත් කර ගැනීමෙන් පසුවද ඉන් පෙර කළ හෝ පසුව කරන වරදකට කිසියම් පුද්ගලයෙකුට දඬුවම් කිරීමේ හැකියාව අහිමි නොවන නිසා ඇමරිකානු අධිකරණයක විභාග වෙමින් තිබෙන නඩුවක චුදිතයකු වූ පමණින් මෙවැනි ඉල්ලීමක් ප්‍රතික්ෂේප කෙරෙන්නේ නැහැ.

2019 අප්‍රේල් 17 දින ඇමරිකානු පුරවැසිකම අත් හළ අයෙකුට 2019 මැයි 3 වන විට රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබීම බොහෝ විට සිදු විය හැකි දෙයක්. ඒ නිසා, දෙවන වරට දකින්නට ලැබුණු සහතිකය බොහෝ විට සැබෑ එකක් විය හැකියි.

ඒ වගේම, මේ හා අදාළව ගෝඨාභය කඳවුරේ ප්‍රතිචාරය නිරීක්ෂනය කිරීමත් වැදගත්. ප්‍රතිවාදීන් ගෝඨාභයගේ පුරවැසිකම පිළිබඳ ප්‍රශ්නය අල්ලාගෙන දඟලද්දී ගෝඨාභය රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ කණ්ඩායම මේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දීමට වද නොවී ජනාධිපතිවරණය ඉලක්ක කර සිය ශක්තිය යොදවනු පෙනීමෙන්ද හැඟී යන්නේ ඔවුන් ප්‍රශ්නය විසඳාගෙන අවසන් බවයි.

එහෙමනම්, ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියේ ගෝඨාභයගේ නම නැත්තේ ඇයි?

ඇමරිකාවේ භාණ්ඩාගාර දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සෑම කාර්තුවක් ඇතුළතම ඇමරිකන් පුරවැසිකම හෝ ස්ථිර පදිංචිය (ග්‍රීන් කාඩ්) ඉවත් කරගත් පුද්ගලයින්ගේ ලේඛණයක් ප්‍රකාශයට පත් කරනවා. 2019 දෙවන කාර්තුව සඳහා වූ ලැයිස්තුවේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ නම නැහැ. යම් හෙයකින් එම ලැයිස්තුවේ ඔහුගේ නම තිබුණානම් එය මේ වන විට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු නොවන බව තහවුරු කරනවා. කෙසේ වුවත්, අදාළ ලැයිස්තුවේ ඔහුගේ නම නොතිබූ පමණින් ඔහු තව දුරටත් ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු බව තහවුරු වන්නේ නැහැ.

ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප්‍රසිද්ධ කරන මේ ලැයිස්තුවට නම ඇතුළත් වීම යමෙකුගේ ඇමරිකානු පුරවැසිකම අහිමි වීම පිණිස අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් නෙමෙයි. මේ හා අදාළ නීතිමය ප්‍රතිපාදනය ඇතුළත් ඇමරිකානු දේශීය ආදායම් පණතේ 6089G(d) වගන්තිය අනුව මෙසේ ප්‍රසිද්ධ කළ යුත්තේ  877(a) හෝ 877A වගන්ති වලින් අර්ථදැක්වෙන පුද්ගලයින්ගේ නම් පමණයි.

"Notwithstanding any other provision of law, not later than 30 days after the close of each calendar quarter, the Secretary shall publish in the Federal Register the name of each individual losing United States citizenship (within the meaning of section 877(a) or 877A) with respect to whom the Secretary receives information under the preceding sentence during such quarter."

මේ නම් ලැයිස්තුව ප්‍රසිද්ධ කිරීමේ අරමුණ වන්නේ කිසියම් පුද්ගලයෙකු බදු පැහැර හැරීමේ අරමුණින් ඇමරිකන් පුරවැසිබව හෝ ස්ථිර පදිංචිය අත් හරින බව සැක කළ හැකි විට එවැනි පුද්ගලයෙකු විසින් බදු පැහැර හැරීම වලක්වා ගැනීමයි. ඒ අනුව, බදු පැහැර හැරීමේ අරමුණින් තොරව පුරවැසිකම අත් හළ බව පෙනෙන අයගේ නම් මේ ලැයිස්තුවට ඇතුළත් නොවිය හැකියි. එවැන්නන් හඳුනා ගැනීම පිණිස නිර්ණායක තුනක් භාවිතා කෙරෙනවා. ඒවානම්, පසුගිය වසර පහේ සාමාන්‍ය ආදායම, මුළු වත්කම් එකතුව හා පසුගිය වසර පහ තුළ නිසි පරිදි බදු ගෙවා තිබීම යන කරුණුයි. 2019 අප්‍රේල් මාසයේදී ඇමරිකන් පුරවැසිභාවය අත් හරින අයෙකු පහත කොන්දේසි තුනම සපුරා ඇත්නම් 877(a) වගන්තියෙන් අර්ථදක්වා ඇති "ආවරණය වන පුද්ගලයෙකු" සේ සැලකෙන්නේ නැහැ.

1) පසුගිය පස් වසරේ සාමාන්‍ය වාර්ෂික ආදායම ඇමරිකන් ඩොලර් 165,000කට නොවැඩි වීම
2) ශුද්ධ වත්කම් ප්‍රමාණය ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 2කට නොවැඩි වීම
3) 2014 සිට 2018 දක්වා එක් එක් වසර සඳහා ගෙවිය යුතු බදු මුදල් නිසි පරිදි ගෙවා තිබීම

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් ඉදිරිපත් කර ඇති තොරතුරු අනුව ඔහු ඉහත කොන්දේසි තුනම සපුරා ඇත්නම් ඔහුගේ නම ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියේ පළ නොවිය හැකියි. කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ නම ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියේ පළ වීම හෝ නොවීම එම පුද්ගලයාගේ ආදායම හා වත්කම් මත තීරණය වීමත්, කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ ආදායම හා වත්කම් යනු රහස්‍ය පෞද්ගලික තොරතුරක් වීමත් නිසා මේ හා අදාළ වැඩි විස්තර හෙළිදරවු කිරීම ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලය විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරනවා විය හැකියි.

කෙසේ වුවත්, ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියේ පළ වන්නේ "ආවරණය වන පුද්ගලයින්ගේ" නම් පමණක්ද යන්න හරියටම පැහැදිලි නැහැ. මේ හා අදාළව වෙනස් මත පළ කරන නීතිවේදීන්ද සිටින නිසා ගෝඨාභයගේ නම ෆෙඩරල් රෙජිස්ට්‍රියේ නොතිබීම ඔහුගේ පුරවැසිකම ඉවත් කරගෙන තිබීම සැක කිරීමට හේතුවක් නොවන බව සියයට සියයක් තහවුරු කළ නොහැකි වුවත්, මගේ අදහස අනුව ඔහු 2019 අප්‍රේල් 17 දින සිට ඇමරිකන් පුරවැසියෙකු නොවන බව ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් 2019 මැයි 3 දින තහවුරු කර තිබීමට විශාල ඉඩකඩක් තිබෙනවා.

මුලින් අතේ මාට්ටු වන ව්‍යාජ සහතිකයක් එළියට දමා ඒ ගැන අවධානය යොමු වීමෙන් පසුව හරි සහතිකය එළියට දැමීම ගෝඨාභය කඳවුරේ ප්‍රචාරක උපක්‍රමයක් වෙන්න පුළුවන්.