පූජ්‍ය පක්ෂයට පමණයි!

(Photo credit: http://www.nydailynews.com/)

අනූව දශකයේ පළමු භාගයේ කිසියම් දවසක විහාර මහා දේවී උද්‍යානයේ එළිමහන් රංග පීඨයේ ජිප්සීස් සංගීත ප්‍රසංගයක් පැවැත්වුනේය. මේ කාලයේදී කපුගේ හා නන්දා මාලිනී වැනි ජනතාවාදී ගායක ගායිකාවන්ට සරසවි ඇතුළේ ඒකාධිකාරයකට ආසන්න තත්ත්වයක් පැවති අතර පේරාදෙණිය සරසවියේ එක්තරා සංගමයකින් සංවිධානය කළ සනත් නන්දසිරිගේ සංගීත ප්‍රසංගයක් පවා අවලංගු කිරීමට සිදුවූයේ බාධාවකින් තොරව එය පැවැත්විය හැකි වාතාවරණයක් නොපැවති බැවිනි.

කෙසේ වුවද, ඒ කාලයේදී පුරවැසි බලයක් නොතිබුණු, ජනතාවාදී ගායකයෙක් නොවූ සුනිල් පෙරේරාගේ ඉහත කී සංදර්ශනයට එදා තිබුණු ඉල්ලුමනම් විහාර මහා දේවී උද්‍යානයේ එළිමහන් රංග පීඨයේ ධාරිතාවට වඩා බොහෝ වැඩි එකක් විය. කලින් ප්‍රවේශපත් මිලදී නොගෙන 'එදින දොරටුවෙන්' ලබා ගැනීමට බලාගෙන ආ විශාල පිරිසකගේ බලාපොරොත්තු කඩ වූ අතර ඒ බොහෝ දෙනෙකු කේස් එක ලේසියෙන් අත්හැරීමට සූදානම් වූයේ නැත. මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ සංවිධාකයින්ට ප්‍රේක්ෂකයින් ඇතුළු කර ගැනීමේදී නිසියාකාරයෙන් ප්‍රවේශපත් පිරික්සීමට ඉඩකඩක් නොලැබීමයි.

තම ශරීර ශක්තියේ ප්‍රමාණය අනුව ප්‍රවේශපත් ඇත්තෝත් නැත්තෝත් හරි හරියට ඇතුළට රිංගා ගනිද්දී සංවිධායකයින් විසින් ප්‍රසංගය ඇරඹීමට නියමිතව තිබුණු වෙලාවටත් පෙර එළිමහන් රංග පීඨයේ යකඩ ගේට්ටු වසා දැමිණි. ඒ වන විටත් ඇතුළේ සියළු ආසන (පඩි) වල මෙන්ම පඩි අතරත් සෙනඟ පිරී සිටියේය. නියමිත වේලාවට සංගීත ප්‍රසංගය ඇරඹිණි.

ඇතුළට රිංගා ගැනීමට හයි හත්තිය නොවූ කණ්ඩායමේ බොහෝ දෙනෙකු ප්‍රවේශපත් මිල දී ගෙන නොතිබුණු නමුත් ඒ අතර ප්‍රවේශපත් මිලදී ගත් අයත් සැලකිය යුතු පිරිසක් වූහ. තරමක් ප්‍රමාද වී පැමිණි අයද එකතු වී මේ කණ්ඩායම තවත් විශාල විය.

එළියේ පැවති උද්ඝෝෂණයේ හඬ ඇතුළේ ශබ්ද විකාශන වල හඬින් යටපත් කිරීම අපහසු වෙද්දී ඇතුළට රිංගා ගැනීමට හයි හත්තිය මදි වී තමන්ගේ මිතුරන්ගෙන් මඟ ඇරුණු තරුණයෙකුට මේ අසංවිධිත කණ්ඩායමේ තනි පුද්ගලයින් තුළ කැකෑරෙන නොසන්සිඳුණු ආශාව කළමනාකරණය කර එක මිටකට ගැනීමට අදහසක් පහළ වූවා විය හැකිය.

"කට්ටියම එකතුවෙලා එකපාර තල්ලුවක් දැම්මනම් ගේට්ටුව ඇරෙයි!" කවුදෝ හෙමිහිට පොඩි ආන්තික තල්ලුවක් දැම්මේය.

"ඔවු, කට්ටියම එක සැරේ තල්ලු කරමු." නාඳුනන මිනිසුන් ගොඩක් එකම අරමුණක් වෙනුවෙන් කණ්ඩායමක් ලෙස සංවිධානය වීමට ගියේ තප්පර ගාණකි.

"එකායි...දෙකායි......තුනායි.....!!!"

ගේට්ටුව විවර වුණත් දම්වැලක් වැනි දෙයක් නිසා එය සම්පූර්ණයෙන් විවෘත වූයේ නැත. ටික දෙනෙකු ඇතුළට රිංගා ගනිද්දී සහායක බල ඇණි කැඳවාගත් ගේට්ටුවේ සිටි සංවිධායකයින් දෙතුන් දෙනා නැවතත් කෙසේ හෝ ගේට්ටුව වසා ගත්තේය.

ඉල්ලුම සහ සැපයුම සමතුලනය වීම ඒ තරම් ලේසියෙන් නවත්වන්නට නුපුළුවන. උද්ඝෝෂකයෝ වඩාත් හොඳින් සංවිධානය වූහ. යකඩ දම්වැල අන්තිමේදී කැඩුණේය. නැත්නම් ගැලවුණේය.

පඩි මතත්, පඩි අතරත් වාඩි වී සිටි සෙනඟ මර හඬ තලද්දී එළියේ සිටි සෙනග කෙසේ හෝ තම අරමුණ කරා ලඟා වූහ. වාසනාවට මෙන් කිසිවෙකුට අනතුරක් වුණේ නැත. සිංදුව නවත්වා, සිය වාග් කෞෂල්‍යයය උපයෝගී කරගෙන 'පොඩි ටෝක් එකක්' දෙමින් ප්‍රේක්ෂකයින් ඉතා ඉක්මණින් විනයෙහි පිහිටුවීමට සුනිල් පෙරේරාට හැකි වූ නිසා ජනසතු වූ ප්‍රසංගය දැහැමෙන් සෙමෙන් පැවැත්වී වෙනත් කලබැගෑනියක් නැතිව අවසන් විය. එළිමහන් රංග පීඨයේ පඩි තකා පටන්ගත් සටන සුනිල් පෙරේරාගේ ඉල්ලීම පරිදි විනය තකා අවසන් කෙරිණි.

ආන්තික තල්ලුව දැමූ තරුණයාට ඔහු සමඟ පැමිණි මිතුරන් හා එක් වී අවසන් වනතුරු ප්‍රසංගය නැරඹීමට හැකිවිය.

***

2008 වසරේ තුතිපිදීමේ දිනයට පසුව එන කළු සිකුරාදා ඇමරිකාවේ නිවුයෝර්ක් ප්‍රාන්තයේ ලෝන්ග් අයිලන්ඩ් ප්‍රදේශයේ වෝල් මාර්ට් සුපිරි වෙළඳසැලක් ඉදිරිපිට දෙදහසක පමණ ජනතාවක් එක් රැස් වී බලා සිටියේ පාන්දර පහට වෙළඳ සැලේ දොරටු විවෘත වන තෙක්ය. මේ ඇතැම් දෙනා පසුගිය දින හවස හයටත් පෙර මෙහි පැමිණ තිබුණු අතර, වැඩි දෙනෙක් අඩුම වශයෙන් පාන්දර දෙකේ සිට මෙහි රැඳී සිටි අයයි.

විශාල පිරිසක් වෝල් මාර්ට් සුපිරි වෙළඳසැල ඉදිරිපිට මෙසේ එක්රැස් වන්නේ මෙදිනට සාමාන්‍ය මිලට වඩා අඩුවෙන් බොහෝ භාණ්ඩ, විශේෂයෙන්ම ඉලෙක්ට්‍රොනික් භාණ්ඩ සහ ගෘහ විද්‍යුත් උපකරණ වැනි කල් තබා ගත හැකි භාණ්ඩ, මිල දී ගත හැකි බැවිණි. සාමාන්‍යයෙන් මෙසේ අඩුමිලට විකුණන්නේ යම් භාණ්ඩයකින් සීමිත ඒකක ගණනක් පමණක් නිසා එවැන්නක් ලබා ගැනීමටනම් වෙනත් අය මිලදී ගැනීමට පෙර හැකි ඉක්මණින් භාණ්ඩය මිලදී ගත යුතුය.

යම් භාණ්ඩයක හෝ සේවාවක ඉල්ලුම හා සැපයුම ගැලපෙන එහි 'නියම' මිලට භාණ්ඩයක් විකිණේනම් පෝලිම් ඇතිවන්නේ නැත. භාණ්ඩයට වැඩිම වටිනාකමක් දිය හැකි පාරිභෝගිකයින් එය ලබා ගනු ඇත. භාණ්ඩය මිල කෙරී ඇත්තේ මේ නියම මිලට වඩා අඩුවෙන්නම් සැපයුමට වඩා ඉල්ලුම වැඩි වන නිසා, පෝලිමේ ගොස් හෝ පොරකා භාණ්ඩය හිමිකර ගැනීමට ලැබෙන්නේ ඇඟේ හයි හත්තිය ඇති අයටය. ලෝන්ග් අයිලන්ඩ්හි පිහිටි වැලි ස්ට්‍රීම් වෝල් මාර්ට් සුපිරි වෙළඳසැලේ 2008 කළු සිකුරාදා සිදු වූයේද මෙවැන්නකි.

වෙළඳසැල ඉදිරිපිට පාරිභෝගිකයෝ නොඉවසිලිමත්ව සිටිති. එහි සිටින දෙදහසක පමණ සෙනඟ කන්දරාව අනුව තමන්ට අවශ්‍ය දෙය ලබා ගැනීමට දිය යුතු තරඟය සුළුපටු නොවන බව පැහැදිලිය. මේ ඉඩකඩ තරමක් හෝ වැඩිවන්නේ දොරටු ඇරුණු වහාම මුලින්ම වෙළඳසැලට ඇතුළු වුවහොත් පමණි.

මේ සෙනඟ පාලනය කිරීම පහසු නොවන බව වෙළඳසැලේ කළමණාකරුවන්ට නොතේරුණා නොවේ. පොලීසියට මේ ගැන දැන්වූවත් ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ පෞද්ගලික වෙළඳසැලකට එන සෙනඟ කළමනාකරණය කිරීම පොලීසියේ වැඩක් නොවන බවයි. මේ අනුව හයි හත්තිය ඇති සේවකයින් අට දෙනෙකු තෝරා දොරටුව අසළ සෙනඟ පාලනයට යෙදෙවිණි. රාත්තල් 480ක හැඩිදැඩි සිරුරක් තිබුණු, හයිටියේ සිට පැමිණි සංක්‍රමණික පවුලකින් පැවතුනු, 34 හැවිරිදි ඩිමිටායි ඩෙමෝර්ද (Jdimytai Damour) මෙසේ තෝරාගැනුණු දොරටුපාලයෙකි. තාවකාලික සේවකයෙකු වූ ඩිමිටායි වෝල්මාර්ට්හි සේවයට පැමිණ යාන්තම් සතියක් වුනා පමණි.

පහේ කණිසමට ඔන්න මෙන්න කියා තිබුණි. විහාර මහා දේවී උද්‍යානයේදී සිදුවුනාක් මෙන් කොහෙන් හෝ පොඩි ආන්තික තල්ලුවක් එන්නට ඇත. ආන්තික තල්ලුව සැබෑ තල්ලුවක් වී වැලි ස්ට්‍රීම් වෝල් මාර්ට් වෙළඳසැලේ දොරටු ගැලවී ගියේය. දහස් ගණනක් සෙනඟ වෙළඳසැල තුළට එකවර කඩා වදිද්දී දොරටුව ඉදිරිපිටම සිටි ඩිමිටායි කාගේ හෝ ඇඟේ වැදී බිම වැටුණේය. කොයිතරම් හයි හත්තිය තිබුණු යෝදයෙක් වුණත් වැටුණු ඩිමිටායිට නැගිට ගන්නටනම් ඉඩක් ලැබුණේම නැත. ඔහුව පාගාගෙන සිය දහස් ගණනක් සෙනඟ තමතමන්ගේ ඉලක්ක කරා ලඟා වූහ. මෙයින් ඇතැමෙකුට ඩොලර් විස්සක තිහක වාසියක් සැලසෙන්නට ඇත. ඇතැම් අයට එයද අහිමි වන්නට ඇත. ඉල්ලුම සහ සැපයුම අතර කෘතිමව ඇති කර තිබුණු පරතරය වේගයෙන් පියවෙද්දී මේ පරතරය තුළ සිරවුණු ඩිමිටායි අවසන් ගමන් ගියේය.

***
ධනවාදී ආර්ථිකයක ප්‍රධාන මූලධර්මය පුද්ගල අභිලාශ වලට ගරු කිරීමයි. එක් එක් පුද්ගලයාට තමන්ටම ආවේණික වූ පුද්ගල අභිලාශ ඇති බව පිළිගැනීම ආර්ථික විද්‍යා විශ්ලේෂනයක ආරම්භක පියවරයි. පුද්ගල අභිලාශ ඇති වන්නේත්, මේ අභිලාශ පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වන්නේත් ඇයි යන කරුණ සාකච්ඡා වන වෙනත් විෂය ක්ෂේත්‍ර තිබේ. කෙනෙකුගේ ජීව විද්‍යාත්මක හා සංස්කෘතික පදනම බොහෝ දුරට, සම සමව මෙන්, මේ පුද්ගල අභිලාශ වලට මුල් වේ. ආර්ථික විද්‍යාව පුද්ගල අභිලාශ වෙනස් කිරීමට උත්සාහ නොදරයි. එවැන්නක් දේශපාලනික හෝ ආගමික ඉලක්කයක් විය හැකිය.

ධනවාදී රාමුවක් ක්‍රියාත්මක වන රටක භාණ්ඩයක් හිමිකර ගැනීම සඳහා, ඩොලර් විස්සක තිහක ලාභයක් සඳහා, වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතය ඔහුට අහිමි කරමින් ඔහුගේ සිරුර මතින් දිවයන්නට අවශ්‍ය නැත. එහෙත්, ධනවාදී රාමුවක් ක්‍රියාත්මක වූ පලියට එවැන්නක් සිදු නොවී තිබෙන්නේත් නැත. මෙහි ඇත්තේ ක්‍රමයේ ප්‍රශ්නයක් නොවේ. පුද්ගල ස්වභාවය පිලිබඳ ප්‍රශ්නයකි.

ප්‍රචාරණය මඟින් පුද්ගලයෙකුට භාණ්ඩ පසුපස හඹා යාමට යම් උත්තේජනයක් ලැබීම සිදුවිය හැක්කකි. එහෙත්, ප්‍රචාරණය සිදු වූ පලියට සෑම පුද්ගලයෙක්ම පිස්සුවෙන් මෙන් භාණ්ඩ පසුපස හඹා යන්නේ නැත. සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රචාරණය මඟින් කෙරෙන්නේ භාණ්ඩ පසුපස හඹා යෑමේ කොහොමටත් ඇති පුද්ගල අපේක්ෂාව ඉටුකර ගැනීමට පුද්ගලයෙකුට ඇති ඉඩප්‍රස්තා පුළුල් කර දීමයි. ප්‍රචාරණය නිසා සාපේක්ෂව සරල ජීවිතයක් ගතකරන පුද්ගලයෙක්ගේ ජීවිතය සංකීර්ණ වන්නේ නැත.

ඩිමිටායිගේ මරණය ඇමරිකානු සමාජය කම්පනය කළේ ඩොලර් විස්සක තිහක ලාභයක් සඳහා පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතය ඔහුට අහිමි කිරීම සාමාන්‍ය ඇමරිකානුවෙකුගේ පුද්ගල අභිලාශය නොවන නිසාය. මේ සිද්ධියෙන් පසුව එවැනි දේ නැවත සිදුවීම වැළැක්වීම සඳහා ක්‍රියාමාර්ග ගැනිණි. එහෙත්, කිසිදු සමාජ සැකැස්මක් සර්ව සම්පූර්ණ නැත. ඒ නිසා මෙවැනි දේ නැවතත් සිදුවිය හැකිය. වඩා වැදගත් දෙය වැරදි වලින් ඉගෙන ගැනීමයි. යම් ක්‍රමයක් සර්ව සම්පුර්ණ ලෙස සැලකූ වහාම එය තවදුරටත් විද්‍යාවක් නොවී ආගමක් බවට පත් වේ. මෙය විද්‍යාවටද පොදුය. විද්‍යාව විද්‍යාවක් වන්නේම එය ප්‍රශ්න කිරීමට අභ්‍යන්තරයෙන්ම ඉඩකඩ සැලසී ඇති බැවිනි.

***
ලංකාවේ පොදු ප්‍රවාහන සේවයක් භාවිතා කිරීමේදී ආසනයක් අල්ලා ගැනීම සඳහා බලු පොරයකට යොමුවීමට සිදුවේ. ජයගන්නේ ශක්තිවන්තයාය. මා දන්නා දියුණු රටවල් බොහොමයකම මෙය මේ අයුරින් සිදු නොවන්නේ ඒ රටවල පොදු ප්‍රවාහන සේවාවන් වඩා දියුණු නිසාම නොවේ. මිනිසුන්ගේ හැසිරීමේ ස්වභාවයේ ඇති වෙනසද නිසාය.

ප්‍රවේශපත්‍රයක් ලබාගෙන බස් රථයකට හෝ දුම්රියකට නැඟුණු පසු මගේ සතුට උපරිමයක් වන්නේ ආසනයක් ලැබුණොත් මිස හිටගෙන යාමට සිදුවුවහොත් නොවේ. එසේනම්, ගැබිණි මවකට හෝ ආබාධිත පුද්ගලයෙකුට මා මගේ අසුන දිය යුත්තේ ඇයි? සරල පිළිතුරක් ලෙස එය නීතියක් හෝ රීතියක් වන බව පැවසිය හැකිය. එහෙත්, මේ නීති රීති කියන්නේත් අහසින් කඩා වැටෙන ඒවා නොවේ. ආයතනගත වී ඇති පුරුදුම පමණි.

මගේ පුද්ගල අභිලාශ ඇතුලේ ඉන්නේ මා පමණක්ම නොවේ. එහි මගේ පංචස්කන්ධයෙන් බාහිර, මා අවට ලෝකයේ වෙනත් සංඝටක වලටද යම් බරක් තිබේ.  ශක්තිවන්තයෙකු වන මා අසුන්ගෙන සිටිද්දී මට වඩා දුර්වල කෙනෙකු හිටගෙන යනවිට මට රිදේ. එයින් මට සතුටක් ලැබිය නොහැකිය. මගේ සතුට වැඩි වන්නේ මා මගේ අසුන පරිත්‍යාග කළ විටය.

කෙසේ වුවද, මගේ අසුන පරිත්‍යාග කිරීමෙන් මට සතුටක් ලැබිය හැක්කේ සාපේක්ෂ තත්ත්වයන් යටතේ පමණි. මගේ ගමනාන්තය බොහෝ දුරනම් අසුන පරිත්‍යාග කිරීමේ මගේ ආවස්ථික පිරිවැය බොහෝ වැඩිය.

දුර්වල අයෙකුට තම අසුන පරිත්‍යාග කර සතුටක් ලැබීම බොහෝ දෙනෙකුගේ පුද්ගල අභිලාශය වූ විට එය සමාජ අභිලාශය බවටද පත් වේ. සමාජ අභිලාශ නීති හෝ රීති බවට පත්වේ. එවිට දුර්වල අයෙකුට තම අසුන පරිත්‍යාග කර සතුටක් නොලබන අයෙකුට වුවද මේ පොදු සමාජ අභිලාශයට යටත් වීමට සිදුවේ.

(Photo credit: turners-tales.blogspot.com)

ආබාධිතයින්ට, ගැබිණි මවුවරුන්ට, ජ්‍යෙෂ්ඨ පුරවැසියන්ට මෙන්ම කාන්තා පක්ෂයටද පොදු ප්‍රවාහන සේවාවන්හි අසුන් වෙන්වන්නේ මේ පදනම අනුවය. එහෙත්, (මා දන්නා තරමින්) නීතියක් නොවන මේ වෙන්කිරීම ප්‍රායෝගික කටයුත්තක් වන්නේ ඒ සඳහා පොදු සමාජයෙන් ලැබෙන දායකත්වයේ ප්‍රමාණයටය. පොදු සමාජයේ බහුතරයකගේ සහයෝගය නැත්නම් නීතියක් වුවද පොතට පමණක් සීමාවනු ඇත.

(Photo credit: turners-tales.blogspot.com)

එසේනම්, මෙවැනි දුර්වලතාවක් නැති පූජ්‍ය පක්ෂය සඳහා අසුන් වෙන්කළ යුත්තේ ඇයි? මේ අය ගිහියන් මෙන් බස් රථයට හෝ දුම්රියට නැඟීමට පොරකනු දැකීමට අපි කැමති නැත. අපි මේ අයගෙන් (විශේෂයෙන්ම බෞද්ධ භික්ෂූන්ගෙන්) කෝටියක් සංවර සීලය රකිනු බලාපොරොත්තු වෙමු. ඔවුන් සංවරව හැසිරුණු විට අපට සතුටක් ලැබේ. එසේනම්, එහි මිලද අප විසින් ගෙවා දැමිය යුතුය. පූජ්‍ය පක්ෂය සඳහා වෙන්කරන අසුන මේ සඳහා ගෙවන මිලෙන් කොටසකි.

කෝටියක් සංවර සීලය අමතක කළත්, සාමණේර ශීලයේ දශ වන ශික්ෂා පදය අනුව භික්ෂූන්ට රන්-රිදී අතගෑම කැප නැත. මෙහි රන්-රිදී ලෙස සඳහන් වූවත් ඇත්තටම මෙයින් අදහස් වන්නේ මුදල් යන්නයි. මා කුඩා කාලයේ මේ සිල්පදය රකින භික්ෂුවක දැකීම දුලබ දසුනක් නොවීය. එවැනි භික්ෂුවක් බස් රථයකට ගොඩවූ විට බසයේ සිටින්නෙකු වහා ඉදිරිපත් වී ප්‍රවේශපත සඳහා මුදල් ගෙවයි. එය සිදු නොවුවහොත් කොන්දොස්තර වරයා ටිකට්පත ඉහළට ඔසවා "අපේ හාමුදුරුවන්ගේ ටිකට් එකට කවුද ගෙවන්නේ?" කියා හෝ "හාමුදුරුනමක් වැඩලා ඉන්නවා" කියා හයියෙන් කියයි. එයටත් ප්‍රතිචාරයක් නොලැබුණොත්, කොන්දොස්තරවරයා තමන්ගේ වියදමෙන් ටිකට්පත ලබාදෙනු ඇති අතර තත්ත්වය ඒ තරමටම බැරෑරුම් වන්නේ ඉතාම කලාතුරකිනි.

පිරිවෙන් විශ්ව විද්‍යාල වී හාමුදුරුවරුන් ගුරුවරුන් වී වේතන ලබාගැනීම සාමාන්‍ය තත්ත්වය වෙද්දී අපේ ආච්චිලා සීයලා පවා පෝයට සමාදන් වූ දහවන සිල්පදය නිකම්ම හැලී ගියේය. සමහර විට මුදලේ රන් වටිනාකම නැති වූ විට මෙය වූවාදැයි දන්නේත් නැත. එහෙත්, තායිලන්තයේනම් බොහෝ හිමිවරු මේ සිල්පදය තවමත් අකුරට රකිති. එවැනි භික්ෂූන් වෙනුවෙන් මුදල් වියදම් කිරීමට දායකයෝ සැදී පැහැදී සිටිති.

හාමුදුරුවන් වෙනුවෙන් වෙනත් අය ටිකට් ගැනීම මා සිතන පරිදි අවුරුදු හතලිහකට පමණ පෙර නැති වී ගියත් හාමුදුරු කෙනෙකුට ආසනයක් දීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට තරම් සමාජය 'එඩිතර' වීම අලුත්ම ප්‍රවණතාවයකි. මෙයින් පෙනීයන්නේ හාමුදුරු කෙනෙකු දුම්රියේ ආසනයක් අල්ලා ගැනීමට ගිහියන් හා පොරකෑම ප්‍රශ්නයක් නොවේයැයි සිතන අය දැන් වැඩි බවයි. හාමුදුරුවරු පොලීසිය සමඟ හරි හරියට ඔට්ටු අල්ලන, සිරිකොතේදීත් පාර්ලිමේන්තුවේදීත් ධර්මය බේරා ගැනීම සඳහා ධාතු කරඬු මසාජ් කරගන්නා කාලයක බස් එකේ සීට් එකක් අල්ලාගැනීමට පමණක් බලු පොරයට සෙට් වෙන්නට බැරි ඇයි කියා සිතන අය සිටීනම් එහි ඇති පුදුමයක් නැත.

***
තමන් වෙනුවෙන් ආසන වෙන්ව තිබියදීත් එයින් වැඩි ප්‍රයෝජනයක් ලැබිය නොහැකි වන කණ්ඩායම් තුනක් (අඩු වශයෙන්) ගැන මා අත්දැකීමෙන්ම දනිමි.
1. ගර්භණී වී මාස 3ක් පමණ වන කාන්තාවන්- බොහෝ කාන්තාවන්ට ගර්භණී සමයේ අමාරුම කාලය මෙයයි.
2. තරුණ වයසේ සිටින යුද්ධයේදී පාද අහිමිව කෘතීම පාද භාවිතා කරන අය- මේ අය බැලූ බැල්මට හැඩිදැඩි තරුණයින්ය.
3. විශේෂ නිල ඇඳුමක් නො අඳින ආගමික පුජකයින්.

ඩිමිටායි ඩෙමෝර්ගේ මරණය පිළිබඳ කම්පනය මේ ගීතයෙන් මතු කෙරේ.

පෝසත් අප්පච්චී සහ දුප්පත් අප්පච්චී

ඉකොනොමැට්ටාගේ පෞද්ගලික මූල්‍ය කළමණාකරණය සම්බන්ධව දුර්වලතා තිබීමේ වරද කාගේ හෝ පිට පටවා අත පිස දමා ගැනීමට කෙනෙකු සොයන්නේනම් ඒ සඳහා සුදුස්සන් අතර අන්තිමයා ඉකොනොමැට්ටාගේ පියාය. ඔහු පුරුදු වී සිටි මූල්‍ය කළමණාකරණ ක්‍රමවේදය මැනවින් හදාරා ඉකොනොමැට්ටාගේ ජීවිතයේ කොටසක් කරගත්තානම් මේ වන විට ඉකොනොමැට්ටා ගජ පෝසතෙකි. ඉකොනොමැට්ටාගේ මැටිකමට ඔහු සිය පියාව හොඳින් අධ්‍යයනය කළේ නැත.

පෝසත් මනුස්සයෙක් වෙන්නට උවමනාවක් තිබුණානම් ඉකොනොමැට්ටාට කරන්නට තිබුණේ ඔහුගේ පියාගේ මූල්‍ය කළමණාකරණ ක්‍රමවේදය හොඳින් හදාරා ඒ ක්‍රමවේදයේ කිසිදු අංගයක් අනුගමනය නොකර සිටීම පමණි.

යමෙකුට ලොතරැයියක මුල් දිනුම ඇදුනොත් මේ මුළු මුදලම වඩාත් ඉක්මණින් වියදම් කර අවසන් කරන්නේ කෙසේදැයි අපට ආදර්ශයෙන් පෙන්වා දීමේ මගඟු අවස්ථාව ඔහුට ගිලිහී ගියේ කවදාවත් ඔහුට එවැනි දිනුමක් ඇදුනේ නැති නිසාය. මා දන්නා තරමින් ඔහුගේ අතේ වැඩිම මුදලක් එක් වර රැඳුනේ ඔහුගේ විශ්‍රාම පාරිතෝෂිකය ලැබුණු දිනයේදීය. මේ බරින් ඔහු නිදහස් වූ ආකාරය දැනට විස්තර නොකර සිටිමි.

අතේ ඇති ලොකු කුඩා ඕනෑම මුදලක් ඇසි පිය හෙළන සැණින් අතුරුදහන් කිරීමේ සුවිශේෂී හැකියාව මගේ පියා ප්‍රගුණ කළේ මත්පැන් පානය වැනි සම්මත දුශ්චරිත හරහා නොවේ.

කලාතුරකින් මංගල උත්සවයක් වැනි අවස්ථාවකදී ඉතා සුළු මත්පැන් ප්‍රමාණයක් තොල ගෑ නිසා ඔහු මත්පැන් කටේවත් නොතබන අයෙකු ලෙස මට හඳුන්වාදිය නොහැකිය. විශ්වාසදායී සහකරුවෙකුගේ අඩුපාඩුව නිසා කණගාටුවෙන් කල් ගෙවූ විහාරාධිපති හිමි නමගේ බලකිරීමට විශ්‍රාම ගැනීමෙන්ද පසු ටික කාලයක් මේ කලාතුර නිතර නිතර තත්ත්වයට වැඩිවී තිබුණත් ඒ හිමියන්ගේ අපවත්වීමෙන් අනතුරුව ඔහු නරක පුරුද්ද නවතා දැමීමෙන් පෙනුනේ වතාවතක් මෙන් කර තිබූ ඉහත කාර්යයද ධර්ම සංවේගයෙන්ම කළ එකක් බවයි.

මත්පැන් පානයට කිසිදා ඇබ්බැහි නොවූවත් මගේ පියා මා දන්නා කාලයේ සිටම අධික දුම් පානයට පුරුදු වී සිටියේය. කවුරු මොන අවවාද දුන්නත් සිය ජීවිතයේ නවවන දශකයට කිට්ටුකර සිටින ඔහු තවමත් දුම්පානයෙන්නම් මිදී නැත. කෙසේ වුවද, ඔහුගේ අතේ මුදල් නොරැඳීමට ප්‍රධාන හේතුව වූයේ මේ දුම්පානයද නොවේ.

තමන්ගෙන් යමක් ඉල්ලා සිටි යාචකයෙකුට තමන් සතුව තිබුණු වටිනාම පාරිභෝගික භාණ්ඩය වූ අඩක් ඉරුණු ඇඳිවත දන්දී නිරුවතින්ම ආවාසයට පැමිණ ජීවිතයේ ඉතිරි කාලය මේ ඇඳිවතේ බරින්ද තොරව සැහැල්ලුවෙන් ගෙවා දැමු ජෛන මහාවීරයන්ට තිබුණු ධෛර්යය මගේ පියා සතු නොවීයැයි මා සිතන්නේ ඔහු කිසිදා එවැන්නක් නොකළ බැවිනි. එහෙත්, සිය කමිසය යමෙකුට දී උඩුකය නිරුවතින් ගෙදර එන්නට තරම් ධෛර්යයක්නම් ඔහු සතු විය.

තමාගේ අතේ ප්‍රමාණවත් මුදලක් ඇත්නම් ළඟපාතක සිටින යන්තම් හෝ දැන ඇඳුනුම්කමක් ඇති කෙනෙකුගේ මෙන්ම එවෙලේ අඳුනාගත් කෙනෙකුගේ වුවද බස් ප්‍රවේශ පත්‍රය, ප්ලේන්ටිය හෝ සිගරැට්ටුව වෙනුවෙන් බරපැන දැරුවේ මගේ පියාය. එහෙත්, මේ වාසිය ලබන්නට බොහෝ දෙනෙකුට බොහෝ විට නොහැකි වුනේ ඔහු අතේ ආපසු ගෙදර එන්නට අවශ්‍ය බස් ගාස්තුවට වඩා වැඩි මුදලක් රැඳුනේ පඩි දවසේ සිට දින දෙක තුනක් යනතුරු පමණක් නිසාය. වැඩි වදයක් නොවිඳ, තමාගේ මාසික වැටුපෙන් දින දෙකතුනකින් පහසුවෙන් නිදහස් වන ඔහු මාසයේ ඉතිරි දින ගෙවා දැම්මේ සිගරැට්ටුවක් සහ ප්ලේන්ටියකට වඩා සංකීර්ණ නොවූ ඔහුගේ සරල ජීවිතය රස විඳිමිනි.

අනුන් වෙනුවෙන් මාසය පුරාම මුදල් වියදම් කිරීමේ හැකියාවක් මගේ පියා සතු නොවූවත් මාසය පුරාම ඔහු අනුන් වෙනුවෙන් කාලය හා ශ්‍රමය යෙදවූයේය. ශ්‍රමය කියා කීවාට ඇඟේ පතේ ලොකු හයි හත්තියක් නොතිබුණු ඔහු බොහෝ විට මෙසේ වැය කළේ කිසියම් ආකාරයක බුද්ධිමය ශ්‍රමයකි. ඔහුගේ ශ්‍රමයේ ඵල ප්‍රයෝජන ගත්තෝ නැති-බැරි අයම නොවූහ. මේ බොහෝ දෙනෙකු ඇති-හැකි බලවත් අයයි. ඇතැම් මහා පුරුෂයන් මෙන් උදවු ඇවැසියැයි පෙනුණු අය සොයා ගොස් උදවු කරනු වෙනුවට ඔහු කළේ යම් උදවුවක් ඉල්ලාගෙන එන කෙනෙකුට හැකි පරිදි 'අතින් කයිට් කරගෙන' උදවු කිරීමයි. මෙවැනි අයගෙන් අපේ ගෙදරට කවදාවත් අඩුවක් තිබුණේ නැත.

අනුන්ට උදවු කළත් මගේ පියා අනුන්ගෙන් කිසිවක් බලාපොරොත්තු වූයේ නැත. දැනටත්, මොන අඩුපාඩු තිබුණත් තමන්ගේ දරුවන්ගෙන් හෝ ඔහු කිසිවක් බලාපොරොත්තු නොවේ. ඔහුගෙන් නැවත ආපසු දීමේ පොරොන්දුවට යමක් ඉල්ලාගත් කෙනෙකුට සාමාන්‍යයෙන් එය ආපසු ගෙවීම පිළිබඳව සිතීම අනවශ්‍ය දෙයක් විය. එසේ ආපසු දුන්නත් බොහෝ විට ඔහු එය ප්‍රතික්ෂේප කරනු ඇත.

මෙසේ කී විට යමෙකුට එක්වරම සිතෙන්නේ මගේ පියාට 'ලොකු ඔළුවක්' තිබුණු බවයි. ඔහු ඉපදුණු පවුල් පසුබිම අනුව ඉඳහිට යම් ලොකු කමක් පෙන්වන කතා කිවුවත්, බොහෝ දුරට නිරහංකාර, සරල පුද්ගලයෙකු වන ඔහු අතේ සල්ලි නැත්නම් නැති බව කියන්නට ලැජ්ජා වුනේත් නැත. තමන් වෙනුවෙන් වෙනත් අයෙකු බරක් දැරීම අපේක්ෂා නොකළා පමණි.

විය යුතු පරිදිම, අපේ ගෙදර සතුට උතුරා ගියේ නැතත් වාෂ්ප උෂ්ණත්වයට ටිකක් හෝ කිට්ටු කළේ මගේ පියාගේ පඩි දිනයේදීය. යශෝරාවයේ රන්ජනීලාගේ තාත්තා මෙන් තනියම ආතල් එකක් ගන්නට පඩි දිනයේ මගේ පියා දියර වර්ග ගෙන නොආවත්, කුකුළෙකු ඇතුළු වෙනත් දේ නොවරදවා රැගෙන ඒමට අමතක නොකළේ ඔහු මස් වලට ප්‍රිය කළ නිසා නොවේ. සදාචාරාත්මක හෝ ආගමික නොවන, ආහාර රුචිකත්වය පිලිබඳ හේතු මත ඔහු සාමාන්‍යයෙන් මස් මාළු ආහාරයට ගත්තේ නැත. ඇත්තටම ඉතා සුළු ආහාර ප්‍රමාණයකින් කවදත් සැනසුනු මගේ පියා මා දන්නා කාලයේ සිටම රුචිකත්වයක් දැක්වූයේ ඉතා පහසුවෙන් පිළියෙළ කළ හැකි, කොතනත් ඇති, අල, පරිප්පු වැනි ආහාර වර්ග අතළොස්සකට පමණි.

මේ විශේෂ වියදම් වලින් පසුව ඔහු කරන්නේ මාසය පුරා 'පොත් වලට' ගෙන ඇති කඩ වල ණය ගෙවා දැමීමයි. ඉන්පසු නැවත වටයකින් ණය ගැනීම ඇරඹේ. මෙය සෑම මාසයකම සිදුවන චක්‍රයකි.

කාලය හා තාක්ෂණය වෙනස් වී තිබුණත් මගේ පියාගේ මාසික වියදම් රටාව අදටත් ලංකාවේ මෙන්ම ඇමරිකාවේත් බොහෝ දෙනෙකුගේ ජනප්‍රියම වියදම් රටාවයි. දැන් හන්දියේ කඩේ වෙනුවට සුපිරි වෙළඳසැල් සහ මුදලාලිගේ පොත වෙනුවට ක්‍රෙඩිට් කාඩ් ආදේශ වී තිබුණත් සිදුවන්නේ පෙර වූ දෙයමය.

මගේ පියාට ආචාර්ය උපාධියක් නොතිබුණත්, ආසියානු ඇමරිකානුවෙකු වන රොබර්ට් කියෝසාකිගේ පියාට ආචාර්ය උපාධියක් තිබුණේය. මගේ පියාගේ වැටුපට වඩා විශාල වැටුපක් ලැබූ කියෝසාකිගේ පියාගේ පවුලේ ආදායමට හෙදියක වූ ඔහුගේ බිරිඳගේ ආදායමද එකතු විය. එහෙත්, ඔවුන්ගේ පවුලේ වියදම් රටාව මගේ පියාගේ වියදම් රටාවට වඩා වෙනස් වුනේ නැත.

කියෝසාකිගේ පියා හැමදාමත් ණයබරේ ගිලී හිටියේය. මාසික වැටුපෙන් පසුගිය මාසයේ ණය ගෙවන ඔහු නැවතත් ණය එකතු කරන්නට පටන්ගනී. මේ චක්‍රයෙන් ගැලවීමක් නැත. රොබර්ට් කියෝසාකිට අනුව මේ ඔහුගේ 'දුප්පත් අප්පච්චී'ය.

රොබර්ට්ගේ සහ ඉකොනොමැට්ටාගේ වගේම ලංකාවේත්, ඇමරිකාවේත් තවත් බොහෝ රටවලත් ළමයින් බොහෝ දෙනෙකුගේ අප්පච්චිලා දුප්පත් අප්පච්චිලා වී සිටින්නේ ආදායම අඩුකමටම හෝ මහන්සි වී වැඩනොකරන නිසා නොවේ. ධනවාදයේ අඩුපාඩු නිසාත් නොවේ. මූල්‍ය සාක්ෂරතාව අඩුකමටය. (මෙයින් කියන්නේ අනෙක් කරුණු බැහැර කළ යුතු බව නොවේ.) එදිනෙදා වියදම් සඳහා ගිණිපොලියට ණය ගන්නා මේ දුප්පත් අප්පච්චිලා ණය ගෙවා දමන්නේ අළුතෙන් ණය ගැනීමෙනි.

කණගාටුවට කරුණනම් ඇතැම් රටවල මූල්‍ය කළමණාකරණය සිදුවන්නේ දුප්පත් අප්පච්චිලා කරන ක්‍රමයටත් වඩා ප්‍රශ්නකාරී ක්‍රමයකට වීමයි. ඉකොනොමැට්ටාගේ පියා හැමදාමත් ණය උගුලක හිර වී හිටියත් මාසේ පඩියෙන් පියවීමට නොහැකි තරමට ණය ක්‍රමක්‍රමයෙන් වැඩි කරගෙන වැඩේ අනාගත්තේ නැත. එහෙත්, එසේ කර එක් මොහොතක බෙල්ලටම හිරවන අය ඉකොනොමැට්ටාට ඕනෑ තරම් හමුවී තිබේ.

කෙසේ හෝ හොඳ වෙලාවට කියෝසාකිට 'පෝසත් අප්පච්චී' කෙනෙකුත් හිටියේය. ඒ ඇමරිකාවේ එකගෙයි කෑම තිබුණු නිසා හෝ කැත හිතකට මතක් වෙන වෙනත් කරුණක් නිසා නොවේ. රොබර්ට් කියෝසාකි 'පෝසත් අප්පච්චී' ලෙස හඳුන්වන්නේ ඔහුගේ වාසනාවට ඔහුට කුඩා කළ සිටම ඇසුරු කිරීමට ලැබුණු ඔහුගේ මිතුරෙකුගේ පියාය.

මේ පෝසත් අප්පච්චී යන්තම් අටපාස් පුද්ගලයෙකි. මහ ලොකු උගත් කමක් නොතිබුණු මේ පුද්ගලයා ආචාර්ය උපාධියක් තිබුණු රොබර්ට් කියෝසාකිගේ දුප්පත් අප්පච්චී මෙන් ණය බරින් මිරිකී නාහෙන් අඬමින් සිටිනු රොබර්ට්ට කිසිදා පෙනුණේ නැත. ඒ ඔහු එතනෝල් හෝ කුඩු බිස්නස් කළ නිසා නොවේ. ඔහුට මූල්‍ය සාක්ෂරතාව තිබුණු නිසාය.

වයස අවුරුදු නවයේදීම රොබර්ට් කියෝසාකිට මේ පෝසත් අප්පච්චිගේත්, දුප්පත් අප්පච්චිගේත් වෙනස තේරුණේය. ඒ නිසා, ඉකොනොමැට්ටාට කළ නොහැකි වූ බොහෝ දේ කිරීමට රොබර්ට් කියෝසාකිට හැකි විය. දරුවන්ට කුඩා කාලයේදීම මූල්‍ය සාක්ෂරතාව ලබා දීමේ වැදගත්කම පහදමින්, වසර පහළොවකට පෙර රොබර්ට් කියෝසාකි ලියූ, අලෙවි වාර්තා තැබූ පොත එවැන්නකි.

කෙසේ වුවද, මූල්‍ය සාක්ෂරතාව හෝ මූල්‍ය සාර්ථකත්වය හා අදාළව නොවූවත්, රොබර්ට් කියෝසාකිට මෙන්ම හැදෙන වැඩෙන කාලයේදී පෝසත් අප්පච්චි කෙනෙකු ආශ්‍රය කිරීමේ වාසනාව ඉකොනොමැට්ටාටද ලැබුණේය. ඒ පෝසත් අප්පච්චි ජීවත් වුණේ අර කලින් කී දුප්පත් අප්පච්චි ඇතුළේය. කණගාටුවට කරුණනම් අතරින් පතර දෙන දුරකථන හෝ ස්කයිප් ඇමතුමක් හැරුණු විට මේ පෝසත් අප්පච්චිගේ ආශ්‍රය ලබන්නට ඉඩකඩක් නැති තරමට ඉකොනොමැට්ටා දුප්පතෙකු වී සිටීමයි.

පොතක වටිනාකම මැනිය හැකිද?

කැම්පස් එකේ නවක වද කාලය අපට සංස්කෘත වැනි වෙනත් භාෂාත්, සිංහලයේ බොහෝ පාරිභාෂික වචනත් ඉගෙන ගැනීමට ලැබෙන වැදගත් කාලයකි. ඒ අතර ලෝකයෙන් දැනුමද ඇති පදම් ලැබේ. ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයින්ගේ එකම අච්චුවේ ප්‍රශ්න වලට උත්තර දෙමින් ආසාවෙන් කන රැග් එක එපා වෙන වෙලාවට පොඩ්ඩක් වෙනස් ප්‍රශ්නයක් ඇසීමේ හැකියාවක් ඇති උත්තමයෙක් හමු වූ විට පොඩි ආතල් එකක් තිබේ.


"තොට කවි ලියන්න පුළුවන් නේද?" කියා රසිකගෙන් ඇසූ හෙන්රි මෙන් සාමාන්‍ය අච්චුවෙන් ටිකක් වෙනස් "සිරා" ලේබලයේ ප්‍රශ්න අසන ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයින්ද ඉඳ හිට නැතුවා නොවේ. උසස් පෙළ ගණිත අංශයෙන් දිවයිනේ ඉහළම කිහිප දෙනා අතර සිටි මගේ බැචෙකුට දැන් මෙවැනි ඉඳහිට හමුවන මාදිලියේ උත්තමයෙක් හමු වේ.

"තෝ පොත් කියවනවද"

ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා අසයි.

"ඔව්, ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා"

"එහෙනං කියහං බලන්න කියවල තියෙන පොත් දහයක් ඒවයේ කතෘලත් එක්ක"

මගේ බැචාට මේකේ ගේමක් නැත.

"ත්‍රිකෝණමිතිය එස්සෙල්ලෝනි, ව්‍යවහාරික ගණිතය ගතිවිද්‍යාව ඩබ්ලියුකේ හේවගේ, ව්‍යවහාරික ගණිතය ඉස්ථිති විද්‍යාව ඩබ්ලියුකේ හේවගේ, භවුතික රසායනය ජේකේපී ආරියරත්න, කාබනික රසායනය..."

"නවත්තපං නවත්තපං. උඹ නවකතා කියෝලා නැද්ද?"

"කියවල තියෙනවා, ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා"

"මොනවද?"

ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා අමාරුවෙන් සැර මූණක් පෙන්වන්නට හැදුවත් පේන්නේ අහිංසක මූණකි.

"මනුතාපය"

(මනුතාපය අපේ කාලයේදී සාමාන්‍යපෙළ සිංහල විෂයට තිබුණු නිර්දිෂ්ඨ ග්‍රන්ථයකි.)

"වෙන මොනාද?"

"වෙනනං මතක නෑ, ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා"

"යකෝ අඩුගානෙ අම්මවත් කියෝල නැද්ද?"

"අම්මනං නවකතා කියෝනව ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා. මට තමයි ඉතිං වෙලාව අඩු."

ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයාට එවෙලේ  මතක් වුන අම්මානම් ගෝර්කිගේ අම්මා නොවන බව නොකිවමනාය.

මේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා ඇසුවේ වෙන ඕනෑම ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමකුට වුවද ඇසිය හැකිව තිබුණු සරල ප්‍රශ්නයකි. බොහෝ ෆ්‍රෙෂාලාගෙන් ලැබෙන උත්තරය මගේ මුලින් කී බැචාගේ උත්තරයට වඩා ලොකුවට වෙනස් නොවිය හැකි නිසා මෙහි ලොකු අවදානමක් නැතත්, අතරින් පතර රසිකගේ වර්ගයේ ෆ්‍රෙෂාලාත් සිටින නිසා දඩයක්කරුවා ගොදුර බවට පත් වීමේ අවදානම ගන්නට ගොඩක් ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයින් පෙළඹෙන්නේ නැත. ලිංගික අධ්‍යාපනය වැනි ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයින් බොහෝ දෙනෙකුට විශේෂඥතාවක් ඇති මාතෘකාවක් කථා කිරීම වඩා සුරක්ෂිතය.

කෙසේ වුවද, ෆ්‍රෙෂා කියවා ඇති පොත් ගැන ඇසීමට ධෛර්යයක් තිබුණු ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයාට සහයට ඩැනීලා ගොඩක් සිටි බැවින් මේ කථාව ටිකක් ජනප්‍රිය විය. එහෙත්, ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයා මේ ප්‍රශ්නය ඇසුවා කියා හෝ කතාව ප්‍රසිද්ධ වුනා කියා මගේ බැචා නවකතා කියවන්නට පටන් ගත්තේ නැත. එහෙත්, ඔහු පීඨ පුස්තකාලයෙන් වසර පුරාම ප්‍රයෝජන ගත්තේය. අපි වැනි, පිටකවරයේ පාට ඩෙනිමට මැච් කරමින් පීඨ පුස්තකාලයෙන් පොත් ගත්, ඉඳහිට ගඟෙන් එගොඩ පුස්තකාලයෙන් රැගෙන ආ නවකතාවක් හෝ වෙනත් විෂය බාහිර පොතක්ද කියවූ බැචාලාව ගොඩ දමන්නට වසර අවසානයේ කුප්පි දමන්නට මගේ පෙර කී බැචාට හැකි වුනේ ඔහු ඔහුගේ කාලය නවකතා කියවීමට නොයොදවා විෂය කරුණු හැදෑරීමට යෙදවූ නිසාය.

කෙසේ වුවද, අවසාන වසරේදී ඔහුගේ වත්මන් අඹු සිඟිත්ත දැන අඳුනා ගැනීමෙන් පසුවනම් නේවාසිකාගාරයේ වැලමුල්ලේ වූ ඔහුගේ ඇඳ මතට කුමාර කරුණාරත්න මාදිලියේ ප්‍රබුද්ධ නවකතා මෙන්ම සන්නස්ගලලාගේ සීනි බෝල වචන වලින් හැඩ ගැන්වුණු මල් පත්තරද පැමිණුනේය.

***
මගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උත්තමයෙකු සහ බොහෝ දෙනා හඳුනන බ්ලොග්කරුවෙකු මෙන්ම අටවිසි මහල් ඇති තට්ටු ගොඩනැඟිලි හැදුවත් මහ පොළොවේ ජීවත්වන නිරහංකාර මිනිසකු වන තිලකසිරි ඒකනායක ලියූ තිලකසිත බොහෝ දෙනා කතාකර ඇති, බොහෝ දෙනා අගය කර ඇති පොතකි. ඉදිරියේදී පළවීමට නියමිත ඔහුගේ පළමු නවකතාව සහ දෙවන පොතද වන අටවිසි මහලද එවැනිම එකක් වනු ඇති බව කියන්නට පොත ලියා අවසන් වන තුරු වුවද සිටින්නට අවශ්‍ය නැත.

අලෙවිය සඳහා තිලකසිත මිල කර තිබුණේ රුපියල් හාරසීයක මුදලකටය. රුපියල් හාරසීයක් යනු තිලකසිතේ සැබෑ වටිනාකමද?

පොතක වටිනාකම මිල කළ නොහැකි බව කෙනෙකුට කිව හැකිය. ඇත්තටම පොතක වටිනාකම මුදලට සාපේක්ෂව ඇගයීම අසීරු දෙයකි. එහෙත්, එය බැරි දෙයක් නොවේ. වෙනත්, භාණ්ඩ හා සේවාවන් බොහොමයකට මෙන්ම පොතකටද නිශ්චිත වටිනාකමක් තිබේ.

පොතක වටිනාකම එහි මුද්‍රණ වියදම නොවේ. තිලකේ වෙනුවට ඔය ප්‍රමාණයේම ඔය පිටු ගණනම ඇති පොතක් ලියා මුද්‍රණය කරවන්නට ඉකොනොමැට්ටාට වුවත් බැරි නැත. අවශ්‍යනම් දැදිගම වී රුද්‍රිගුගේ අම්මා පරිවර්තනය ප්‍රමාණයේම පොතක් එළියට දැමිය හැකිය. මුද්‍රණ වියදම සමාන වුණත් ඉකොනොමැට්ටාට ඇලෙක්සේයි මක්සිමෝවිච් පෙෂ්කොව් වෙන්නට හෝ තිලකසිරි ඒකනායක වෙන්නට බැරි නිසා අර කලින් කී පොත් වල ඇති වටිනාකම දෙන්නට ඉකොනොමැට්ටාට නුපුළුවන.

පොතක වටිනාකමේ ප්‍රභවය ලේඛකයාය. එහෙත් ලේඛකයාගෙන් ජීවය ලබන පොතේ සම්පූර්ණ වටිනාකම ඵලදායී යථාර්තයක් වී බාහිර ලෝකයට පෙනෙන්නේ කියවන පාඨකයින් නිසාය. පොත මිලදීගන්නා පාරිභෝගිකයින් නිසාය. තිලකේ පොත ලියා අත්පිටපත ගෙදර තියා ගත්තානම් ඒත් තිලකසිත තිලකසිතමය. එහි වටිනාකමක් තිබේ. එහෙත් මේ වටිනාකම අසම්පූර්ණ වටිනාකමකි.

සිංහරාජය මැද තිබූ දැවැන්ත ගසක් කඩා වැටුණේය. හැතැම්ම දහපහළොවක දුරක මනුස්ස පරාණයක් හිටියේ නැත. ගස කඩා වැටෙන විට සද්දයක් ඇහුණාද?

තිලකේ දැන් පොත රුපියල් හාරසීයකට මිල නියම කරයි. පොත විකිණේ. රුපියල් හාරසීය පොතේ නියම වටිනාකමද?

පැහැදිලිවම උත්තරය "නැත". පොතේ වටිනාකම එක් එක් පුද්ගලයාට සාපේක්ෂය. පොත මිලදී ගන්නා පුද්ගලයෙකුට පොතේ වටිනාකම අඩුම වශයෙන් රුපියල් හාරසීයකි. එය රුපියල් 400ක්, 401ක්, 500ක්, 1000ක්, 5000ක්, හෝ 10,000ක් විය හැකිය. එහෙත්, එහි වටිනාකම "අසීමිත" නැත.

පොතේ මුද්‍රණය කළ පිටපත් 25,000කින් විකිණුනේ පිටපත් 24,000ක් පමණක්නම් එයින් අදහස් වන්නේ පොතේ වටිනාකම අඩුම වශයෙන් රුපියල් 400ක් යැයි සිතන අය අඩුම වශයෙන් 24,000ක් සිටින බවයි. පිටපත් සියල්ල විකිණුනේනම් එවැනි අය 25,000ක් හෝ වැඩි ප්‍රමානයක් සිටින බව පැහැදිලිය.

පොත මිලදී ගත් හැමකෙනෙක්ම එසේ කිරීමෙන් වාසියක් ලබා තිබේ.

"තිලක සිත ජීවිත කතා ගැන ලියවුණු පොත් අතරින්, මම කියවපු  ලස්සනම, රස ම පොතක්... බිම තියන්න නොහිතෙන තරම් කැමැත්තකින්, මුලු පොතේම තියෙන කතන්දර ටික එක හුස්මට කියවගෙන යන්න පුලුවන්..!"

සෞම්‍ය සඳරුවන් ලියනගේ තිලකේට සුබපැතුමක් එවීමට කාලය යෙදවීමෙන් ආවස්ථික පිරිවැයක් දරයි. දැන් පොත වෙනුවෙන් ඔහුගේ වියදම රුපියල් 400 ඉක්මවයි. ඔහු එසේ කරන්නේ ඔහුට පොතේ වටිනාකම රුපියල් 400ට සහ මේ අමතර "වියදමට" වඩා වැඩි නිසාය. මේ වැඩිමනත් වියදමෙන් අනතුරුවද ඔහුට වාසියක් ඇත.

මේ අතර පොත මිලදී ගන්නා නමුත් එය නොකියවන අයද සිටිති. මේ අය එසේ කරන්නේ පොත ගෙදර ප්‍රදර්ශනයට තැබීමෙන් ලබන සතුට රුපියල් 400ට වැඩි නිසාය. එය අදාල පුද්ගලයාගේ කැමැත්තයි. එවැනි පුද්ගලයින්ට බලෙන් පොත් කියවීමට උනන්දු කරවීම අනවශ්‍ය දෙයකි.

මේ අතරම "හැත්තෑව දශකයේත් ලාම්පු පත්තු කළ නිවසක විසු පිටිසර ගුරු පවුලක් වටා ලියැවුනු මේ කතාවල" වටිනාකමක් නැතැයි සිතන අයත් සිටිති. එහිත් ඇති වැරැද්දක් නැත. එවැන්නෙකුට පොතේ වටිනාකම එහි මිල වන රුපියල් 400ට වඩා අඩු නිසා පාඩුවක් විඳිමින් පොත මිලදී නොගෙන ඒ මුදලින් වෙනත් දෙයක් මිලදී ගනු ඇත. ඔහුට හෝ ඇයට පැත්තකට විසිකරන්නට පොතේ පිටපතක් අඩුමිලකට හෝ නිකම් දීමද අවශ්‍ය නැති දෙයකි.

පොතක මිල ගෙවා එය ලබා ගන්නේ එයට වැඩිම වටිනාකමක් දීමේ හැකියාව ඇති, එයින් වැඩිම ප්‍රයෝජනයක් හෝ සතුටක් ලබන පාඨකයින්ය.

(මේ මාතෘකාවට අදාළ මෙහි කථා කර නැති වෙනත් පැතිද තිබේ. ඒ ගැන පසුව කථා කරමු. පොතේ රූපය අවසර නැතුව හොරෙන් ගත්තාට තිලකේ නඩුමඟට නොයනු ඇතැයි සිතමි. උඩින් ඇති කතාව ඇත්තම නොවේ.)

අළුත් පාර්ලිමේන්තුවේ වාසනාවන්තයෝ

මේ සහස්‍රයේ  පළමු ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරණය පැවති 2000 වසරේදී රටේ බහුතර ඡන්දය ලබාගත් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ ජනාධිපති අපේක්ෂක ඇල් ගෝර්ව පරදවමින් රිපබ්ලිකන් අපේක්ෂක ජෝජ් ඩබ්ලිව් බුෂ් ජනාධිපති ලෙස පත් වූයේ ෆ්ලොරිඩා ප්‍රාන්තයෙන් වැඩි ඡන්ද 537ක් ලබා ගැනීම නිසාය. මේ ඡන්ද වලින් අඩක් අනෙක් පසට මාරු වී නම් ලැබෙන්නේ වෙනස් ප්‍රතිඵලයකි.

සමානුපාතික ඡන්ද ක්‍රමයක් යටතේ මෙසේ ඡන්ද සුළු ගණනක් නිසා සමස්ථ ප්‍රතිඵලය කණපිට හැරීමට ඇත්තේ අඩු ඉඩකඩකි. එහෙත්, ලංකාවේ පසුගිය මහ මැතිවරණයේදීද 'කොටයේ එල්ලී' අමාරුවෙන් දියවන්නාව තරණය කරගත් අය සිටිති. පහතින් ඇත්තේ එවැනි වාසනාවන්තයින්ගේ ලැයිස්තුවකි.

1. අමීර් අලි (සමස්ත ලංකා මහජන කොන්ග්‍රසය)
මඩකලපුව දිස්ත්‍රික්කයේ එජාපෙ ඡන්ද 64ක් එජනිසට මාරු වීනම් එජාපෙන් තරඟ කළ අමීර් අලි වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ එජනිස අපේක්ෂකයෙකි.

2. මොහාන් ද සිල්වා (ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය)
ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ එජනිස ඡන්ද 598ක් ජවිපෙට මාරු වීනම් එජනිසයෙන් තරඟ කළ මොහාන් ද සිල්වා වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ ජවිපෙ අපේක්ෂකයෙකි. පෙරටුගාමී පක්ෂය ලබාගත් ඡන්ද වලින් 1196ක් ජවිපෙට ලැබුනේ වුවද මෙය සිදුවිය හැකිව තිබුණි.

3. විජයකලා මහේස්වරන් (එක්සත් ජාතික පක්ෂය)
යාපනය දිස්ත්‍රික්කයේ එජාපෙ ඡන්ද 1358ක් එජනිසට මාරු වීනම් එජාපෙන් තරඟ කළ විජයකලා මහේස්වරන් වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ එජනිස අපේක්ෂකයෙකි. මෙයට අදාලව මයියාද සටහනක් පළ කර තිබේ.

4. ශ්‍රියානි විජේවික්‍රම (මහජන එක්සත් පෙරමුණ)
අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ එජනිස ඡන්ද 1544ක් සමස්ත ලංකා මහජන කොංග්‍රසයට මාරු වීනම් එජනිසයෙන් තරඟ කළ ශ්‍රියානි විජේවික්‍රම වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ සමස්ත ලංකා මහජන කොංග්‍රසයේ අපේක්ෂකයෙකි.

5. කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල (ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය)
මහනුවර දිස්ත්‍රික්කයේ එජනිස ඡන්ද 2369ක් එජාපෙට මාරු වීනම් එජනිසයෙන් තරඟ කළ කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ එජාපෙ  අපේක්ෂකයෙකි.

6. නලින්ද ජයතිස්ස (ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ)
කළුතර දිස්ත්‍රික්කයේ ජවිපෙ ඡන්ද 2617ක් එජනිසට මාරු වීනම් ජවිපෙන් තරඟ කළ නලින්ද ජයතිස්ස වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ එජනිස අපේක්ෂකයෙකි. මේ අපේක්ෂකයා එජනිස ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පත් කෙරුණු මහින්ද සමරසිංහදැයි මා නිශ්චිතව දන්නේ නැත.

7. අබ්දුල් රහ්මාන් ඉසාක් (සමස්ත ලංකා මහජන කොන්ග්‍රසය)
අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ එජාපෙ ඡන්ද 3756ක් ජවිපෙට මාරු වීනම් එජාපෙන් තරඟ කළ අබ්දුල් රහ්මාන් ඉසාක් වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ ජවිපෙ අපේක්ෂකයෙකි.

8. සුසන්ත පුංචිනිලමේ (ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය)
ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කයේ එජනිස ඡන්ද 5412ක් එජාපෙට මාරු වීනම් එජනිසයෙන් තරඟ කළ සුසන්ත පුංචිනිලමේ වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ එජාපෙ අපේක්ෂකයෙකි.

9. චන්ද්‍රසිරි ගජධීර (ශ්‍රී ලංකාවේ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය)
මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ එජනිස ඡන්ද 6380ක් ජවිපෙට මාරු වීනම් එජනිසයෙන් තරඟ කළ චන්ද්‍රසිරි ගජධීර වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ ජවිපෙ අපේක්ෂකයෙකි. කෙසේ වුවද ජවිපෙ මන්ත්‍රී ධුරය ලැබිය හැකිව තිබුණු සුනිල් හඳුන්නෙත්තිට ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රී ධුරයක් හිමිවිය.

10. තුෂාර ඉඳුනිල් (එක්සත් ජාතික පක්ෂය)
කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ එජාපෙ ඡන්ද 7044ක් ජවිපෙට මාරු වීනම් ජවිපෙ 5% සීමාවට ලඟා විය හැකිව තිබුණු අතර එජාපෙන් තරඟ කළ තුෂාර ඉඳුනිල් වෙනුවට තේරී පත්වෙන්නේ ජවිපෙ අපේක්ෂකයෙකි.

මෙසේ යාන්තමින් දියවන්නාව තරණය කළ මුල් දස දෙනා අතර සුළු පක්ෂ වල නියෝජනය වැඩි වීම විශේෂත්වයකි. මේ ලැයිස්තුවෙහි ශ්‍රී ලංකා කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ මෙවර ඡන්දයෙන් පත් වූ එකම මන්ත්‍රී වරයාද, මහජන එක්සත් පෙරමුණේ දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙක්ද, සමස්ත ලංකා මහජන කොංග්‍රසයෙන් තේරුණු සිවු දෙනාගෙන් දෙදෙනෙක්ද, ජවිපෙ මන්ත්‍රීවරුන් සිවුදෙනාගෙන් එක් අයෙක්ද වෙති.

මේ ලැයිස්තුවේ වුවද පහලින් ඇති වෙනස්කම් සිදුවීමටනම් සැලකිය යුතු ඡන්ද ප්‍රමාණයක් වෙනස් විය යුතුව තිබුණු අතර එසේ වුවද සමස්ත ප්‍රතිඵලයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් සිදු නොවේ. එබැවින්, මේ මැතිවරණයේදී තමන් ගත් තීරණය පිළිබඳව කණගාටු වීමට කිසිවෙකුට විශාල හේතුවක් නැත.

(අත්වැරදීම් තිබිය හැකිය. දැක්කොත් කරුණාකර පෙන්වන්න. ඡායාරූප අන්තර්ජාලයේ එහෙන් මෙහෙන් ගත් ඒවාය.)

මා ඡන්දය නොදැම්මේ ඇයි?

(අසාත්මිකතා අවවාදය: ඉකොනොමික්ස් වලට කැමති, පොලි-ට්‍රික්ස් අසාත්මිකතා ඇති අයට වුවද මේ ලිපිය යෝග්‍යය.)

උඩින් ඇති ප්‍රශ්නයේ 'මා' යන්නෙන් අදහස් වෙන්නේ ඉකොනොමැට්ටානම් ඔය ප්‍රශ්නයේ ලොකු වැදගත්කමක් නැත. ඔය 'මා' කෑල්ල ඇතුළට ජනවාරියේ ඡන්දය දා අගෝස්තුවේදී නොදැමූ මිලියනයක් පමණ පිරිසත්, අගෝස්තුවේදී මෙන්ම ජනවාරියේදීත් ඡන්දය නොදැමූ තවත් මිලියන ගණනක පිරිසත් ඇතුළත් කළ විට ප්‍රශ්නයට වැදගත්කමක් එකතු වේ. ලෝකයේ කොහේ හෝ කවදා හෝ පැවති මැතිවරණ සියල්ලේදීම ඡන්දය නොදැමූ පිරිස එකතු කරගතහොත් ඔය වැදගත් කම තවත් වැඩිවේ.


ප්‍රශ්නයට ඇති උත්තරය පුද්ගලයාට සාපේක්ෂය. නොකී කතා ලියන හෙන්රි ඡන්දය නොදා ඇත්තේ "ඡන්දෙන් කොරයි බම්බුවක් රටට. මෙච්චර කාලෙකට කොරල තියෙනවද?" යනුවෙන් සිතමිනි. "දැං කියයි ඡන්දෙ දාන්න ලැබෙන එක තමයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියල..." යනුවෙන් ලිපිය අවසන් කරන හෙන්රි තුන් පාරක් පමණක් ඡන්දය පාවිච්චි කළ බව කියා තිබේ.

ඉකොනොමැට්ටා හිතන හැටියටනම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ තමන්ට අවශ්‍ය පක්ෂයකට ඡන්දය දැමීමට හෝ ඡන්දය නොදාම සිටීමට ඇති අයිතියි. ඡන්දය දැමීමට එරෙහිව හෝ ඡන්දය නොදමා සිටීමට එරෙහිව බලය යෙදවේනම් එය පුද්ගල නිදහසට බාධාවකි.

ඡන්දය නොදා සිටින අය එසේ කිරීම සාධාරනීකරණය කරමින් තම තමන්ටම දෙන පිළිතුරු සියල්ල සාරාංශගත කළහොත්, ඔවුන් මොන විදිහකින් වෙන අයට කීවත්, උඩින් ඇති ප්‍රශ්නයට ඇති පොදු පිළිතුර වනුයේ "ඔය මොකාට දුන්නත් මට ඇති වැඩක් නෑ" යන්නයි. මගේ මේ තර්කය අනුව, යමෙක්  කවර  ආකාරයකින් හෝ ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නේ  "මට වැඩියෙන්ම වැඩක් වෙන්නේ" එසේ කළ විට නිසාය.

මේ සිතීමෙහි කිසිම වැරැද්දක් නැත. හෝමෝ සේපියන්ස්ලා සාමාන්‍යයෙන් තීරණ ගන්නේ තමන්ගේ ශුභ සිද්ධිය වෙනුවෙනි.

යම් පක්ෂයකට හෝ පුද්ගලයෙකුට ඡන්දය දීමෙන් කෙනෙකු බලාපොරොත්තු වෙන්නේ,
- එවෙලේම අතට ලැබෙන රුපියල් පන්සීයක් සහ බුරියානි පැකට් එකක් විය හැකිය.
- මීළඟ අයවැයෙන් රුපියල් පන්දාහක පඩි වැඩිවීමක් විය හැකිය.
- රජයේ කොන්ත්‍රාත් ලබා ගැනීමේ වැඩි ඉඩ ප්‍රස්තාවන් විය හැකිය.
- තමන්ගේ දරුවෙකු ජනප්‍රිය පාසලකට දමා ගැනීමට උපකාරී වන රෙකමදාරු ලිපියක් විය හැකිය.
- ගමේ පාරට තාර වැටුණු විට හෝ ආසන්නම නගරය කරා අධිවේගී මාර්ගයක් ඉදිවූ විට ගමන් පහසුව වැඩිවීම නිසා තමන්ට ලැබෙන වාසිය විය හැකිය.
- තැන් තැන් වල බෝම්බ පිපිරීම නැවතීමෙන් තමන්ට ලැබෙන වාසිය විය හැකිය.
- තමන්ගේ ජන වර්ගයට එරෙහිව යම් කණ්ඩායමක් නිරන්තරයෙන් මුදා හරින භීෂණය නැවතීමෙන් තමන්ට ලැබෙන වාසිය විය හැකිය.
- වෙනත් ජනවර්ගයක් රටෙන් අතුගා දැමීමෙන් සහ තමාගේ ජනවර්ගයට වැඩි තැනක් ලැබීමෙන් තමන්ට සැලසෙන වාසිය විය හැකිය.
- මෙතෙක් ලෝකයේ කොහේවත් බිහිවී නැති සමානාත්මතාව රජයන පරිපූර්ණ සමාජයක ජීවත් වීමට ලැබීමෙන් තමන්ට ලැබෙන වාසිය විය හැකිය.
- රටේ ආර්ථිකය සහ පුද්ගල නිදහස දියුණු වීම නිසා තමන්ට සැලසෙන වාසිය විය හැකිය.

වැදගත් කරුණනම් සලකා බලන්නේ සෘජුව හෝ වක්‍රව 'තමන්ට' සැලසෙන වාසිය බවයි.

ආර්ථික විද්‍යාවේ මූලික න්‍යායයක් වන්නේ 'තාර්කිකව සිතන පුද්ගලයෙකු තීරණ ගන්නේ තමන්ගේ ශුභ සිද්ධිය උපරිමයක් වන ආකාරයටය' යන්නයි. ඒ අනුව, තමන්ගේ ශුභ සිද්ධිය උපරිමයක් වන ආකාරයට තීරණ ගන්නා අය තාර්කික පුද්ගලයින්ය. එසේ සිතා තීරණ නොගන්නෝ අතාර්කික පුද්ගලයෝය.

නිරීක්ෂණ මඟින් පෙනෙන්නේ බොහෝ පුද්ගලයින් බොහෝ අවස්ථාවලදී තාර්කික තීරණ ගන්නා බවයි. එහෙත්, බොහෝ පුද්ගලයින් සමහර අවස්ථා වලදීත්, සමහර පුද්ගලයින් බොහෝ අවස්ථා වලදීත් අතාර්කික තීරණද ගනිති.

පුද්ගලයින් තාර්කික පුද්ගලයින් ලෙස සලකමින් බොහෝ සංසිද්ධි පැහැදිලි කිරීමට පුළුවන. ඒ නිසා බොහෝ අවස්ථාවලදී මේ 'අතාර්කික ව්‍යතිරේඛය' අතහැර සරල ආකෘතියක් සකස් කර ගත හැකිය.

අලියෙකු කිවූ විට එක්වරම අපේ මතකයට එන්නේ අළු හෝ දුඹුරු පැහැයට හුරු සතෙක් මිස කොළ හෝ රතු පැහැති සතෙක් නොවේ. ඒ නිසා බොහෝ විට අපි චිත්‍රයක් අඳින විට අලියෙකු වර්ණ ගන්වන්නේ එවැනි පැහැයකිනි. එහෙත්, මේ වර්ණය ලබා දෙන ජානය නැති සුදු හෝ රෝස පැහැති ඇල්බිනෝ අලි ඉඳ හිට බිහිවෙති. එක්තරා ප්‍රාදේශීය දෙවිකෙනෙකුගේ වාහනය සුදු අලියෙකි.

අලියෙකු අළු හෝ දුඹුරු පැහැතියැයි සැලකීම අලියෙකු සුදු, රෝස, අළු හෝ දුඹුරු පැහැති විය හැකියැයි සලකනවාට වඩා සරල, ප්‍රායෝගිකව හොඳ උපකල්පනයකි. කෙසේ වුවද, ප්‍රාදේශීය දෙවිවරුන් වැඩි වී මේ අයගේ වාහන ලෙස සුදු අලි ගොඩක් පෙනේනම් අපට අපේ සරල උපකල්පනය වෙනස් කිරීමට සිදු විය හැකිය.

පුද්ගලයෙකු ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන ආකාරය ආකෘතිගත කිරීමේදී ඔවුන් තාර්කික පුද්ගලයින් ලෙස සලකමින් අපට සරල ආකෘතියක් ගොඩ නැංවිය හැකිය. මේ අනුව මේ පුද්ගලයාගේ තෝරාගැනීම වනුයේ ඔහු හෝ ඇය සිතන පරිදි තමන්ගේ පුද්ගල ශුභ සාධනය උපරිමයක් වන විකල්පයයි.

මෙහිදී වාසි අවාසි ගණනය කිරීමේදී සලකා බැලිය යුත්තේ මුදලින් අගය කෙලින්ම සටහන් වන සාධක පමනක් නොවේ. යම් පුද්ගලයෙකු ලබන මානසික තෘප්තිය හෝ අතෘප්තිය වැනි දේද මෙයට ඇතුළත් විය යුතුය.

මුදලින් අගය කෙලින්ම සටහන් නොවන සාධකයක 'මිල' ගණනය කරන්නේ කෙසේද? මෙය තරමක් සංකීර්ණ වුවත් නොකළ හැක්කක් නොවේ. ඔබ සිනමාහලකට ගොස් චිත්‍රපටයක් නැරඹු විට ඔබට යම් තෘප්තියක් ලැබේ. ඒ සඳහා ඔබ නිශ්චිත මිලක් ගෙවන්නේ එයින් ලැබේයයි ඔබ අපේක්ෂා කරන තෘප්තියේ වටිනාකම ගෙවන මිලට වඩා වැඩි නිසාය. සිනමාහල්කරු මෙවැනි නිශ්චිත මිලක් නියම නොකර චිත්‍රපටිය පෙන්වීම වෙනුවෙන් අය කරන මිල ඔබ සමඟ කේවල් කරයිනම් අපේක්ෂිත තෘප්තිය පරයා සිනමාහල්කරු ඉල්ලා සිටින මිල වැඩි වන මොහොතේ ඔබ චිත්‍රපටය නොබලා ආපසු හැරීයාමට තීරණය කරයි. මෙවැනි නිරීක්ෂණ උපකාරයෙන් කෙලින්ම මුදලින් අගය සටහන් නොවන සාධකයක වුවද සැබෑ වටිනාකම මුදලින් ගණනය කළ හැකිය.

ඡන්දය භාවිතා කිරීමෙන් යම් පුද්ගලයෙකුට සැලසෙන වාසියේ (හෝ අවාසියේ) ප්‍රධාන කොටස් දෙකකි.
1. තමන්ගේ ඡන්දය මඟින් ලැබිය හැකිව තිබුණු ප්‍රතිඵලය වෙනස් කර ගැනීම හේතුවෙන් දීර්ඝකාලීනව ලැබෙන වාසිය.
2. ඡන්දය දැමීමේ ක්‍රියාවලිය මඟින් ලැබෙන වාසිය (හෝ අවාසිය).

මෙයින් පළමුවැන්න හැමවිටම ධන අගයක් හෝ ශුන්‍ය වේ. එය සෘණ අගයක් විය නොහැක. මා ඡන්දය නොදැම්මත් වෙනත් අය ඡන්දය භාවිතා කරනු ඇති අතර යම් පක්ෂයක්, කණ්ඩායමක් හෝ පුද්ගලයෙකු ජයග්‍රහණය කරනු ඇත. මෙමඟින් මට යම් නිශ්චිත වාසියක් හෝ අවාසියක් සැලසෙනු ඇත. මා ඡන්දය භාවිතා කරන්නේ මේ ප්‍රතිඵලය වෙනස් කර ගැනීම සඳහාය. ඒ මඟින් අපේක්ෂා කරන්නේ මේ වාසිය වැඩි කර ගැනීමට හෝ අවාසිය අඩු කර ගැනීමටය. කවරක් වුවද මගේ අපේක්ෂාව සෘණ වෙනසක් නොවේ. තාර්කික පුද්ගලයෙක් වශයෙන් මගේ තෘප්තිය අඩුකරවන තෝරා ගැනීමක් කිරීමට මට අවශ්‍ය නැත.

කෙසේ වුවද, ඉහත දෙවැන්න ධන හෝ සෘණ අගයක් ගත හැකි අතර බොහෝ විට සෘණ අගයකි.
- මට කාගෙන් හෝ රුපියල් පන්සීයක් සහ බත් පැකට් එකක් ලැබේනම් එය ධන අගයකි.
- මගේ පළමු ඡන්දය කාට හෝ දමා පොරක් වීමෙන් ලැබෙන තෘප්තිය ධන අගයකි.
- රසිකොලොජිස්ට්ට ඡන්දය දැමීමට ඕස්ට්‍රේලියාවේ සිට පැමිණීමට ගුවන් ටිකට්පතට වියදම් වන ඩොලර් දෙදහස සහ ඔහුගේ කාලයේ ආවස්ථික පිරිවැය ඇතුළු විශාල වියදම සෘණ අගයකි.
- කල්‍යාණමිත්‍රට බදුල්ලට යාමට වැයවන මුදල සහ කාලය මීට වඩා අඩු සෘණ අගයකි.
- ඡන්දපොළට අකැමැත්තෙන් විනාඩි දහයක් පයින් ඇවිදගෙන යාමද සුළු වුවත් සෘණ අගයකි.

පළමු කෑල්ල පොඩි ධන අගයක් වුවත් දෙවන කෑල්ල එයට වඩා වැඩි සෘණ අගයක්නම් මුළු එකතුව සෘණ අගයකි. එසේ වූ විට තාර්කික පුද්ගලයෙකු ස්වභාවිකවම ඡන්දය නොදා සිටීමට පෙළඹේ.

දැන් අපි මේ පළමු කෑල්ල තව ටිකක් විශ්ලේෂණය කරමු. මෙහි ඇති වාසිය දෙවන කෑල්ලේ වාසිය හෝ අවාසිය මෙන් පැහැදිලි එකක් නොවේ. දීර්ඝකාලීන සංසිද්ධියක් නිසා අවිනිශ්චිතතාව වැඩිය. ගාන හදා ගැනීම සඳහා තාර්කික පුද්ගලයෙකු තමාගෙන්ම අසා ගන්නේ මේ වගේ ප්‍රශ්න කිහිපයකි.
- මා ඡන්දය නොදැම්මොත් ලැබිය හැකි ප්‍රතිඵලය කුමක්ද?
- ඒ ප්‍රතිඵලය ලැබුනොත් මට ඇති වාසිය (හෝ අවාසිය) කොපමණද?
- මට ඊට වඩා වැඩි වාසියක් (හෝ අඩු අවාසියක්) ලැබිය හැකි විකල්ප ප්‍රතිඵල මොනවාද?
- මගේ ඡන්දය මඟින් ලැබිය හැකි ප්‍රතිඵලය වෙනස් කර මේ එක් එක් විකල්ප ප්‍රතිඵලය ලබා ගැනීමට ඇති ඉඩකඩ කුමක්ද?

මේ ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු හොයාගත් පසු උඩින් සඳහන් කළ පළමු කෑල්ල ගණනය කර ගැනීම පහසුය. එය මෙවැන්නකි.

වාසියේ පළමු කොටස = (a1 - a0)p1
a0 - මා ඡන්දය භාවිතා නොකළහොත් ලැබෙන ප්‍රතිඵලය යටතේ මට ඇති වාසිය හෝ අවාසිය.
a1 - පළමු විකල්පය වෙනුවෙන් මා ඡන්දය භාවිතා කළහොත් ලැබෙන ප්‍රතිඵලය යටතේ මට ඇති වාසිය හෝ අවාසිය.
p1- පළමු විකල්පය වෙනුවෙන් මා ඡන්දය භාවිතා කළහොත් ලැබෙන ප්‍රතිඵලය සැබැවින්ම පළමු විකල්පය වීමට ඇති සම්භාවිතාව.

විකල්ප කිහිපයක් ඇති විට (a1,p1) වෙනුවට (a2,p2),(a3,p3) ලෙස යොදමින් වැඩිම වාසිය ලැබෙන විකල්පය තෝරාගත හැකිය.

දෙවන කෑල්ල ගණනය කළයුත්තේද ඡන්දය නොදීමෙන් ලැබෙන වාසියට සාපේක්ෂවය.

වාසියේ දෙවන කොටස = b1 - b0

b1- ඡන්දය දැමීමෙන් ලැබෙන වාසිය හෝ අවාසිය
b0- ඡන්දය නොදැමීමෙන් ලැබෙන වාසිය හෝ අවාසිය

b1 සහ b0 අගයයන් බොහෝ විට අප ඡන්දය දීමට තෝරාගන්නා විකල්පය අනුව වෙනස් නොවන අතර බොහෝ අවස්ථාවල b0 අගය ශුන්‍යයකි. ඇතැම් රටවල ඡන්දය දීම අනිවාර්යය කර ඡන්දය භාවිතා නොකරන්නන්ට දඩයක් නියම කිරීමේදී කරන්නේ b0 හි අගය විශාල ශුන්‍ය අගයක් කිරීමයි. එවිට පොඩි සෘණ අගයක් වන b1 වලින් වඩා ලොකු සෘණ අගයක් අඩුවී දෙවන කෑල්ල ධන අගයක් වේ. මේ නිසා බොහෝ දෙනා ඡන්දය දමති.

කෑලි දෙක එකතු කළ විට මුළු වාසිය මෙසේය.

ඡන්දය දැමීමේ වාසිය = (a1 - a0)p1 + (b1 - b0).

මේ වාසිය අවාසියක්නම් තාර්කික පුද්ගලයෙක් ඡන්දය දාන්නේ නැත.

දැන් අපේ ආකෘතිය සම්පුර්ණය. මේ ආකෘතිය වැඩ කරනවාද කියා අපට දැන් සලකා බැලිය හැකිය.

රසිකලොජිස්ට් කියා ඇති හැටියට මේ මැතිවරණයට පෙර ලංකාවේ පැවති වාතාවරණය සලකමින් ප්‍රායෝගිකව ඔහු දැකීමට කැමති වූ ප්‍රතිඵලයක් තිබේ (a1). ඒ ජවිපෙට ආසන 40ක් සමඟ ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකටම සුළුතරයක් ලැබෙන ප්‍රතිඵලයකි. ඔහු ඡන්දය භාවිතා නොකළේ වුවද ප්‍රධාන පක්ෂ දෙකටම සුළුතරයක් ලැබෙන බවට අවබෝධයක් ඔහුට වූ බව මගේ අදහසයි. ජවිපෙ සම්බන්ධව ඔහුගේ සැබෑ තක්සේරුව මීට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස අඩු ආසන ගණනක් වන්නට ඇත (a0). යම් හෙයකින් ලංකාවට ආවානම් ඔහු ජවිපෙට ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නේ ප්‍රතිඵලය a0 සිට a1 දක්වා තල්ලු කර ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි. මෙය සිදු වීමට ඇති සම්භාවිතාව පිළිබඳව ඔහු මනසින් ගණනය කිරීමක්ද කරයි.

ඕස්ට්‍රේලියාවේ ජීවත්වන රසිකට ප්‍රතිඵලය a0 සිට a1 දක්වා වෙනස්වීම නිසා සෘජු මුදල් වාසියක් ලැබේයැයි මා සිතන්නේ නැත. මෙහි ඔහුට ඇති වාසිය බොහෝ දුරට ඔහු ලබන මානසික තෘප්තියයි. කෙසේ වුවද මේ මානසික තෘප්තියට මිලක් තිබේ. රසිකගේ (a1 - a0)p1 ඔහුගේ ගුවන්ටිකට් පත් වියදම, කාලයේ ආවස්ථික පිරිවැය ඇතුළු දෙවන කෑල්ලේ සෘණ අගයට සාපේක්ෂව කුඩා අගයකි.

කල්‍යාණමිත්‍ර සිතන ආකාරයත් රසිකලොජිස්ට් සිතන ආකාරයට ආසන්නය. ඔහුගේ දෙවන කෑල්ලේ සෘණ අගය රසිකලොජිස්ට්ගේ අගයට වඩා කුඩා වුවත් ඔහුගේ පළමු කෑල්ලේ අගයට වඩා වැඩිය. එසේ නොවීනම් ඔහුත් මාතලන් මෙන් ජවිපෙට ඡන්දය ප්‍රකාශ කරනු ඇත.

මේ මැතිවරණයේදී හෙන්රිගේ දෙවන කෑල්ලේ සෘණ අගය වැඩි වුනත් ඔහු ඡන්දය නොදමා ඇත්තේ ඔහුගේ පළමු කෑල්ල කුඩා නිසා බව මගේ අදහසයි. දෙවන කෑල්ල විශාල නොවූ අවස්ථාවලත් ඔහු ඡන්දය දමා නැත්තේ ඒ නිසාය. එයට හේතුව ඔහුට අනුව (a1 - a0) පරතරය ශුන්‍යයට ආසන්න නිසා විය හැකිය. ඇතැම් විට (a1 - a0) පරතරය තරමක් විශාල වන විකල්ප වලට අදාළ p1 අගය ශුන්‍යයට ආසන්න වන විටද පුද්ගලයෝ මෙසේ හැසිරෙති.

එසේනම්  හෙන්රි තෙවරක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කළේ ඇයි?

ඔහුගේ පළමු ඡන්දයේදී ඔහුගේ දෙවන කෑල්ල ධන අගයක් ගන්නට ඇත. මෙය බොහෝ දෙනෙකුට පොදු දෙයක් වන අතර යමෙකු තමාගේ පළමු ඡන්දය නොදා සිටින්නේ කලාතුරකිනි.

දෙවන අවස්ථාවේදී "එවකට නාවික හමුදාවෙ සේවය කරමින් උන්න නිසා ඡන්දෙ නොද‍ා ඉන්න එක සැකයට තුඩු දෙන්න පුළුවන් බැවින්" ඔහුගේ b0 විශාල සෘණ අගයක් විය.

තුන්වන අවස්ථාවේදී, ඔහුගේ a0 විශාල සෘණ අගයක් වූ නිසාත් a1 අඩු සෘණ අගයක් වූ නිසාත් (a1 - a0) පරතරය විශාල විය.

මගේ පෙර සටහනකට කමෙන්ටුවක් දමන ඇනෝවියක් මෙසේ කියයි.

"මං මේ කල්පනා කලේ 2001,2002 කාලෙදි වි.වි. ශිශ්‍යාවක් වෙලා හිටපු මගේ අතීතය අද හදිසියෙ මාව මුණ ගැහිල මං අලියට ඡන්දෙ දුන්න කියල දැන ගත්තොත් මොනවා නොකියයිද කියලා"

තවත් ඇනෝවෙකු (හෝ ඇනෝවියක්) "ඔබ කිවු කරුණු ඒ විදිහටම මට අදාළයි" ලෙස සටහනක් තැබීමෙන් පෙනෙන්නේ මේ, මේ ආකාරයෙන් ඡන්දය භාවිතා කළ, තවත් බොහෝ දෙනෙකුගේ හඬ  බවයි.

මේ අය ජවිපෙ අතහැර එජාපෙට ඡන්දය දෙන්නේ ඇයි?

ජවිපෙට ඡන්දය දුන් විට ලැබෙන වාසිය  = (a1 - a0)p1
එජාපෙට ඡන්දය දුන් විට ලැබෙන වාසිය = (a2 - a0)p2

මේ අය එජාපෙ සහ ජවිපෙ සසඳන්නේ මහින්ද (එජනිස) විකල්පය සමඟය (a0). එය විශාල සෘණ අගයකි. a1 ධන අගයක් වුවත් p1 විශාල නැත. අනෙක් අතට a2 අගය a1 වලට වඩා අඩු වූවත්, ඇතැම් විට සෘණ අගයක් විය හැකි වුවත්, a0 වලට වඩා විශාල ලෙස වැඩිය. එමෙන්ම p2 සම්භාවිතාව p1 වලට වඩා බොහෝ විශාලය.

ටිකක් ග්‍රීක් වගේ නිසා අපි උදාහරණයක් ගනිමු.

a0= එජනිස දිනුවොත් (අ)වාසිය = -100
a1= ජවිපෙ දිනුවොත් වාසිය = 1000
a2= එජාපෙ දිනුවොත් (අ)වාසිය = -50

p1 = ජවිපෙ දිනීමේ සම්භාවිතාව = 2%
p2 = එජාපෙ දිනීමේ සම්භාවිතාව = 50%

ජවිපෙට ඡන්දය දීමෙන් අපේක්ෂිත වාසිය = (a1 - a0)p1 = (1000 - (-100))*2% = 22
එජාපෙට ඡන්දය දීමෙන් අපේක්ෂිත වාසිය = (a2 - a0)p2 = ((-50) - (-100))*50% = 25

තමන් ඉතා කැමති ජවිපෙ අත්හැර තමන් අකැමති එජාපෙට ඡන්දය දීමට තාර්කික පුද්ගලයෙකු පෙළඹීම මේ අනුව අහම්බයක් නොවේ. මේ ආකාරයෙන්ම එජාපෙ නැවත බලයට ආවොත් නැවතත් උතුරේ කොටි ඔළුව උස්සනු ඇතැයි සිතමින් එම විකල්පයට විශාල සෘණ අගයක් දීම නිසා තමන් අකැමැති එජනිසයට ඡන්දය දුන් පිරිස්ද සිටිය හැකිය.

ඕනෑම දේශපාලන පක්ෂයකට තමන්ගේ ගොඩ ලොකු කර ගැනීමට උදවු විය හැකි කරුණු මෙහි තිබේ. ඒවා වැඩිපුර පැහැදිලි කර නැත.

(උඩින්ම ඇති ඡායාරූපය සරත් විමලසූරියගේ වත්පොත් පිටුවෙනි. දෙවැන්න rediff.com වෙතිනි.)

සුළඟට පසු..

ඉස්තෝප්පුවේ වූ හාන්සි පුටුවේ ඇල වී සිටි විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයා ඉදිරියට නැමී කනප්පුව මත වූ බුලත්අත අතට ගත්තේය. කොළයෙන් කොළය පිරික්සා හොඳින් මේරූ බුලත් කොළයක් තෝරාගත් ඔහු ඉතිරි බුලත් කොළ ටික කනප්පුව උඩටම අතහැරියේය. ඇඟිල්ලේ අගිස්සට ගත් හුණු ටික දෙකොණ කැඩූ බුලත් කොළයේ පිට පැත්තේ තැවරුණි. පැත්තක වූ හෙප්පුවෙන් ගත් පුවක් කෑලි දෙක තුන සීරුවෙන් බුලත් කොළයේ එතූ විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයා එය කටේ රුවා ගත්තේය.

විටට දුම්කොළ එකතු කිරීම ඔහු නැවැත්තුවේ දැන් අවුරුදු දහයකට පමණ කලිනි. දුම්කොළ පාවිච්චිය මුඛ පිළිකා වලට හේතුවන බව පහදා දී ඔහුව කෙසේ හෝ ඒ සඳහා පොළඹවා ගත්තේ දැන් කොළඹ කිට්ටුව ජීවත් වන දෙවෙනි පුතාය. වෛද්‍යවරයෙකු වන දෙවෙනි පුතාත්, ඉංජිනේරුවකු වන ඕස්ට්‍රේලියාවේ සිටින ලොකු පුතාත් දෙදෙනාම කොතරම් ඇවිටිලි කළත් විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයාටත්, ලීලාවතී ඉස්කෝලෙ හාමිනේටත් ඔවුන්ගේ මල්කඩුවාවේ නිවෙස හැර යාමට හිත් දෙන්නේම නැත.

විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයා අත දිගහැර කුඹුරු උදැල්ලට ධන රේඛා මැකී ඇති ඔහුගේ අල්ල වෙත බැල්මක් හෙළුවේය. ඇඟිල්ලේ තවත් හුණු ඉතිරි වී තිබේ. කනප්පුව උඩින් තවත් බුලත් කොළයක් ගත් ඔහු ඇඟිල්ලේ ඉතිරිව තිබූ හුණු ටික එහි අතුල්ලා බුලත් කොළය නැවත කනප්පුව උඩටම අත හැරියේය. හුණු පාරවල් ටික පෙනෙන්නේ හරියටම ඇස් දෙකක් සහ නහයක් වගේය.

විශ්‍රාම සුවය විඳින විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයාට බුලත් අතක් ලැබුනේ සෑහෙන කාලයකිනි. දරුවෙකුට අකුරු කියවා ගැනීමට පැමිණි අසල්වැසියෙක් බිස්කට් ටින් එකක් සමඟ බුලත් අතක්ද ගෙන ඒමට අමතක කළේ නැත. කුරුණෑගල රෝහලේ ඖෂධවේදියෙකු වන මේ අසල්වැසියා විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයාගේ පැරණි සිසුවෙක්ද වේ. ඔහුට අකුරු කියෙව්වේත් විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයාමය. ඒ මැතිණියගේ සමඟි පෙරමුණු ආණ්ඩු කාලයේය. ඒ දවස්වලනම් විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයාට සතියකට බුලත් අතක් වැරදුනේ නැත.

විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයා මුල සිටම සිරි ලංකා කාරයෙකි. සිංහල වෙද මහත්තයෙකු වූ විමලරත්නගේ අප්පච්චී පනස් හයේදී වෙලගෙදර උන්නැහේව පරද්දන්නට මොන්නේකුලමට බැහැලා වැඩ කරද්දී ගමේ ශ්‍රී ලංකා තරුණ සමිතියේ සභාපති වුණේ විමරලත්නයි. එදා මෙදා තුර කවදාවත් වෙන පාටියකට කතිරේ ගසා නැතත් පක්ෂයට දැන් විමලරත්නලාගෙන් වැඩක් නැත. අළුත් පරපුරට විමලරත්නලා චමින්දලාය. එහෙම තියෙද්දී කාලයකට පසු ළමයෙකුට අකුරු කියවා ගැනීමට අසල්වැසියෙකු පැමිණීම ඔහුට විශාල සතුටකි. මේ පැරණි සිරිත් දැන් එතරම් අගය කෙරෙන්නේ නැත.

කාලෙකින් එළියට ගත් ගණදෙවි රූපය කනප්පුව උඩින් අතට ගත් විමලරත්න ඒ දෙස මොහොතක් බලා සිට පැත්තක තිබුණු පුටුවක් උඩින් තිබ්බේය. අහස පැහැදිලිය. නිල් පාටින් බැබලේ.

බණ්ඩාරනායක උන්නැහේ හැදූ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ පාටත් නිල්ය. ලකුණ අතයි. පහුකාලෙකදී උන්නැහේගේ දෝණියන්දෑ අත කඩා පුටුවක් හැදුවේය. දැන් පුටුවත් නැත. බණ්ඩාරනායකලාත් නැත. ඇත්තේ බුලත් කොළයකි.

බුලත් කොළයට කතිරය ඉල්ලා ආයෙමත් සටනකි. සිල් ගන්නට ගිය ලීලාවතී ඉස්කෝලෙ හාමිනේට කාගෙන්දෝ මනාප ලකුණු කළ සිල් රෙද්දක්ද ලැබී තිබේ. විමලරත්නටනම් පන්සල පැත්තේ යන්නට තරම්වත් උනන්දුවක් නැත. එහෙව් එකේ අලියාගෙන් ඉල්ලූ වෙලගෙදර උන්නැහේව පරද්දන්නට පනස් හයේදී තිබුණු ඇම්ම දැන් නැති එක අහන්නත් දෙයක් නොවේ.

දැන් නිල් පාටින් ඉල්ලන්නේ විමලරත්න මෙන් මුල සිටම සිරි ලංකා එකේ හිටි අය නොවේ. මේ අය හිතෙන හිතෙන හැටියට පක්ෂ මාරු කරති. ඡන්දය ඉල්ලන සමහර අයගේ කටයුතු ගැන අහන්නත් ඇත්තේ අප්පිරියාවකි. එහෙම කියා, ජීවිත කාලෙටම ඡන්දය නුදුන් පක්ෂයකට කතිරය ගහන්නත් නොහැකිය. මේ සැරේ ඡන්දය නොදා ගෙදරටම වී සිටින්නට විමලරත්න හිත හදා ගත්තේය.

හදිස්සියේම අහස අඳුරු විය. ලොකු හුළඟක් එන්නට වගේය.

ලීලාවතී ඉස්කෝලෙ හාමිනේ මොකක්දෝ වැඩකට විමලරත්නට කතා කරයි. විමලරත්න ඉස්තෝප්පුවෙන් කුස්සිය පැත්තට ඇවිදගෙන ගියේය.

හුළඟක් ටිකක් වෙලා හැමුවත් අහස අඳුරු කළ තරමට මහා ලොකු දෙයක් වුණේ නැත. විමලරත්න ඉස්කෝලෙ මහත්තයා නැවත ඉස්තෝප්පුවට එන විට වැස්සක් නැතුවම හුළඟ ඉවර වෙලාය. කනප්පුව උඩ තිබුණු බුලත්අත විසිරී කොළ හත අටක් බිම වැටී ඇත. රටාවක් මවමින් බිම වැටී ඇති බුලත් කොළ අතර උඩින්ම ඇති කොළයේ විමලරත්නගේ හුණු පාරවල් කිහිපය හොඳින් පෙනේ.

විමලරත්න හුළගට බිම නොවැටී පුටුව උඩම තිබුණු ගණදෙවි පින්තුරය දෙස බැලුවේය. බිම වැටී ඇති බුලත්කොළ වලින් මැවෙන රටාවේත්, ගණදෙවි රූපයේත් ඔහුට සමාන කමක් පෙනෙන්නේ ඇයිදැයි ඔහුටම නොතේරේ.

***
පසුගිය සටහනෙන් පෙන්වා දුන් පරිදි ජනවාරියේ මහින්ද ලබාගත් ඡන්ද වලින් 17%ක් පමණ මෙවර එජනිසය වෙතින් ගිලිහී ඇති නමුත් මෛත්‍රී ලබාගත් ඡන්ද ගොඩ තෙගොඩකට බෙදෙනු හැර සැලකිය යුතු වෙනසක් වී නැත. රටේ සමස්ථ ප්‍රතිඵලය ලෙස බැලූ විට පෙනෙන චිත්‍රය එසේ වුවත්, ඇතැම් දිස්ත්‍රික්ක වල එජනිස ඡන්ද එජාපෙ වෙත යම් තරමකට මාරු වී ඇති අතර, වෙනත් දිස්ත්‍රික්ක වල එජාපෙ ඡන්ද අඩුවීම නිසා මේ වෙනස නොපෙනී ගොස් තිබේ.

එජනිස ඡන්ද ජනවාරි පදනම ඉක්මවා සුළු වශයෙන් හෝ වැඩි වී ඇත්තේ නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයේදී පමණි. දකුණේ නාගරික දිස්ත්‍රික්ක වලදී 14-17% පමණ ප්‍රමාණයක්ද, ග්‍රාමීය දිස්ත්‍රික්ක වලදී 19-24% දක්වාද, නැගෙනහිරදී 22-26% දක්වාද, උතුරේදී 30% ඉක්මවාද එජනිස ඡන්ද අඩුවී තිබේ. මෙහිදී ඊපීඩීපී සහ කම්කරු කොන්ග්‍රසයේ ඡන්දද මා එජනිස ලෙස සලකා තිබේ.

එජනිස ඡන්ද මෙසේ අඩුවෙද්දී, බොහෝ ප්‍රදේශ වල එජාපෙ ඡන්ද සුළු වශයෙන් වුවත් වැඩි වී ඇත. මෙහිදී ඇතැම් දිස්ත්‍රික්ක වලදී වෙනම තරඟ කළ මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසයේ සහ රිෂාඩ් බදුර්දීන්ගේ සමස්ත ලංකා මහජන කොන්ග්‍රසයේ (அகில இலங்கை மக்கள் காங்கிரஸ்) ඡන්දද එජාපෙ ලෙස සලකා ඇති අතර මෛත්‍රීගේ ජනවාරි ඡන්ද වලින් ජවිපෙ, ටීඑන්ඒ සහ ප්‍රපෙ අගෝස්තුවේදී ගත් ඡන්ද අඩුකර ඉතිරිය එජාපෙ ජනවාරි ඡන්ද සේ සලකා තිබේ. කෙසේ වුවද, අම්පාර හැර උතුරු නැගෙනහිර දිස්ත්‍රික්ක වලදීත්, නුවරඑළියේදීත්, පුත්තලමේදීත්, පොළොන්නරුවේදීත් එජාපෙ ඡන්ද අඩුවී තිබේ.

එජනිසයෙන් ගිලිහුණු ජනවාරි ඡන්ද බස්නාහිර පළාතේ දිස්ත්‍රික්ක තුනේදී එජාපෙ වෙත සම්ප්‍රේෂණය වී ඇත්තේ ඉතාමත්ම සුළුවෙනි. මහනුවර, මාතලේ, අම්පාර, කුරුණෑගල හා අනුරාධපුරදී 1-2% ප්‍රමාණයකුත්, ගාල්ල, මාතර හා රත්නපුරේදී 3-4% ප්‍රමාණයකුත්, කෑගල්ලේදී 5% පමණත් මෙසේ එජාපෙ වෙත සම්ප්‍රේෂණය වී ඇති අතර හම්බන්තොට, මොණරාගල හා බදුල්ල දිස්ත්‍රික්ක වලදී මේ ප්‍රතිශතය 11-12% තරම් ඉහළය. මේ වෙනස්කම් වලට ප්‍රාදේශීය සාධකද යම් තරමකට ඉවහල් වී තිබිය හැකිය. එහෙත්, බොහෝ දුරට මෙහිදී සිදු වී ඇතැයි මා සිතන්නේ ජනවාරි වන විට නාගරික ප්‍රදේශ වල සිදුවී තිබුණු පරිවර්තනය තරමක් පසු වී ග්‍රාමීය පෙදෙස් වලද සිදු වීමයි. මේ නිසා සජිත්ගේ සංවිධාන ශක්තිය හෝ මහින්ද හම්බන්තොටින් ඉවත්වීම වැනි සාධක වලට මා මේ ප්‍රවණතාව ලඝු කරන්නේ නැත.

නුවරඑළියේ වෙනසට හේතුව ලෙස මා දකින්නේ ජනාධිපතිවරණයේදී එතරම් වැදගත් නොවූ ප්‍රාදේශීය සහ ජනවාර්ගික සාධක ඉස්මතු වී ඇති බවයි. කම්කරු කොන්ග්‍රසයේ ඉල්ලීමට මහින්දට ඡන්දය දීමට කඳුකර දෙමළ ඡන්දදායකයින් සූදානම් නොවූවත් ඔවුන් ජනවාරියේදී පෙනුණු තරමටම කම්කරු කොන්ග්‍රසය හැරගොස් නැත. මෙය සාපේක්ෂව පසුගාමී මේ ජන කොටසේද සවිඥානක බව වර්ධනය වී ඇති බව පෙන්වයි. අනෙක් අතට, තමන්ගේ ඡන්ද පදනම ගිලිහෙනු දැක බියට පත් වූ ආරුමුගම් තොන්ඩමන්ගේ කණ්ඩායම මහ මැතිවරණයේදී වඩා ක්‍රියාශීලී වන්නට ඇත.

ඇතැම් දිස්ත්‍රික්ක වලදී එජනිස මෙන්ම එජාපෙ ඡන්දද අඩුවීම විමසිය යුත්තකි. මුලින්ම උතුරු නැගෙනහිර දිස්ත්‍රික්ක ගතහොත්, දෙමළ ජාතික සන්ධානයේ ඡන්දද ඉවත් කර ඇති පසුබිමක එජාපෙ මෙන්ම එජනිස ඡන්දදද අඩුවේනම් ඒ සඳහා වෙනත් හේතු තිබිය යුතුය. මෙවැනි එක් සාධකයක් වන්නේ මන්ත්‍රීධුරයක් ලබා නොගත්තත් ඒ ආසන්නයටම ලං වූ ගජේන්ද්‍රකුමාර් පොන්නම්බලම්ගේ සමස්ත ලංකා දෙමළ කොන්ග්‍රසය (அகில இலங்கைத் தமிழ்க் காங்கிரஸ்) විසින් ලබා ගත් ඡන්ද ප්‍රමාණයයි. අනෙක් කරුණ, ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක් වන ප්‍රතික්ෂේපිත ඡන්දයි. දකුණේ ග්‍රාමීය දිස්ත්‍රික්ක වල පවා ප්‍රතික්ෂේපිත ඡන්ද ප්‍රතිශතය 2-3% මට්ටම නොඉක්මවද්දී යාපනයේ ඡන්ද වලින් 7.83%ක් සහ වන්නි ඡන්ද වලින් 9.43%ක් ප්‍රතික්ෂේප වී තිබේ. මේ ඡන්ද විරෝධාකල්ප ඡන්ද ලෙස සැලකීම අපහසු වන්නේ පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී ප්‍රතික්ෂේපිත ඡන්ද ප්‍රතිශතය වන්නියේදී 1.86% සහ යාපනයේදී 2.86% ලෙස අඩු මට්ටමක පැවති බැවිනි. මෙය මැතිවරණ පළපුරුද්ද පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක් විය හැකිය.

මා වැඩි තොරතුරක් නොදනිතත්, පුත්තලමේ ස්වාධීන කණ්ඩායමක් විසින් ලබා ඇති ඡන්ද 9,547 ජනවාරියේදී මෛත්‍රී ලැබූ ඡන්ද ලෙස සැලකිය හැකිනම් පුත්තලම් දිස්ත්‍රික්කයේ එජාපෙ ඡන්ද අටදහස් ගණනක අඩුව පැහැදිලි කළ හැකිය.

මා විශේෂ අවධානයට යොමු කරන්නේ කුරුණෑගල සහ පොළොන්නරු දිස්ත්‍රික් ප්‍රතිඵලයි. කුරුණෑගලින් එජනිසය ජනවාරියේදී ලබාගත් ඡන්ද වලින් 14.86%ක් අඩු වී ඇති අතර මේ අඩුව දකුණේ වෙනත් දිස්ත්‍රික්ක තුළ එජනිස අඩුවට වඩා විශාල ලෙස වෙනස් නැත. උදාහරණයක් ලෙස කළුතරින් එජනිස ඡන්ද අඩුවී ඇත්තේ 14.42%කි. අනෙක් අතට, කුරුණෑගලදී එජනිස ඡන්ද එජාපෙ වෙත මාරුවීමද එවැනි අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලට වඩා විශාල ලෙස වෙනස් නැත. මේ අනුව, ඉතා පැහැදිලිවම කුරුණෑගල මහින්ද රැල්ලක් තිබී නැත. උපරිම තක්සේරුවක් යටතේ වුවත් මහින්දගේ පැමිණීම නිසා එජනිස ඡන්ද වලින් වැඩිපුර රඳවාගෙන ඇත්තේ 2%ක පමණ ප්‍රමාණයකි.


කුරුණෑගලට සාපේක්ෂව, පොළොන්නරුවේදී මෛත්‍රී සාධකය කැපී පෙනේ. පොළොන්නරුවේ එජනිස ඡන්ද අඩුවී ඇත්තේ 2.34%ක් පමණක් වන අතර කම්කරු කොංග්‍රසයේ බලපෑම පෙන්වන නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කය හැරුණු විට අනෙකුත් සෑම දිස්ත්‍රික්කයකම, මහින්ද තරඟ කළ කුරුණෑගල (14.86%) සහ ඔහුගේ ගම් ප්‍රදේශය වන හම්බන්තොටද (19.04%) ඇතුළුව, මේ ප්‍රතිශතය 14% ඉක්මවයි. එමෙන්ම, පොළොන්නරුවේදී එජාපෙ ඡන්ද වලින් 11.62%ක් ගිලිහී තිබේ.

රටේ අනෙකුත් ප්‍රදේශ වල පැවති ප්‍රවණතාව අනුව පොළොන්නරුවේදී එජනිස ඡන්ද 17%ක් පමණ අඩුවිය යුතු වුවත් එසේ වී නැත්තේ මෛත්‍රී සාධකය නිසාය. මේ අනුව අවශ්‍ය දිසාවට නොවූවත්, නුවරඑළිය හැර දිවයින පුරාම හමා ගොස් ඇති මහින්ද සුළඟ පොළොන්නරුවේදී මඳ පවනක් වී ඇත.

පොළොන්නරුවේ එජනිස ජනවාරි ඡන්ද වලින් 17% පමණ (බොහෝ විට භාවිතා නොවී) අඩුවෙද්දී මේ අඩුවෙන් සෑහෙන ප්‍රමාණයක් එජාපෙ වෙත ජනවාරියේදී මෛත්‍රී විසින් රැගෙන ගිය ඡන්ද වලින් පිරවී තිබේ. එහෙත්, එජාපෙන් අඩු වූ සියලුම ඡන්ද මෙසේ එජනිසයට ආපසු පැමිණ නැත. මා විසින් පසුගිය ජනාධිපතිවරණයෙන් පසුව කරන ලදුව ජූලි පළවැනිදා පලකළ විශ්ලේෂණය පරිදි, පොළොන්නරුවේ ප්‍රකාශිත ඡන්ද වලින් 12.6%ක් පමණ වූ, ප්‍රමාණාත්මකව තිස්දහසකට මඳක් වැඩි මේ ඡන්ද වලින් අඩක් පමණ එජනිසට මාරු වී ඇතත් ඉතිරි ඡන්ද ප්‍රමාණය මහ මැතිවරණයේදී භාවිතා වී නැත.

රටේ අනෙක් ප්‍රදේශවලදී මහින්දවාදී නොවූ ශ්‍රීලනිප ඡන්ද වලටත් සිදුවූවායැයි මා සිතන්නේ මේ සන්තෑසියමය. ඒ අනුව ජනවාරි එජනිස ඡන්ද වලින් තුනෙන් එකකට ආසන්න විය හැකි මහින්දවාදී නොවන ඡන්ද වලින් අඩක් පමණ පාවිච්චි නොවන්නට ඇත. මේ නිසා කොහොමටත් උඩට එන මහින්දවාදීන්ට මනාප තරඟයේදී තවදුරටත් වාසියක් වූ අතර මහින්දවාදී නොවන අපේක්ෂකයින් රැසකටම ඔවුන්ගේ සීමිත ඉඩ ප්‍රස්තාවන්ද අහිමි වී තිබේ.

අපි නොදන්න චෙස්!

මහ මැතිවරණයේ ප්‍රතිඵල දැන් නිකුත් වී තිබේ. තර්කානුකුලව සිදුවිය යුතු පරිදි, කිසිදු පක්ෂයක් බහුතරය ලබාගෙන නොමැති නමුත් මන්ත්‍රී ධුර 107ක් ලබා ඇති (මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසය තනිව තරඟ කර ලබාගත් මන්ත්‍රී ධුරයද සමඟ) එජාපෙට එජනිසයේ මන්ත්‍රීවරුන් කොටසකගේ සහාය ලබා පහසුවෙන් ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමේ හැකියාව තිබේ. ඊපීඩීපීයෙන් තරඟ කළ ඩග්ලස් දේවානන්දගේ මන්ත්‍රී ධුරයද ඇතුළුව එජනිසය මන්ත්‍රී ධුර 96කට සීමාවී ඇති අතර ජවිපෙය මන්ත්‍රී ධුර 6කට සීමා වී ඇත. ඉතිරි මන්ත්‍රීධුර 16 ද්‍රවිඩ සන්ධානයට හිමි වී තිබේ.

පසුගිය ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලය මත පදනම්ව ඉකොනොමැට්ටාගේ විශ්ලේෂණයන් ප්‍රධාන වශයෙන් පසුගිය ලිපි දෙකක පළ විය. මැතිවරණයට සති පහකට පෙර ජූලි 11 දින පළ කළ, එයින් පළමු ලිපියෙන් මා පෙන්වා දුන්නේ ජනාධිපතිවරණයේදී මෛත්‍රී ලැබූ ඡන්ද ලක්ෂ හැටදෙක මෙන්ම මහින්ද ලැබූ ඡන්ද ලක්ෂ පනස් අටද සෙරමික් මිස ඇලුමිනියම් නොවන බවයි.

ජනාධිපතිවරණයේදී මෛත්‍රී ලැබූ ඡන්ද ගණන 6,217,162කි. මහ මැතිවරණ ප්‍රතිඵල අනුව එජාපෙ, ජවිපෙ, ටීඑන්ඒ, ප්‍රපෙ ලබාගත් ඡන්ද වලට මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසය තනිව තරඟ කළ දිස්ත්‍රික් දෙකේ ඡන්දද එකතු කළ විට 6,231,603ක් වන අතර මේ අනුව ජනවාරියේ මෛත්‍රී ලබා ගත් ඡන්ද මල්ල වැඩිවී ඇත්තේ යාන්තම් ඡන්ද 14,441කින් පමණි. මේ අනුව සිදුවී ඇත්තේ තර්කානුකූලව සිදුවිය යුතු පරිදිම මේ සෙරමික් හැටදෙක කෑලි වලට කැඩීයාමයි.

ජනාධිපතිවරණයේදී මහින්ද ලැබූ ඡන්ද ගණන 5,768,090කි. මහ මැතිවරණ ප්‍රතිඵල අනුව එජනිස සහ ඊපීඩීපී ලබාගත් ඡන්ද වලට කම්කරු කොන්ග්‍රසය තනිව තරඟ කළ දිස්ත්‍රික් තුනේ ඡන්දද එකතු කළ විට 4,783,252ක් වන අතර මේ අනුව ජනවාරියේ මහින්ද ලබා ගත් ඡන්ද මල්ලෙන් 17%ක් පමණ ගිලිහී තිබේ. එහෙත්, මේ ඡන්ද එජාපෙට, ජවිපෙට හෝ වෙනත් පක්ෂයකට ලැබුණු බවක් සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව නොපෙනේ. සිදුවී ඇත්තේ මේ ඡන්ද භාවිතා නොවීමයි.

මුළු ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් 4.87%ක් ලබමින් ජවිපෙ තෙවන තැනට පැමිණි අතර මෙය ඔවුන් තනිව තරඟකර ලබා ගත් හොඳම ඡන්ද ප්‍රතිශතය වන, 2001 මැතිවරණයේදී ලබාගත් 9.10% ප්‍රතිශතයෙන් 53.5%කි.

මා ජූලි 11 ලිපියෙන් පෙන්වා දුන් පරිදි ජනවාරියේ මහින්ද ලබාගත් පනස් අටේ ගොඩේ කොටස් තුනක් සිටියේය.
-මහින්ද මහින්ද වීම නිසා මහින්දට කැමති වූ අය.
-මහින්ද (ඇතුළු පිරිස) ශ්‍රීලනිපය වන නිසා මහින්දට ඡන්දය දුන් අය.
-මහින්ද රටේ ජනාධිපති වූ නිසාත්, මහින්ද වටා දේශපාලන බලය තිබුණු නිසාත්, මහින්ද පැරදවීම සිතීමටවත් නොහැකි නිසාත් මහින්දට ඡන්දය දුන් අය.

මෙයින් පළමු ගොඩ ස්ථිර ඡන්ද වූ අතර මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම එජනිසයේ බලය අල්ලා ගැනීම මඟින් තහවුරු කර ගත්තේ දෙවන ගොඩයි. තෙවන ගොඩ ගිලිහීයාම වලක්වා ගැනීමටනම් මෛත්‍රීගේ තනි අයිතිය ලබා ගැනීම එජනිසයට අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයක් විය. මේ සඳහා මහින්ද පිල විශාල පරිශ්‍රමයක් දැරූ නමුත් දෙවන වටයේදී උපක්‍රමික ලෙස පසු බෑ මෛත්‍රී කල් යල් බලා එල්ල කළ ප්‍රහාර වලින් මහින්දගේ පනස් අටෙන් දහයක්ම ගිලිහී තිබේ.

පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවන අවස්ථාව වන විට තිබුණේ එජාපෙ සහ එජනිස අතර එක්තරා ආකාරයක බල තුලනයකි. මෛත්‍රීගේ හැටදෙකෙන් ටීඑන්ඒ සහ ජවිපෙ ඉවත් වීමට නියමිතව පැවති අතර මහින්දගේ පනස් අටේ තෙවන ගොඩින්ද කොටසක් ඉවත් වන බව තත්ත්වය තුල තියුණු තරඟයක් පෙනෙන්නට තිබුණේය. මෙවැනි තියුණු තරඟයක් ඇති විට තෙවන පාර්ශ්ව වලට සාමාන්‍යයෙන් හිමි වන්නේ ඔවුන්ගේ අවමයයි. කෙසේ වුවද මැතිවරණ දිනය ආසන්න වෙද්දී ජවිපෙ වෙතට රැල්ලක් පෙනෙන්නට පටන් ගත්තේය. ඉකොනොමැට්ටාගේ දෙවන විශ්ලේෂණය පළ කෙරුණු අගෝස්තු 10 දින වන විට පැවති තත්ත්වය මෙයයි.

ඉකොනොමැට්ටාගේ දෙවන විශ්ලේෂණය සංවේදීතා අධ්‍යයනයක් (sensitivity analysis) විය. එය පැරණි මැතිවරණ ප්‍රතිඵල හැර වෙනත් සමීක්ෂන දත්ත මත පදනම් වූවක් නොවීය. මෙහිදී අවධානය යොමුකෙරුණු ප්‍රධාන කරුණ වූයේ පැරණි රෙජීමය නැවත පැමිණීමට ඇති ඉඩකඩ කවරේද යන්නයි. මේ අනුව, එම ලිපිය සමඟ ඉදිරිපත් කළ පළමු වගුව පිළියෙළ කෙරුණේ එජනිසය ජනවාරි ඡන්ද පදනම මුළුමනින්ම රඳවාගෙන මෛත්‍රීගේ ඡන්ද උපරිම ප්‍රමාණයක් ජවිපෙ සහ ටීඑන්ඒ වෙත කැඩී යන තත්ත්වයක් තුළ වුවද එජනිසයට බහුතරයක් ලබා ගත නොහැකි වන බව පෙන්වීමටය.

පළමු වගුවෙන් පෙන්වූ ප්‍රතිඵලය ලිපියේ උඩින් විස්තර කර තිබුණු පරිදි එම අවස්ථාව වන විටද සිදු වීමට ඉඩකඩක් නොතිබුණු තත්ත්වයකි. ඒ, ඒ වන විටත් එජනිසය භේද භින්නව සිටි නිසාය. කෙසේ වුවද මා දැනටත් සිතන පරිදි පළමු වගුවේ ඇති ප්‍රතිඵලය මහින්ද අපේක්ෂකයෙකු ලෙස ඉදිරිපත් නොවී මෛත්‍රී විසින් එජනිසය මෙහෙයවූවානම් ලබා ගත හැකිව තිබුණු තත්ත්වයකි. මෙවැනි තත්ත්වයක් පැවතියේනම් එජාපය ජාතික රජයකට යාම ඡන්දදායකයින්ට පැහැදිලි නිසා විපක්ෂය ශක්තිමත් කිරීම වෙනුවෙන් ජවිපෙ වෙත උපරිම බලය යෙදෙනු හැකිව තිබුණි. කෙසේ වුවද මේ උපරිම බලය වුවද 2001 ජවිපෙ ශක්තිය ඉක්මවීමේ ඉඩකඩක් නොපැවතුනි. එමෙන්ම සරත් ෆොන්සේකාගේ පක්ෂයටද කිසියම් ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ලැබිය හැකිව තිබුණි.

මහින්ද විසින් නාමයෝජනා ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව වුවද මෛත්‍රී එජනිසය වෙනුවෙන් එකහිතින් ක්‍රියාකාරී ලෙස පෙනී සිටියේනම් සහ මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම් අතර ප්‍රතිවිරෝධතා මතු නොවීනම් එජනිස සහ ජවිපෙ දෙපසින්ම එජාපෙට ප්‍රහාර එල්ල වී මේ ප්‍රතිඵලය ලැබිය හැකිව තිබුණි. එහෙත්, එවැන්නක් සිදු වීමේ ඉඩකඩක් පෙනෙන මානයකවත් නොවීය.

දෙවන වගුව පිළියෙළ කෙරුණේ මහින්දගේ ජනවාරි ඡන්ද වලින් 15%ක් ඉවත් කර එයින් තුනෙන් එකක් (5%ක්) එජාපෙ ගොඩට එකතු කරමිනි. මෙහිදී ජවිපෙ ඡන්ද ප්‍රතිශත 2001 උපරිමයෙන් 50%කට සීමා කෙරිණි. එජාපයට සහ ශ්‍රීලනිපයට මෙන්ම ජවිපෙටද දශක දෙක තුනක සිට ගොඩනගාගත් ඡන්ද පදනමක් ඇති නිසා මා සිතන පරිදි මේ ජවිපෙට වැටිය හැකි පහළම මට්ටමයි. මේ තත්ත්වය එජාපෙට ලඟා විය හැකිව තිබුණු උපරිමයක් වූ අතර ඒ සඳහා වුවද මෛත්‍රීව නියෝජනය වන්නේ එජාපෙ මඟින් පමණක්ය යන්න ඡන්දදායකයා වෙත ඒත්තු ගැන්විය යුතුව තිබුණි. මැතිවරණයට සතියකට පෙරත් මෙවැනි සංඥාවක් මෛත්‍රී වෙතින් නිකුත්ව නොපැවති අතර ඔහු ස්වාධීන පුද්ගලයෙකු ලෙස පෙනී සිටින බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. අනෙක් අතට එවැනි සංඥාවක් සෘජුව නිකුත් කරමින් එජනිස ඡන්ද ජයග්‍රහණය තමන්ගේ අපේක්ෂාව නොවන බව පෙන්වා දීම එජනිස 'අප්පච්චි මළෝ' කණ්ඩායම අනතුරේ හෙලීමක් විය.

එජනිස බහුතරය ලබා නොගත්තත් එජාපෙට වඩා එක් මන්ත්‍රී ධුරයක් හෝ ලබා ගත්තේනම් මහින්දව අගමැති කරන ලෙස ඉල්ලමින් හඬක් නැඟෙනු ලැබීම නොවැලැක්විය හැක්කකි. මතුපිටින් පෙනෙන්නට තිබුණු ජවිපෙ රැල්ල මඟින් තල්ලු කෙරුණේ එවැනි ප්‍රතිඵලයක් කරාය. මගේ ලිපිය හා ඉදිරිපත් කළ තෙවන වගුවෙන් හඳුනා ගැනීමට උත්සාහ කළේ පරණ රෙජීමය නැවත පැමිණීමේ අවදානමට මුහුණ නොදී ජවිපෙ ඡන්ද පදනම ඉහළ දැමිය හැකි සුරක්ෂිතතා සීමාවයි. මේ අනුව 2001 මට්ටමෙන් 75%ක් දක්වා ජවිපෙ ඡන්ද පදනම ඉහළ ගියේ වුවද රනිල්ගේ අගමැති සිහිනය බොඳ නොවිය හැකිව තිබුණි. මැතිවරණයට සතියකට පෙරද තෙවන වගුවේ ප්‍රතිඵලය ලැබීමේ සම්භාවිතාවක් වූ බව මගේ අදහසයි.

ජවිපෙ අවසානයේදී ලඟා වූ සීමාව ඉතා අකාර්යක්ෂම සීමාවකි. සමානුපාතික ක්‍රමය අනුව මේ මට්ටමේදී ඡන්ද වැඩිම ප්‍රමාණයක් නාස්ති වේ. මන්ත්‍රීධුර 16ක් හිමි කරගත් ද්‍රවිඩ සන්ධානයට වඩා ඡන්ද ලබාගත් ජවිපෙට මන්ත්‍රී ධුර 6ක් පමණක් හිමිවෙන්නේ මේ නිසාය. ඡන්ද ප්‍රතිශතය 2001 මට්ටමෙන් 75%ක් දක්වා වැඩි වූවානම් මේ මන්ත්‍රී ධුර ගණන ඡන්ද වැඩි වූ අනුපාතිකය ඉක්මවා 14ක් පමණ දක්වා වැඩි විය හැකිව තිබුණි. මෙය එසේ වීනම් මේ මන්ත්‍රීධුර ගණන අඩුවෙන්නේ එජාපෙ ගොඩෙනි. ජවිපෙ ඡන්ද ඔවුන්ගේ අවමයට සීමාකර එජාපෙ ගොඩ ඔවුන්ගේ උපරිමය දක්වා තල්ලු කිරීමෙන් පරණ රෙජීමය නැවත පැමිණීමේ අවදානම අඩුකිරීම මඟින් මා තේරුම් ගන්නේ ශ්‍රී ලංකික ඡන්දදායකයා ලොකු විශ්ලේෂණ නොකළත් සවිඥානකව නිසි තීරණය ගෙන ඇති බවයි. තමන්ගේම ඡන්ද පදනමක් නැති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පෙරමුණ බිංදුවටම වැටීමෙන්ද පෙනෙන්නේ මෙයයි.

අවසාන සතියේ සැලසුම්සහගතව එල්ල කළ ප්‍රහාරයකින් මෛත්‍රී විසින් එජාපෙ ඔවුන්ට ලබා ගත හැකි හොඳම ප්‍රතිඵලය වෙත තල්ලු කරනු ලැබීය. මහින්ද වෙත යැවුණු විවෘත 'පෙම් හසුනේ' කියන්නට ඇති සියල්ල කෙලින්ම තිබුණේය. රාජ්‍ය බලය ඇත්තේ එජාපෙ සමඟ බව ඡන්දදායකයන්ට තහවුරු කෙරිණි.

මගේ දෙවන වගුවේ ඇති ප්‍රතිපලය සැබෑ ප්‍රතිඵලයෙන් වෙනස් වන්නේ ඉතා සුළු වශයෙනි. බස්නාහිර, දකුණු, සබරගමු, ඌව, වයඹ පළාත් වල සියලුම දිස්ත්‍රික්ක වල ප්‍රතිඵල වගුවේ පරිදිමය. මා සිතන පරිදි ප්‍රාදේශීය සාධක මත, මධ්‍යම පළාතේ මාතලේදී එජනිසයෙන් එකක් අඩුවීත් නුවරඑළියෙන් එකක් වැඩිවීත් ඇතත් පළාතේ සමස්ත ප්‍රතිඵලය නොවෙනස්ව ඇත. මා අංක අට යටතේ සඳහන් කළ පොළොන්නරුවේ මෛත්‍රී සාධකය සහ වන්නියේ බදුර්දීන් සාධක වල බලපෑමක් සිදුවී නොමැත. යාපනයේදී එජනිස ලෙස මා වගුවේ සටහන් කළේ ඊපීඩීපියේ ඩග්ලස් දේවානන්දයි. එමෙන්ම, මඩකලපුවේදී එජාපෙ ලෙස මා සඳහන් කළේ එහිදී තනිව තරඟ වැදුණු මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසයයි. මඩකලපුවෙන් එජනිසයට මන්ත්‍රීධුරයක් ලැබේයැයි මා ගණනය කළත් එජාපෙ එජනිසට වඩා ඡන්ද 127ක් වැඩියෙන් ලබමින් යන්තමින් තවත් මන්ත්‍රීධුරයක් ලබාගෙන තිබේ. අනුරාධපුර, ත්‍රිකුණාමලය සහ අම්පාර ප්‍රතිඵලද වගුවේ පරිදිමය. මේ අනුව දිස්ත්‍රික් මන්ත්‍රී ධුර එකතුව වගුවේ පරිදිමය. ජාතික ලැයිස්තුවේ කොටය එජනිසයට ලැබේයැයි මා සිතුවත් එය යාන්තමින් දෙමළ සන්ධානය විසින් හිමි කරගෙන ඇති නිසා දෙමළ සන්ධානයේ මන්ත්‍රී ධුර ගණන 16ක් දක්වා එකකින් වැඩිවී එජනිස ගණන 96 දක්වා අඩුවී තිබේ.

මා මේ විස්තර ලිවුවේ මා හොඳ අනාවැකිකරුවෙකු බව කියන්නට නොවේ. මා එවැන්නක් කළේ නැත. මගේ වගු තුනෙහි විශාල පරාසය තුළ ලොකු ඉඩක් පැවති අතර වෙනත් බොහෝ දෙනාද බලාපොරොත්තු වූයේ මේ පරාසය තුල ප්‍රතිඵලයකි. ලැබී ඇත්තේ ලැබිය හැකිව තිබුණු ප්‍රතිඵල කිහිපයකින් එකකි. එම ප්‍රතිඵලය අහම්බයක්ද නොවේ. බොහෝ දුරට, අනපේක්ෂිත ලෙස අන්තිම ඕවරයේදී මෛත්‍රී එල්ල කළ දැවැන්ත හයේ පහරේ ප්‍රතිඵලයකි. මේ හයේ පහරින් මහින්දගේ පනස් අටෙන් ලොකු කෑල්ලක් ගැලවී ගියේය. ලකුණු සටහන් වූයේ රනිල්ගේ පුවරුවේය.

එක් තැනෙක ලියවී තිබුණු අයුරින් මහින්ද දාන් අදිද්දී මෛත්‍රී චෙස් ක්‍රීඩා කර රජා බ්ලාස් කර ඇත.

කෙසේ වුවද මෛත්‍රීගේ හයේ පහරේ අතුරු ප්‍රතිඵලද තිබේ. එජනිස ගොඩෙන් 17%ක් හැලී මහින්ද පාක්ෂිකයින් ඉතිරි වෙද්දී උඩට මතුවෙන්නේ විවිධ චෝදනා වලට ලක් වූවන්ය. මේ අනුව (තවමත් මනාප ප්‍රතිඵල සියල්ල නොදන්නා නමුත්) මුතුහෙට්ටිගම, රත්තරං, චොකා මල්ලි ආදීන්ද, විමල් වීරවංශගේ කණ්ඩායමේ අයද උඩට මතුවී 'අප්පච්චි මළෝ' සාමාජිකයින් හැලී යාම සිදුවනු ඇත. මේ අතර, සිංහල බ්ලොග් රචකයෙකු වන සතර දිගන්තයේ කරුණාරත්න පරණවිතානත් මීළඟ පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්වී සිටී. ඔහුට සුබ පැතුම්!

මෙන්න තවත් ඡන්ද ප්‍රතිඵලයක්!

ජනතා කැමැත්තෙන් අගමැති වී, ලංකාවේ පළමු විධායක ජනාධිපතිවරයා ලෙස ව්‍යවස්ථා වෙනසක් මඟින් තමන්වම පත් කරගත් ජේ ආර් ජයවර්ධන, 1982දී ජනතා කැමැත්තෙන් නැවතත් ජනාධිපති විය. කෙසේ වුවද, 1983දී මහ මැතිවරණයක් වෙනුවට ජේආර්ගෙන් ජනතාවට ලැබුණේ ජනමත විචාරණයකි. මේ නිසා කොහොමටත් ජයග්‍රහණය ලැබීමට නියමිතව තිබුණු නමුත් තිබුණු තුනෙන් දෙක රැක ගැනීමට හැකියාවක් නොතිබුණු ජේආර්ගේ ආණ්ඩුවට තවත් අවුරුදු හයකට තුනෙන් දෙක පරිස්සම් කරගැනීමට හැකිවිය.

ජේආර්ගේ කාලයේදී යූඇන්පිය පැරැද්දවීම හිතන්නටවත් අමාරු කාර්යයක් විය. ඒ දවස් වල කියැවුණු එක් කතාවක් වූයේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම එජාප පාක්ෂිකයින් වූ ග්‍රාම සේවා නිලධාරීන් මඟින් මිය ගිය සහ රට හැර ගිය පුද්ගලයන්ගේ යම් නිශ්චිත නම් ප්‍රමාණයක් සෑම ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයකටම අයත් වපසරිය තුළ ඡන්ද ලැයිස්තු වලින් ඉවත් නොකර පවත්වා ගැනීම සහ මේ නම් යටතේ වෙනත් අය සැලසුම්සහගතව ඡන්දය දැමීම මඟින් එජාපයට සෑම ඡන්ද පොලකින්ම තල්ලුවක් ලබා ගත් බවයි. ග්‍රාම සේවා නිලධාරීන් බොහෝ දෙනෙකු එජාප හිතවතුන් වුනේ ග්‍රාම සේවා කොට්ඨාශ කුඩා කරමින් 1977දී උදවු කළ පාක්ෂිකයින් වෙනුවෙන් මන්ත්‍රී චිට් මඟින් ලබා දුන් රැකියාවක් වූ විශේෂ සේවා නිලධාරීන් වැනි වෙනත් කොටස් ග්‍රාම සේවා නිලධාරීන් ලෙස අන්තර්ග්‍රහණය කරගැනීම නිසාය. පසු කාලයකදී පොදු පෙරමුණු පාක්ෂිකයින් එක් වී මෙවැනි ඡන්ද හඳුනාගෙන ඒවා හොරට දැමීම වැළැක්වීමටද සංවිධානාත්මකව කටයුතු කළේය.

මැතිවරණ සිතියම් අකුලා තබන කතා කියූ, රාජ්‍ය මාධ්‍ය මැතිවරණ ප්‍රචාරය වෙනුවෙන් ලැජ්ජා සහගත ලෙස යොදාගත් ජේආර්ගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන ඒ දවස් වල රසවත් කතා තිබුණේය. මේ කතා නැගලා ගිය එක් තැනක් වූයේ පෞද්ගලික උපකාරක පන්තිය. සමහර සිසුන් උපකාරක පන්ති තෝරා ගත්තේ දවසකට එක බැගින් අසන්නට ලැබෙන මෙවැනි කතා වලටත් බර තබමිනි. සමහර කතා දේශපාලන උපහාස වූ අතර අනෙක් වර්ගය වූයේ ඇම්ඩන් මාදිලියේ වැල කතාය.

පහත කතාව බොහෝ දෙනා අසා ඇතුවා නිසැකය.

ජේආර්, එවකට ඇමරිකාවේ, සෝවියට් දේශයේ සහ ඉන්දියාවේ රාජ්‍ය නායකයින් වූ රේගන්, ගොර්බචෝෆ් සහ රජීව් ගාන්ධි සමඟ හෙලිකොප්ටරයකින් ගමන් කරමින් සිටිද්දී හෙලිකොප්ටරයේ යාන්ත්‍රික දෝෂයක් ඇතිවිය. මේ ආකෘතියේ කතා හැම එකකම සිදුවන ආකාරයට හෙලිකොප්ටරයේ තිබුණේ එක පැරශූටයක් පමණි.

"මම හිතන්නේ මේ පැරශූටය හිමි විය යුත්තේ මටයි" රේගන් පවසයි. "ඇමරිකාව කියන්නේ ලෝකයේ විශාලම ආර්ථිකය. ඇමරිකාව වැටුණොත් ලෝකෙම විනාශයි. මම නැත්නම් කවුද ඇමරිකාව මෙහෙයවන්නේ?" රේගන් හෙලිකොප්ටරයේ නියමුවාගෙන් පැරශූටය ඉල්ලා සිටියේය.

රේගන් එහෙම කිවුවාට ඔහුට පැරශූටය එසේ නිකම්ම දීමට හෙලිකොප්ටරයේ නියමුවා පමණක් නොව අනිත් අයද එකවර කැමති වුණේ නැත.

"දැනට මිහිපිට තියෙන හොඳම පාලන ක්‍රමය තියෙන්නේ සෝවියට් දේශයේ. මම නැති වුනොත් සෝවියට් දේශයේ සමාජවාදයත් නැතිවෙලා යයි. ඒක නිසා ඕක මට දෙන්න." ගොර්බචෝෆ් පවසයි.

හෙලිකොප්ටරයේ නියමුවා සමාජවාදය නැත්නම් මරණය වර්ගයේ බුවෙකි. සෝවියට් දේශයේ සමාජවාදය වෙනුවෙන් ජීවිතය වුණත් කැප කිරීමට සූදානම් ඔහු ගොර්බචෝෆ්ට පැරශූටය දීමට ලෑස්ති වුණත් රජීව් ගාන්ධිගෙන් එයට ඉඩක් නොලැබුණේය.

"පොඩ්ඩක් මම කියන දෙයත් අහන්න. දැන් තමන්ගේ රටේ නායකයා නැති වුනාම වැඩිම දෙනෙක් කණගාටු වෙන්නේ මොන රටේද? ඇමරිකාවේ ඉන්නේ මිලියන් දෙසිය හතළිහයි. සෝවියට් දේශයේ ඉන්නේ මිලියන් දෙසිය හැටයි. ඉන්දියාවේ එහෙමද? මිලියන් අටසීයකටත් වැඩියි. අපි නායකයෝ විදිහට ගන්න ඕනෑ වැඩිම දෙනෙක් සතුටු වන තීරණයක්."

ජේආර්ට දැන් නෝ හෝප්ස් වාගේය. කොහොම වුණත් පොරත් ඇරියේ නැත.

"එහෙම නෙමෙයි. අපි කෙරෙන දෙයක් කතා කොරමු. ලෝකයේ හොඳම ප්‍රොජාතන්ත්‍රවාදය තියෙන රටේ ජනාධිපති හැටියට මම යෝජනා කොරනවා රහස් ඡන්දයකින් මේක තීරණය කොරමු කියලා."

කට්ටියම වාද කිරීම නවත්වා ජේආර්ගේ අදහසට එකඟ වූ අතර ඡන්ද විමසීම අවසන් වූ පසු ඡන්දය ගණන් කිරීම ඇරඹුණි. ප්‍රතිඵලය මෙසේය.

රේගන් - 1
රජීව් ගාන්ධි - 1
ගොර්බචෝෆ් - 2
ජේආර් - 53

ජේආර් ඡන්ද කළේ එහෙමය. කොහොම වුණත් ලංකාවේ ජේආර්ගේ කාලයෙන් පසුව පැවති බොහෝ ඡන්ද දෙස බැලූ විට ජේආර්ගේ ඡන්ද කෙරුවාව සාපේක්ෂව හොඳය. ඔය අතර සාපේක්ෂව සාධාරණව පැවති මැතිවරණත් අතරින් පතර තිබුණේය. ජනාධිපති විජේතුංගගේ කාලය උදාහරණයකි.

මෙවර පැවති මැතිවරණය සෑම අතින්ම සම්පූර්ණව කිසිදු අඩුපාඩුවක් නැතිව පැවැත්වුණු එකක් නොවේ. එහෙත්, පසුගිය දශක ගණනාවක් මුළුල්ලේ පැවති මැතිවරණ වලට සාපේක්ෂව මේ මැතිවරණය සාමකාමී ලෙස සහ අඩුවෙන් මැතිවරණ නීති කඩකෙරුණු මැතිවරණයක් ලෙස හැඳින්වීම නිවැරදි වියයුතුය. මෙය පොදුජනතාවගේ මහන්සියෙන් උපයාගත් ඉතා වැදගත් මැතිවරණ ප්‍රතිඵලයකි. ඡන්ද ප්‍රථිපල ප්‍රකාශයට පත් වීමෙන් අනතුරුවද මේ ප්‍රතිඵලය වෙනස් නොවනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වෙමි.

පියවරු, පුත්තු සහ බූරුවෝ

එකෝමත් එක රටක පියෙක් සහ පුතෙක් තමන් දෙදෙනාගේ ශ්‍රමය මාස ගණනාවක් මුළුල්ලේ වැයකොට ලබාගත් අස්වැන්න මුදල් කර ගැනීමට සිදාදියට පැමිණියහ. බලාපොරොත්තු වූ තරම් නොවූවත් සැලකිය යුතු මුදලක් ලබා ගැනීමට ඔවුහු සමත් වූහ.

"අපි මේ මුදල් බුද්ධිමත් විධියට ආයෝජනය කරන්ඩ ඕනෑ" පුතා කිවු වචන තාත්තාට නොතේරුණත් එහි අරුත ඔහුට වැටහිණි.

"අපි ෆිනෑන්ස් කරල ප්‍රයිවෙට් බස් එකක් ගම්මු".

"හරියන්නෙ නෑ. එක ප්‍රයිවෙට් බස් එකක් අරගෙන ලාබ ලබන්න අමාරුයි. අපි කොහොමද බස් පණහක් සීයක් එක පාර ගන්නේ".

"එහෙමනම් අපි ඉඩම් අක්කර හත අටක් අරගෙන..."

"කෙරෙන්නෙ නෑ. මේ තරම් සුළු මුදලකට ඉඩම් අක්කර හත අටක් ගන්ඩ හැමෝටම හැමදාම ලැබෙන්නේ නෑ".

තමන් සතු මුදලින් කළ හැක්කේ ඉතා සුළු දෙයක් පමණක් බව තාත්තාත් පුතාත් තේරුම් ගත්හ. එබැවින් එම මුදලින් බූරුවකු මිලදී ගැනීමට දෙදෙනාම එකඟ වූහ.

තාත්තාත්, පුතාත් බූරුවා දක්කාගෙන ටික දුරක් පැමිණියහ. මුලදී,දෙදෙනා තුළම වූයේ මේ තමන්ගේ මාස ගණනක ශ්‍රමයෙහි ඵලයය යන සිතුවිල්ල පමණි. එහෙත් මඳ දුරක් යද්දී මේ බූරුවෙක්ය යන්න තාත්තාට මතක් විය. බූරුවා මිලදී ගත්තේ පිට උඩ යාමට මිස දක්කාගෙන යාමට නොවේ.

"පුතා, නගින්ඩ බූරුවගෙ පිටේ".

"නෑ තාත්තම නගින්ඩ. මම තව ටිකක් දුර පයින් එන්නම්".

ඒ අනුව, තාත්තා බූරුවාගේ පිට නැග්ගේය. එහෙත්, එක් අතකින් තාත්තාට බූරුවන් පිට යාමෙහි වැඩි පළපුරුද්දක් නොවීය. අනෙක් අතට ඌ මහා 'එපා කරපු' හිතුවක්කාර බූරුවෙකු විය. කිසිවෙකු තමාගේ පිට උඩ යාම ඌට රිසි නොවීය.

බූරුවාගේ දැඟලිල්ල තාත්තාට මහත් වදයක් විය. දෙතුන් වරක් නොවැටී හිටියත් අන්තිමේදී බූරුවා තාත්තාව බිම දැම්මේය.

"මූනම් මහා එපාම කරපු බූරුවෙක්. තව පොඩ්ඩෙන් මගෙ කොන්දත් කඩනවා".

"තාත්තා ඉන්ඩ. මම ඌව මෙල්ල කරන්නම්".

පුතා බූරුවා පිට නැග්ගේ ඌ මොන විදියේ බූරුවෙක්දැයි නොදැන නොවේ.

නොසෑහෙන්නට වද දී තාත්තාව බිම දමාගත් බූරුවා පුතාවද බිම දැමීම සඳහා උගේ සුපුරුදු උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක කළේය. ඒ කෙසේ වුවද කිහිප වරක්ම වැටෙන්නට ගියත්, වැටුනේ පුතා නොවේ. පුතාව බිම දැමීම ලෙහෙසි නොවන බව තේරුම් ගත් බූරුවා දැඟලිල්ල නවතා දැමීය. ඒත් නිතරම ඌ සිටියේ පුතාව බිම දැමීමට සුදුසු අවස්ථාවක් සොයමිනි.

"දැන් ඉතින් මූ තවත් දඟලන එකක් නෑ තාත්තේ.තාත්තත් බය නැතුව පිටිපස්සෙන් නගින්ඩ"

පුතා කෙසේ කීවත් බූරුවාගේ තරම තාත්තා දනී. උගේ පිටට නැගීමට තාත්තා අදිමදි කළේ ඒ නිසාය. එහෙත් අන්තිමේදී තාත්තා පුතා සමඟ එකඟ විය.

බූරුවාට තරු පෙනුනේය. තාත්තාත්, පුතාත් දෙදෙනාම පිට උඩ තබාගෙන යාම ලෙහෙසි නැත. එහෙත් බූරුවා කලබල නොවීය. ඉවසීය.

සිදාදිය පසුවිය. දැන් ඔවුන් ඉදිරියේ ඇත්තේ කැලෑබද පාරකි. බූරුවා වෙහෙස බවක් අඟවා තප්පුලන්නට පටන් ගත්තේය. කැලෑවේදී වැඩි සද්ද-බද්ද හොඳ නැත. මේ බව දත් තාත්තාත් පුතාත් බූරුවා පිටින් බටහ. බූරුවා සැණෙකින් පිම්මක් පැන්නේය. ඌ ලෑස්ති වූයේ ලද අවසරයෙන් ප්‍රයෝජන ගෙන කැලෑ වැදීමටය. එහෙත්, පුතා ඉක්මන් විය. බූරුවාගේ කකුල් බැඳ දමනු ලැබුවේය.

"ඔය කිට්ටුවදි මූ දඟලන්ඩ බැරි නෑ. ඒ නිසා අපි දැනට මූව කුදලාගෙන යමු. ඔය පහු වුනාම ආයෙමත් අපිට මුගේ පිටේ නැගලා නැගලා ගියෑකි"

බූරුවා දැන් තාත්තාගේත් පුතාගේත් කර උඩින් යයි. දාඩිය හලමින්, හති දමමින් බූරුවා කුදලාගෙන යන අතරත් ඔව්හු කල්පනා කළෝ අනාගතයේදී බූරුවාගෙන් ලබා ගන්නා ප්‍රයෝජන ගැනය.

ඔව්හු ඔය අසබඩට පැමිණුනහ. ඔය දෙපස කැලෑවේද බූරුවෝ සිටිති. ඔය මැද පිහිටි දූපත බූරුවන්ගේ රජදහනකි. හදිසියේම ඒ දෙසින් බූරු රංචුවකගේ තප්පුලෑම ඇසිණි.

බූරුවා කලබල විය. ඌට අමුතුම ශක්තියක් ලැබී තිබුණි. බැමි ලෙහෙන තුරුම දඟලා කැලෑවට පැනගත් උගේ වලිගයවත් අල්ලා ගැනීමට එවරනම් තාත්තාටවත් පුතාටවත් නොහැකි විය.

රංචුවට එකතු වුනු බූරුවාගේ ජයග්‍රාහී තප්පුලෑම ඔය මැද පිහිටි දූපත දෙසින් තාත්තාටත්, පුතාටත් පැහැදිලිවම ඇසුණේය.

"අපරාදේ! අපේ මාස ගානක මහන්සිය වතුරේ" තාත්තා දුක් විය.

"මටනම් දුක ඒක හින්දම නෙවෙයි. බූරුවා මේ තරම් දුරක් අපේ කරපිටින් ආපු එක ගැනයි"

කෙසේ හෝ අවසානයේදී, තාත්තලාගේත් පුතාලාගේත් කරපිටින් බූරුවා ඌට අවශ්‍ය තැනට පැමිණුනේය.

***
උඩින් ඇති මැටිකතාව සියවස් කාලකට පමණ පෙර දිවයින ඉරිදා සංග්‍රහයේ පළවූවකි. ඒ කාලයේ තාත්තලා සමඟ බූරුවන් කරේ තබාගෙන ගිය පුතාලා දැන්  තාත්තලා වන අතර ඔවුන්ගේ පුතාලාත් දැන් බූරුවෙකුට කර ගැහීමට තරම්ලොකු මහත් වී ඇත. ඒ ඇරුණු විට කතාවේ අනෙක් කොටස් වෙනස් වී ඇත්තේ කෙසේදැයි තවමත් පැහැදිලි නැත.

 

(සිතුවම් අන්තර්ජාලයෙනි.)

ඊළාම් ඡන්ද කොයිබටද?

පසුගිය ජනාධිපතිවරණ පරාජයෙන් අනතුරුව හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ ප්‍රකාශ කළේ ඊළාම් ඡන්ද සිය පරාජයට හේතු වූ බවයි. මේ ඊළාම් ඡන්ද මොනවාද? එවැනි ඊළාම් ඡන්ද තිබේනම් ජාතික මැතිවරණයකදී එවැනි ඊළාම් ඡන්ද වල ඇති බලපෑම කුමක්ද?

මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් ඊළාම් ඡන්ද ලෙස ඔහු අදහස් කරන්නේ මොනවාදැයි විස්තර කළේ නැත. ඊළාම් යන වචනයේ නිරුක්ති සෙවීම පසෙක තබා ප්‍රායෝගිකව සිතුවොත් ඊළාම් යනුවෙන් අදහස් වන්නේ වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ කොටසක පිහිටුවීමට අපේක්ෂා කළ ස්වාධීන රාජ්‍යයකි. ඒ සඳහා වූ සන්නද්ධ අරගලය 2009දී පරාජය කෙරිණි. මෙසේ පරාජය කෙරුණු ඊළාම් අපේක්ෂාවන් වෙනුවෙන් තවදුරටත් වෙහෙසෙන කොටස් ඊළාම්වාදීන් ලෙස සරලව හැඳින්විය හැකිය.

ස්වාධීන ඊළාම් රාජ්‍යයක් වෙනුවෙන් වූ සන්නද්ධ අරගලය යුදමය ලෙස පරාජය කරනු ලැබුවත් ඒ සඳහා මුල් වූ සාධක තවමත් පවතීය යන්න පුළුල් එකඟතාවක් ඇති කරුණකි. එකඟතාවක් නැත්තේ මේ සාධක කවරේද සහ ප්‍රශ්නයට විසඳුම කුමක්ද යන තැන්හිදීය.

ඇතැම් ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට අනුව ප්‍රශ්නය වනුයේ වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ කොටසක පැවති දෙමළ නිජබිම එහිම අනෙත් කොටසේ පැවති සිංහල රාජ්‍යය විසින් බලහත්කාරයෙන් යටත් කරගෙන සිටීමයි. තවත් ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට අනුව අනුව මෙහි ඇති සැබෑ ප්‍රශ්නය දෙමළ දේශපාලනඥයින් විසින් සැබෑවක් නොවන ඉහත නිජබිම් සංකල්පය සාමාන්‍ය දෙමළ ජන විඥානය තුළ බලෙන් පැලපදියම් කරනු ලැබ තිබීමය. තවත් අයට අනුව, සිංහලය රාජ්‍ය භාෂාව කිරීම, අධ්‍යාපන ප්‍රමිතිකරණය, ආර්ථික ප්‍රශ්න ආදී විවිධ හේතු තිබේ.

උතුරේ ප්‍රශ්නය විවිධ පුද්ගලයින් විසින් හඳුනා ගන්නා ආකාරය අනුව විසඳුම් ලෙස විවිධ යෝජනා ඉදිරිපත් කෙරී ඇති අතර මේ විසඳුම් කාණ්ඩ හතරක් යටතේ වර්ග කළ හැකිය.
1. රටේ ශිෂ්ඨාචාරය ගොඩ නැංවූ සිංහල බෞද්ධයන්ගේ අනන්‍යතාව (මහා සංස්කෘතිය) තුළට සියළු සුළුතර කොටස් අවශෝෂණය කරගැනීම.
2. අළුත් ශ්‍රී ලාංකික අනන්‍යතාවයක් (ජාතියක්) ගොඩ නංවා සිංහල, දෙමළ ප්‍රධාන සියළු කොටස් මේ අනන්‍යතාවය යටතේ එකතු කිරීම.
3. සිංහල හා දෙමළ ලෙස වෙනස් අනන්‍යතාවන් දෙකක් රටේ දෙකොටසක පැවතීම පිළිගනිමින් මේ වෙනස් කොටස් දෙකේ එකතුවක් ලෙස ඉදිරියට යාම.
4. සිංහල හා දෙමළ ලෙස වෙනස් අනන්‍යතාවන් දෙකක් රටේ දෙකොටසක පැවතීම පිළිගනිමින් මේ වෙනස් කොටස් දෙක වෙන්වෙන්ව ඉදිරියට යාම.

මා සිතන පරිදි සිංහලයින් අතර වැඩිම පිරිසක් මේවනවිට සිටින්නේ දෙවන කණ්ඩායමේය. පළමු කණ්ඩායමේ සැලකිය යුතු පිරිසක්ද, තෙවන කණ්ඩායමේ සුළු පිරිසක්ද සිටින අතර සිවුවන කණ්ඩායම තුළ සිංහලයින් නැති තරම්ය. අනෙක් අතට ශ්‍රී ලාංකික දෙමළුන් අතරින් වැඩිම පිරිසක් මේ වනවිට  සිටින්නේ තෙවන කණ්ඩායමේ වියහැකි බව මගේ අදහසයි. දෙවන හා සිවුවන කණ්ඩායම් වලද සැලකිය යුතු ශ්‍රී ලාංකික දෙමළුන් පිරිසක් සිටින අතර පළමු කාණ්ඩය තුළනම් නැත්තේම නැති තරම්ය. සීඝ්‍රයෙන් නොවූවත් සිවුවන කණ්ඩායමේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළුන් තෙවන කණ්ඩායම දෙසටත්, තෙවන කණඩායමේ සිටින්නන් දෙවන කණ්ඩායම වෙතටත් මේවන විට අපගමනය වෙමින් සිටින්නේය යන්න මගේ අදහසයි. මේ තත්ත්වය දිගටම මේ අයුරින් තිබේදැයි මා දන්නේ නැත.

මා ඊළාම්වාදීන් ලෙස හඳුනාගන්නේ ඉහත සිවුවන කාණ්ඩයයි. තෙවන කාණ්ඩය ෆෙඩරල්වාදීන්ය.

වෙනම රාජ්‍යයක් විසඳුම ලෙස යමෙකුට පෙනී යන්නේ ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යයේ සමාජ-දේශපාලනික රාමුව තුළ තමන්ගේ සැබෑ හෝ සිතින් මවාගත් ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලබා ගැනීමේ කිසිදු ඉඩකඩක් නොමැති බව පැහැදිලි වූ විටය. එවැන්නෙකු හඳුනාගත හැකි එක් ක්‍රමයක් වන්නේ යමෙකු පවතින දේශපාලන රාමුවට කෙතරම් පිටස්තරයෙක් වන්නේද යන්නයි. මැතිවරණයකදී ඡන්දය පාවිච්චි කිරීමට එරෙහිව බලහත්කාරය නොයෙදෙන අවස්ථාවකදීත් ඒ සඳහා උනන්දුවක් නොදක්වන පිරිස් අතර, පවතින සමස්ත දේශපාලන ක්‍රමය ගැන කළකිරුනු, මෙවැනි පිටස්තරයින් සිටීමේ වැඩි ඉඩකඩක් පවතී.

1978දී ජේ ආර් ජයවර්ධන ජනාධිපති වූයේ ව්‍යවස්ථා වෙනසකිනි. ලංකාවේ පළමු ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වුණේ 1982දීය. මේ ජනාධිපතිවරණය කෙසේවත් සර්ව සාධාරණ මැතිවරණයක් වූයේ නැත. මේ මැතිවරණයේ ලසසප අපේක්ෂකයා වූ ආචාර්ය කොල්වින් ආර් ද සිල්වා ඡන්ද පොළට පැමිණෙන විට ඔහුගේ ඡන්දයත් හොරට දමා තිබුණු අතර ඔහුට ලැබුණේ ද්විත්ව (නිල්) ඡන්ද පත්‍රිකාවකි. මේ අනුව, බොහෝ විට මේ ජනාධිපතිවරණයේදී කොල්වින්ගේ ඡන්දයත් වැටෙන්නට ඇත්තේ ජේආර්ටමය. එමෙන්ම, පුද්ගලික මාධ්‍ය නොතිබුණු මේ කාලයේ සියළුම රුපවාහිනී හා ගුවන් විදුලි නාලිකා වල මෙන්ම පුවත්පත් වලත් පෙනුනේ එජාප ඒකාධිකාරියකි.

කෙසේ වුවද, පසුගිය ජනාධිපතිවරණය දක්වාම පසුව පැවති සියළුම ජාතික මැතිවරණ වලට සාපේක්ෂව 1982 ජනාධිපතිවරණයේදී ජනමතය හොඳින් පිළිබිඹු වූයේයැයි මම සිතමි. ප්‍රධාන විපක්ෂය වූ ශ්‍රීලනිපය දෙකඩ වී භේද භින්නව සිටීමත්, සමඟි පෙරමුණු යුගය ජනතාවට මේ වන විටත් අමතක නොවී තිබීමත් නිසා මැතිවරණය සර්ව සාධාරණව පැවැත්වුණේ වුවද ජේආර් ජයග්‍රහණය කරනු ඇති අතර 50% සීමාවටද අනිවාර්යයෙන්ම ලඟා වනු ඇත.

පළමු ජනාධිපතිවරණය පැවති 1982 වන විට එල්ටීටීඊ සංවිධානය හෝ උතුරේ වෙනත් සන්නද්ධ කණ්ඩායම් පිළිබඳව රටේ බොහෝ දෙනෙක් අසා නොතිබුණේය. එමෙන්ම ඡන්දය දැමීමට රටේ කිසිදු ප්‍රදේශයක විශේෂ බාධාවක් වූයේද නැත. මේ නිසා මේ මැතිවරණයේදී භාවිතා වූ ඡන්ද ප්‍රතිශතය 81.06% තරම් ඉහළ මට්ටමක පැවතුණේය. කෙසේ වුවද, මේ මැතිවරණයේදී පවා උතුරේ ඡන්ද වැටුණේ අනෙක් ප්‍රදේශ වලට වඩා අඩුවෙනි. භාවිතා වූ ඡන්ද ප්‍රතිශතය යාපනයේදී 46.31%ක් සහ වන්නියේදී 61.45%ක් ලෙස සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක පැවතුණේය. මෙයින් පෙනෙන්නේ 1983 කළු ජූලියටත් මාස නවයකටත් පෙර පළමු ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන කාලයේදීත් ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ-දේශපාලන ව්‍යුහය තුළින් පිළිතුරු සපයාගැනීමට නොහැකියැයි පෙනුණු ප්‍රශ්න උතුරේ සැලකිය යුතු දෙමළ පිරිසකට තිබුණු බවයි.

1982න් පසු උතුරේ යුද්ධය නිමා වනතුරු කාලය තුල දිවයින පුරා ඡන්දදායකයින්ට නිදහසේ ඡන්දය දිය හැකි ජාතික මැතිවරණයක් පැවැත්වුණේ නැත. ජවිපෙ තර්ජන මැද ඉතා අමාරුවෙන් ඇදගත් 1988 ජනාධිපතිවරණය නිදහසින් පසු පැවැති අඩුම සහභාගිත්වයක් පැවති ජාතික මැතිවරණයයි. මෙහිදී ප්‍රකාශ වූයේ මුළු ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් 55.32%ක් පමණක් වූ අතර, ජවිපෙ අපේක්ෂා කළ පරිදිම, නිදහස් ඡන්දයකදී අපේක්ෂා කළ හැකිව තිබුණු මැතිවරණයේ සමස්ත ප්‍රතිඵලය වෙනස් කර ගැනීමට ඔවුන්ට හැකි විය. එයින් අනතුරුව පැවති 1989 මැතිවරණයේදී මේ තත්ත්වය සුළු වශයෙන් හොඳ අතට හැරුණත් භාවිතා වූ ඡන්ද ප්‍රතිශතය 63.60%කට සීමා විය.

බලහත්කාරයෙන් ඡන්ද වැළැක්වීම මඟින් ජාතික මැතිවරණයක සමස්ථ ප්‍රතිඵලය වෙනස් කළ හැකිය යන ජවිපෙ ඉගැන්වූ පාඩම එල්ටීටීඊ සංවිධානය විසින් හොඳින් ඉගෙන ගත්තේය. ඉන් අනතුරුව එල්ටීටීඊ සංවිධානය පරාජය කෙරෙන තුරු පැවති කිසිදු මැතිවරණයකදී උතුරේ ජනමතය නිසියාකාරව පිළිබිඹු වූයේ නැත.

එජාපයේ දාහත් වසරක පාලනය අවසන් කළ 1994 මහා මැතිවරණයේදී යාපනය මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්කය තුළ භාවිතා වූ ඡන්ද ප්‍රතිශතය 2.32%ක් පමණක් වූ අතර යාපනයෙන් මන්ත්‍රී ධුරයක් ලබා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වූයේ ඡන්ද 1,500ක් පමණි. ඉන් අනතුරුව පැවති, චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කුමාරණතුංග විශාල ජනමතයක් ලබා ගත්, 1994 ජනාධිපතිවරණයේදීද භාවිතා වූයේ යාපනයේ ඡන්ද වලින් 2.97%ක් පමණි. මේ ඡන්ද ප්‍රකාශ වූවද ඇය ලබා ගත් ජනවරම ආපසු නොහැරවෙන බව වෙනම කරුණකි.

මගේ මතකය නිවැරදිනම් 1994දී උතුරේ ඡන්ද භාවිතය මේ තරමටම අඩුවුණේ ඡන්ද වර්ජනයක් සිදුවීම නිසා නොවේ. මේවන විට උතුරේ විශාල භුමි ප්‍රදේශයක් ශ්‍රී ලංකා රජයේ සෘජු පාලනයෙන් ගිලිහී පැවතීම නිසාය. සාමය වෙනුවෙන් ජනවරමක් පැතූ චන්ද්‍රිකාටද වැඩිකල් නොයා යුද්ධය තෝරා ගැනීමට සිදුවූ අතර රිවිරැස මෙහෙයුම මඟින් උතුරේ විශාල ප්‍රදේශයක් මුදාගනු ලැබිණි. මේ අනුව 2000, 2001 හා 2004 මහ මැතිවරණ වලදී උතුරේ ඡන්ද භාවිතය ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගියේය. කෙසේ වුවද, මේ ඡන්ද ප්‍රතිශත තවදුරටත් පැවතුණේ දිවයිනේ අනෙක් ප්‍රදේශ වලට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස අඩුවෙනි.

මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපති ලෙස පත් වූ 2005 ජනාධිපතිවරණයේදී යාපනයේ ඡන්ද ප්‍රතිශතය නැවතත් 1.21% දක්වා පහත වැටුණේය. මේ වන විට යාපනයේ විශාල භුමි ප්‍රදේශයක් ශ්‍රී ලංකා රජයේ පාලනයට නතුව තිබුණත් ඡන්ද භාවිතය මෙතරම් පහල වැටුනේ මේ ජනාධිපතිවරණය වර්ජනය කිරීමට එල්ටීටීඊ සංවිධානය ගත් උපක්‍රමික තීරණය නිසාය. මේ තීරණය මඟින් සමස්ථ ප්‍රතිඵලය වෙනස් කෙරුණු බව බොහෝ දුරට පිළිගත හැකි මතයකි. මෙසේ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලය කෘතිමව වෙනස් කිරීම මඟින් වේළුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන් උපයාගත්තේ 1988 ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලය කෘතිමව වෙනස් කිරීම මඟින් පටබැඳිගේ නන්දසිරි විජේවීර උපයාගත් දෙයමය.

2010 ජනාධිපතිවරණය සහ මහමැතිවරණය පැවැත්වෙන විට මුළු දිවයිනම ශ්‍රී ලංකා රජයේ ආධිපත්‍යයට නතුව පැවතියත් උතුරේ අවතැන්වූ අය නැවත පදිංචි කිරීම අවසන්ව නොතිබීම වැනි කරුණු නිසා මේ මැතිවරණ වලදීද ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජනමතය නිසි ලෙස පිළිබිඹු වූයේ නැත. එහෙත්, අවසන් ප්‍රතිඵලයට එයින් විශාල බලපෑමක් නොවීය.

ද්‍රවිඩ ජාතික සංධානයට තීරණාත්මක ජයග්‍රහණයක් හිමිකර දුන් 2013 උතුරු පළාත් සභා ඡන්දයේදී ඡන්ද භාවිතය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගිය අතර සාමාන්‍යයෙන් පළාත් සභා ඡන්දයකදී දකුණේදී දැකගත හැකි මට්ටමට ආසන්න විය. ජනවාරියේදී පැවති ජනාධිපතිවරණයේදී යාපනය සහ වන්නි දිස්ත්‍රික්ක දෙකේම ඡන්ද භාවිතය සුළු වශයෙන් වුවත් තව දුරටත් ඉහළ ගියේය.

පහත පළමු වගුවෙන් පෙන්වා ඇත්තේ 1982 ජනාධිපතිවරණයේ සිට 2015 ජනාධිපතිවරණය දක්වා පැවති ජාතික මැතිවරණ වලදීත්, අවසාන පළාත් සභා මැතිවරණ වටයේදීත් සමස්ථ දිවයිනේ සහ තෝරාගත් දිස්ත්‍රික් පහක ඡන්ද භාවිතය වෙනස් වූ ආකාරයයි. වගුවේ ඇති දිස්ත්‍රික්ක අතර දකුණේ සිංහල ප්‍රතිශතය වැඩිම දිස්ත්‍රික්ක දෙකකුත්, උතුරේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ප්‍රතිශතය වැඩිම දිස්ත්‍රික්ක දෙකකුත්, ජවිපෙ හෝ එල්ටීටීඊ සංවිධානය සමඟ සැලකිය යුතු සම්බන්ධතාවක් නොතිබුණු ඉන්දියානු දෙමළ ප්‍රතිශතය වැඩිම දිස්ත්‍රික්කයකුත් තිබේ.

දෙවන වගුවේ පෙන්වා දී ඇත්තේ සාපේක්ෂව නිදහස් ඡන්ද භාවිතයක් සිදුවූ ලෙස සැලකිය හැකි 1982 සහ 2015 ජනාධිපතිවරණ වලදී දිවයිනේ මැතිවරණ දිස්ත්‍රික්ක විසිදෙක තුළ ඡන්ද භාවිතය වෙනස් වූ ආකාරයයි.

පුද්ගලයෙකු මැතිවරණයකදී ඡන්දය භාවිතා නොකිරීමට බලපාන විවිධ සංකීර්ණ සාධක තිබේ. ඡන්දය භාවිතා නොකිරීම මඟින් හැම විටම පවතින සමාජ-දේශපාලන ක්‍රමය කෙරෙහි ඇති කළකිරීම පිළිබිඹු නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස මහින්ද රාජපක්ෂගේ දෙවන ජනාධිපතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව පැවති, 2010 මහ මැතිවරණයේදී දිවයින පුරාම ඡන්ද භාවිතය අඩු වූයේ ඒ ඡන්දයේදී ඡන්දායකයකුගේ ආන්තික බලය ඉතා සුළු වූ බව පැහැදිලිව තිබුණු නිසාය. එහෙත්, රටේ ප්‍රදේශ අතර මේ ප්‍රතිශතයේ ඇති වෙනස්කම් මඟින් යම් දුරකට එවැන්නක් පිළිබිඹු විය හැකිය.

පහත ඇති ප්‍රස්ථාර වලින් පෙන්වා දී ඇති පරිදි සහ සංඛ්‍යානමය විශ්ලේෂණයකින් තහවුරු වන පරිදි 1982 ජනාධිපතිවරණයේදී ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ප්‍රජාව මැතිවරණයෙන් බැහැරව සිටීමේ ඉඩකඩ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ නොවන කොටස් වලට වඩා 32.4%ක් වැඩි විය. 2015 වන විට මේ පරතරය 16.13% දක්වා අඩු වී තිබේ. මෙය සිදුවූයේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමල නොවන අනෙකුත් ප්‍රජාවන්ගේ ඡන්දය දීමේ ප්‍රතිශතය 1982දී 85.68% සිට 2015දී 83.09% දක්වා අඩුවන පසුබිමකය. මෙයින් පෙනෙන්නේ ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ප්‍රජාව සන්නද්ධ අරගලයක් සඳහා යොමු වීමට ආසන්නව පැවති තත්ත්වයට සාපේක්ෂව මේ වන විට ඔවුන් ශ්‍රී ලාංකිකයින් ලෙස ඉදිරි ගමනක් යාමට සැලකිය යුතු තරමේ වැඩි සූදානමක් ඇති බවයි.

ඡන්ද භාවිතය 1982 සිට පැවති ජාතික මැතිවරණ සියල්ලටම වඩා වැඩියෙන් පැවති පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී මහින්ද රාජපක්ෂට යාපනයෙන් 21.85%ක් සහ වන්නි දිස්ත්‍රික්කයෙන් 19.07%ක් ලෙස සැලකිය යුතු ඡන්ද ප්‍රමාණයක් ලබා ගත හැකි විය. දකුණේදී මහින්ද රාජපක්ෂට ලැබෙන ඡන්ද කෙසේ වුවත් මෙසේ උතුරේදී ඔහුට ලැබෙන ඡන්ද බොහෝ දුරට ශ්‍රී ලාංකික අනන්‍යතාව පිළිබිඹු කරන, ජාතිවාදයට එරෙහි ඡන්දයි.

මෙවර මහ මැතිවරණයේදී ජාතික පක්ෂ වන එජනිසට හෝ එජාපෙට (හෝ ජවිපෙට) ශ්‍රී ලාංකික දෙමළුන්ගේ ඡන්ද වැඩි කරගත හැකිනම්, අවසන් ප්‍රතිඵලයට එයින් වන බලපෑම කුමක් වුවත් එය හොඳ ප්‍රවණතාවයකි. එමෙන්ම, පෙර භාවිතා නොවූ ශ්‍රී ලාංකික සමාජ-දේශපාලන ව්‍යුහයෙන් තවමත් පිටස්තරව සිටින කොටස් වල ඡන්ද ද්‍රවිඩ සංධානය වෙත ආකර්ෂණය වේනම් එයද හොඳ ප්‍රවණතාවයකි.