දැන් බැට දුන්නා ඇතිද?

පසුගිය සතියේ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ මුදල් මණ්ඩලය රැස් වූ අවස්ථාවේදී මහ බැංකුවේ ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික නොවෙනස්ව තබන්න තීරණය කරල තිබෙනවා. මේ ගැන දැනුම් දීමෙන් පසුව අධිපති කුමාරස්වාමි විසින් ලංකාවේ ආර්ථිකයේ වත්මන් තත්ත්වය ගැනත්, ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික නොවෙනස්ව තබා ගැනීමට තීරණය කිරීමට පෙර සලකා බැලුණු කරුණු ගැනත් විස්තර කරනවා.

අධිපති කුමාරස්වාමි කියන විදිහට මේ අවුරුද්දේ ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය 4% මට්ටමටවත් එන්න ඉඩක් නැහැ. ඔහුටම අනුව, ලංකාවේ විභව ආර්ථික වර්ධන වේගය 5.75%ක්. නමුත්, 2013 සිට එක දිගටම ආර්ථිකය වර්ධනය වෙන්නේ විභව ආර්ථික වර්ධන වේගයට වඩා අඩු වේගයකිනුයි.

මේ විභව ආර්ථික වර්ධන වේගය කියන්නේ කුමක්ද? මෙයින් අදහස් වන්නේ කිසියම් රටක ආර්ථිකයකට වැඩි අපහසුවක් නැතිව දිගුකාලීනව පවත්වා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙන සාමාන්‍ය ආර්ථික වර්ධන වේගයයි. නූතන ආර්ථිකයක එය තීරණය වන්නේ රටක නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය ඉහළ යාම මතයි.

නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය කියා කියන්නේ යම් නිශ්චිත ශ්‍රම හා ප්‍රාග්ධන සම්පත් ප්‍රමාණයක් උපයෝගී කරගනිමින් නිෂ්පාදනය කළ හැකි භාණ්ඩ හා සේවා ප්‍රමාණය ඉහළ යෑම. උදාහරණයක් ලෙස කෘෂිකාර්මික අංශය ගත්තොත් අක්කරයක වී වගා කර ලබා ගත හැකි අස්වැන්න ඉහළ යාම.

කිසියම් වසරක් තුළ රටක ආර්ථික වේගය විභව ආර්ථික වේගයට වඩා වැඩි හෝ අඩු විය හැකියි. එසේ වූ විට, විභව ආර්ථික වර්ධන වේගය හා සැබෑ වර්ධන වේගය අතර වෙනසින් නිපැයුම් පරතරය පිළිබිඹු වෙනවා. මෙහි මම නිපැයුම් පරතරය කියා සිංහලෙන් ලිවුවේ අවුට්පුට් ගැප් කියන ඉංග්‍රීසි වචනයයි. නියම පාරිභාෂික වචනය වෙනත් එකක් වෙන්න පුළුවන්. නිපැයුම් පරතරය චක්‍රීය ලෙස විභව නිපැයුම් මට්ටම වටා, එහෙමත් නැත්නම් විභව ආර්ථික වර්ධන වේගය වටා විචලනය වීමේ ක්‍රියාවලිය ව්‍යාපාර චක්‍ර ලෙස හඳුන්වනවා.

මහ බැංකුවේ මුදල් ප්‍රතිපත්ති වලින් හා රජයේ රාජ්‍යමූල ප්‍රතිපත්ති වලින් විභව නිපැයුම් මට්ටම වෙනස් කළ නොහැකියි. එහෙත්, නිපැයුම් පරතරයට බලපෑමක් කර ආර්ථික වර්ධන වේගය වෙනස් කළ හැකියි.

මේ විභව වර්ධන වේගය ඇස්තමේන්තු කරන එක පහසු වැඩක් නෙමෙයි. කොහොම හරි මහ බැංකුව දැන් කියන විදිහට එය 5.75%ක්. එහෙම බැලුවොත් පසුගිය අවුරුදු පහක් පුරාවටම සිදු වෙලා තිබෙන්නේ සෘණ නිපැයුම් පරතරයක් ඇති වී එය එන්න එන්නම පුළුල් වීමයි.

පසුගිය අවුරුදු පහේ ලංකාවේ ආර්ථිකය වර්ධනය වුනේ පහත පෙන්වන ආකාරයටයි.

2013 - 3.4%
2014 - 5.0%
2015 - 5.0%
2016 - 4.5%
2017 - 3.1%

මේ අනුව, ඔය අවුරුදු පහේ 5.75% මට්ටමින් වර්ධනය වුනානම් මේ වන විට රටේ ආර්ථිකය දැන් තිබෙනවාට වඩා 8%ක් පමණ ඉහළින් තිබිය යුතුයි. නමුත්, එය එසේ වී නැහැ. ඒ කියන්නේ 8%ක පමණ සෘණ නිපැයුම් පරතරයක් මේ වන විට තිබෙනවා. මේ අවුරුද්ද අවසන් වෙද්දී මෙය 10%ක් පමණ වීමට නියමිතයි.

මේ වගේ වෙලාවක සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නේ රටක මහ බැංකුවක් විසින් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ලිහිල් කර ආර්ථිකය ප්‍රසාරණය වෙන්න ඉඩ අරින එකයි. එහෙත්, මහ බැංකුව කරමින් සිටින්නේ එහි අනිත් පැත්තයි.

මහ බැංකුව කියන විදිහටම රටේ මූර්ත පොලී අනුපාතික තියෙන්නෙත් ගොඩක් ඉහළ මට්ටමක. ආණ්ඩු මාරුව සිදු වූ තැන් සිට රජය කරමින් සිටින්නේත් රාජ්‍ය වියදම් සීමා කරමින් සිටීමයි. ඒ කියන්නේ පසුගිය අවුරුදු තුනක පමණ සිට ලංකාවේ මුදල් ප්‍රතිපත්තියේ වගේම රාජ්‍යමූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියේත් ඉලක්කය වී තිබෙන්නේ ආර්ථික වර්ධනයට තිරිංග හෙලීමයි. දැන්වත් මෙය නැවැත්විය යුතුයි කියා මහ බැංකුව හිතන්නේ නැහැ. ඒ ඇයි?

ප්‍රධානම හේතුවක් විදිහට මහ බැංකුව දකින්නේ මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ලිහිල් කළොත් විදේශ අංශය අස්ථාවර වෙයි කියා තියෙන බයයි. පොලී අනුපාතික පහළ දැම්මොත් මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය ලංකාවේ සිට කලාපයේ වෙනත් රටවල් කරා විතැන් වෙයි කියා මහ බැංකුව හිතනවා. එහෙම වුනොත් විණිමය අනුපාතිකය මත තිබෙන පීඩනය තවත් වැඩි වෙනවා. වෙනත් විදිහකින් කියනවානම් රටේ විදේශ අංශය අස්ථාවර වීම වලක්වා ගැනීම වෙනුවෙන් තව දුරටත් ආර්ථික වර්ධනය අඩාල වෙන්න අරින එකයි මහ බැංකුවේ තෝරා ගැනීම වෙලා තිබෙන්නේ.

ලංකාවේ ආර්ථිකයේ විදේශ අංශයේ අර්බුදය ඔය තරම්ම ඔඩු දිව්වේ කොහොමද? මෙයට එක ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ පසුගිය කාලයේ රටට දරා ගන්න බැරි තරමේ ආර්ථික වර්ධන ඉලක්කයක් පස්සේ දිවීම බව මහ බැංකුව නොකිව්වත් ඔවුන් තේරුම් අරගෙන නොහිටින්න විදිහක් නැහැ. ආණ්ඩු මාරුව කිට්ටු වෙනකම්ම මහ බැංකුවේ ප්‍රතිපත්ති සකස් වෙලා තිබුණේ දැන් කියන විදිහට 5.75%ක් වන විභව ආර්ථික වර්ධන මට්ටමේ ආර්ථිකය ස්ථාවර කරන්න නෙමෙයි.

ඒ කාලේ උත්සාහ කළේ 8%ක පමණ ඉලක්කයක් හඹා යන්නයි. රජයට හා මහ බැංකුවට මුල් වී අවුරුදු දෙක තුනක්, නැත්නම් හතරක් පහක් තිස්සේ ආර්ථිකය එහි විභව මට්ටම ඉක්මවා ප්‍රසාරණය කරන්න පුළුවන් වුවත්, ආර්ථිකයක මූලික ආකෘතිය එසේම තිබියදී විභව ආර්ථික වර්ධනය ඉහළ දමන්න බැහැ. ඒ නිසා, වසර කිහිපයක් එක දිගට ආර්ථිකය වැඩි වේගයකින් වර්ධනය වුවත් ඒ තත්ත්වය දිගටම ඒ විදිහට තබා ගන්න බැරුවා වගේම බොහෝ විට වේදනාකාරී ස්වභාවික "නිවැරදි වීමකින්" අවසන් වෙන්න ඉඩ තිබුණා.

නියම වේගයට වඩා වේගයෙන් යන වාහනයක් පාලනය කර ගන්න බැරි වෙලා හැප්පුනාම හානිය වැඩියි. ඒ  වෙලාවට කරන්න වෙන්නේ ගමන යන්න පරක්කු වෙන එක පැත්තකින් තියලා වේගය අඩු කරගෙන වාහනයේ පාලනය අතට ගන්න එකයි. රජය හා මහ බැංකුව විසින් පසුගිය අවුරුදු තුනේ කළේ ඕක කියලා අපිට දළ වශයෙන් කියන්න පුළුවන්. තවත් විදිහකට කියනවනම් ඔවුන් කළේ සෘණ නිපැයුම් පරතරයක් ගොඩ නඟන එක නෙමෙයි, ඇති වෙලා තිබුණු ධන නිපැයුම් පරතරයක් නැති කරලා දමන එක කියා අපට කියන්න පුළුවන්. හරි එහෙම කියමුකෝ.

දැන් ඔය විදිහට නැති කරලා දැමිය යුතුව තිබුණු නිපැයුම් පරතරය කොයි තරම්ද? ඇස්තමේන්තු කරලා බැලුවේ නැතත්, විභව ආර්ථික වර්ධන වේගය 5.75%ක් කියා සැලකුවොත්, ඕක 10%කට වඩා වැඩි පරතරයක්ව තිබුණා වෙන්න ලොකු ඉඩක් නැහැ.. එහෙමනම්, මේ වන විට මේ පරතරය නැති වෙලා තියෙන්න ඕනෑ. ඒ කියන්නේ දැන් ආර්ථිකයට බැට දුන්නා ඇති. අනෙක් අතට ආර්ථිකය ස්ථාවර කරගන්න තව තවත් එයට බැට දෙන්න ඕනෑනම් එයින් අදහස් වෙන්නේ ඔය 5.75% මට්ටම වුණත් නියම ගාණට වඩා වැඩි ඇස්තමේන්තුවක් බවයි.

තව කතා කරන්න දේවල්නම් ගොඩක් තියෙනවා. ඒ වුණත්, ඉතිං බ්ලොග් පෝස්ට් එකක්නේ. ගොඩක් වෙලාවට අමතක කරලා දැම්මත් මතක් වෙන වෙලාවට හරි ලිපියේ දිග ගැනත් හිතන්න ඕනැනේ. ඒ නිසා, සෙස්ස පස්සට තියමු.

(Image: http://trading2day.com/spx-bullish-scenario-to-2510-20-winning-points-so-far/)