අපේ ලයිට් බිල

 

මේ සටහන සමඟ පළ කර තිබෙන්නේ පසු ගිය මාසයේ අපේ විදුලි බිලයි. ඇමරිකාවේ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල විදුලි පාරිභෝගිකයින්ට තමන්ගේ විදුලිබල සැපයුම්කරු තෝරා ගැනීම සඳහා විකල්ප තිබුණත්, අපේ නිවස තිබෙන ප්‍රදේශයේ එවැනි තේරීමක් නැහැ. 

විදුලි බල සැපයුම් කර්මාන්තය ගැන පෙර පළ කළ ලිපි වලට වෙනත් අය දමා තිබුණු ප්‍රතිචාර වලින් පෙනුනේ ඇතැම් රටවල රටේ ඕනෑම පාරිභෝගිකයෙකුට මෙවැනි තේරීමක් ඇති බවයි. එහෙත්, ඇමරිකාවේ මෙවැනි තේරීමක් තිබෙන්නේ රටේ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල පමණයි. ඇතැම් විට ඒ නිසාම, විදුලිබල සැපයුම් කර්මාන්තය දැඩි නියාමනයකට ලක් වෙනවා. ඇමරිකාවේ විදුලි ගාස්තුද නියාමනයට යටත්.

සාමාන්‍යයෙන් වෙළඳපොළ මූල ධර්මය වන්නේ කිසියම් භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් වැඩිපුර මිල දී ගන්නා අයෙකුට වට්ටමක් ලබා දීමයි. මෙය සිදු වන්නේ සැපයුම්කරු විසින් වැඩි ඒකක ගණනක් විකුණා ලාබ වැඩි කර ගැනීමේ අරමුණ තුළයි. එහෙත්, ලංකාවේ විදුලි ගාස්තු ක්‍රමය තුළ සිදු වන්නේ මෙහි ප්‍රතිවිරුද්ධ දෙයයි. එනම්, වැඩියෙන් මිල දී ගනිද්දී වැඩි මිලක් අය කරමින් "කරුණාකර අපෙන් බඩු ගන්න එපා!" කියන අදහස සන්නිවේදනය කිරීමයි. 

ඉහත ගාස්තු ආකෘතිය අහම්බයක් නෙමෙයි. දිගින් දිගටම පාඩු ලබන ආයතනයකට පාඩු අඩු කර ගත හැක්කේ අඩුවෙන් විකිණීමෙන්. ලංවිම ගාස්තු ආකෘතිය හරහා කෙරෙන්නේ එයයි. කෙසේ වුවත්, ලෙකෝ වැනි බෙදාහරින්නන්ට තොග මිලට විදුලිය විකිණීමේදී සාමාන්‍ය මූලධර්මය අනුගමනය කරමින් ලංවිම විසින් අඩු මිලකට විදුලිය විකුණනවා. 

අපේ විදුලි බිලෙන් ඇමරිකාවේ ඕනෑම තැනක විදුලි ගාස්තු අය කෙරෙන ක්‍රමය නිරූපණය වන්නේ නැහැ. මිල නියාමනයක් සිදු වුවත්, එක් එක් සැපයුම්කරුගේ ගාස්තු අය කිරීමේ ක්‍රමවේදය එකිනෙකින් වෙනස්. අපේ ප්‍රාන්තයේම වුවද මෙවැනි සැපයුම්කරුවන් විශාල පිරිසක් ඉන්නවා. කෙසේ වුවත්, වැඩියෙන් පරිභෝජනය කරද්දී ඒකක ගාස්තු අඩු වීම සාමාන්‍ය තත්ත්වය බව මගේ අදහසයි. 

ලංකාවේ විදුලි බිලේ මෙන්ම අපේ විදුලි බිලේද ස්ථිර මාසික සම්බන්ධතා ගාස්තුවක් තිබෙනවා. එය ඩොලර් 10.54ක්. ඩොලරයක මිල පසුගිය සිකුරාදා නිල අනුපාතය වූ රුපියල් 362.9 සේ සැලකුවොත්, රුපියල් 3,824.97ක්. ඉන් පසු, පළමු ඒකක 300 සඳහා ඒකකයකට ඩොලර් ශත 14.8799 බැගිනුත් (රුපියල් 54.00), ඊළඟ ඒකක 700 සඳහා ඩොලර් ශත 10.8287 බැගිනුත් (රුපියල් 39.30) අය කෙරෙනවා. ඒකක 1000 ඉක්මවීමෙන් පසුව ඒකක ගාස්තුව ඩොලර් ශත 9.8147 (රුපියල් 35.62) දක්වා පහළ බහිනවා. 

මීට අමතරව, ඒකකයකට ඩොලර් ශත 3.4243ක (රුපියල් 12.43ක) ඉන්ධන ගැලපුම් ගාස්තුවක්ද අය කෙරෙනවා. මේ විදිහට හැදෙන විදුලි බිලට 7%ක බද්දක් එකතු කිරීමෙන් පසුව අපේ විදුලි බිලේ මූලික ආකෘතිය සකස් වෙනවා. 

ඉහත මූලික කොටස් වලට අමතරව වෙනත් විවිධ හේතු මත ගාස්තු ගැලපීම් කෙරෙනවා. උදාහරණයක් ලෙස පොසිල ඉන්ධන විදුලිය වැඩියෙන් භාවිතා කර ඇති අයගෙන් ගාස්තුවක් අය කර එම මුදල පුනර්ජනනීය බල ශක්ති වැඩියෙන් භාවිතා කර ඇති අයට ගෙවනවා. අපේ නිවසට එන විදුලියේ සංයුතිය තීරණය කරන්නේ සැපයුම්කරු විසින් නිසා මෙය අපට පාලනය කළ නොහැකි දෙයක් වුවත් අවසාන වශයෙන් පාරිසරික හානි වල මිල අය කෙරෙන්නේ අපෙන්. මෙවැනි ගැලපීම් එකින් එක විස්තර කිරීම සංකීර්ණ කරුණක් නිසාත්, ඒවායේ ශුද්ධ බලපෑම එතරම් විශාල නැති නිසාත් මම එවැනි ගැලපීම් අතහැර විදුලි බිලේ ප්‍රධාන සංරචක ගැන පමණක් අවධානය යොදවනවා.

ඉන්ධන ගැලපුම් ගාස්තුව හා 7% බද්ද එකතු කළ විට විදුලි ගාස්තු මෙසේයි.

මාසික සම්බන්ධතා ගාස්තුව - ඩොලර් 11.17 (රුපියල් 4,053.88)

පළමු ඒකක 300 - ඩොලර් ශත 19.59 බැගින් (රුපියල් 71.08 බැගින්)

ඒකක 301-1000 අතර - ඩොලර් ශත 15.25 බැගින් (රුපියල් 55.34 බැගින්)

ඒකක 1000ට වැඩි - ඩොලර් ශත 14.17 බැගින් (රුපියල් 51.41 බැගින්)

ඇමරිකාවේ විදුලි ගාස්තු ප්‍රදේශයෙන් ප්‍රදේශයට විශාල ලෙස වෙනස් වෙනවා. 2022 ජූනි දත්ත අනුව, ඇමරිකානු ගෘහස්ථ පාරිභෝගිකයෙකු විසින් විදුලිය කිලෝවොට් පැයකට ගෙවන සාමාන්‍ය මිල ඩොලර් ශත 15.42ක්. මෙයට බදු ඇතුළත්ව නැති බව මගේ අදහසයි. වොෂින්ටන් වැනි ප්‍රාන්තයක මෙම සාමාන්‍ය මිල ඩොලර් ශත 10.49 පමණ වුවත්, හවායි වැනි ප්‍රාන්තයක සාමාන්‍ය මිල ඩොලර් ශත 44.09 තරම් ඉහළයි. 

මෙය කියවන සැලකිය යුතු පිරිසක් බටහිර රටවල ජීවත් වන අයයි. අනෙකුත් බටහිර රටවල විදුලි ගාස්තු ඇමරිකාවේ විදුලි ගාස්තු සමඟ සැසඳෙන්නේ කොහොමද?