මුදල් සැපයුම වැඩි වුන හැටි...

ගෙවුණු 2025 ජූනි මාසයෙන් අවසන් වූ මාස දොළහක කාලය තුළ පුළුල් මුදල් සැපයුම රුපියල් බිලියන 1,427.9කින් වැඩි වී තිබෙනවා. මෙය 10.4%ක වර්ධනයක්. අපට මුදල් සැපයුමෙහි මෙම වර්ධනය ඊට පෙර අදාළ කාල පරිච්ඡේද සමඟ සංසන්දනය කළ හැකියි.

2018 ජූනි සිට 2019 ජූනි දක්වා - 8.7%

2019 ජූනි සිට 2020 ජූනි දක්වා - 14.0%

2020 ජූනි සිට 2021 ජූනි දක්වා - 21.5%

2021 ජූනි සිට 2022 ජූනි දක්වා - 17.1%

2022 ජූනි සිට 2023 ජූනි දක්වා - 5.2%

2023 ජූනි සිට 2024 ජූනි දක්වා - 9.8%

2024 ජූනි සිට 2025 ජූනි දක්වා - 10.4%

මේ අනුව, ආර්ථික අර්බුදයට ආසන්න පෙර වසර වලදී මහ බැංකුවේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්ති හේතුවෙන් මුදල් සැපයුම වැඩි වේගයකින් ප්‍රසාරණය වූ ආකාරයත්, ඉන් පසුව මහ බැංකුව විසින් දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියකට මාරු වීමෙන් පසුව මුදල් සැපයුමේ වර්ධන වේගය අඩු වූ ආකාරයත් පැහැදිලිව නිරීක්ෂණය කළ හැකියි. මහ බැංකුව විසින් නැවතත් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ලිහිල් කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පුළුල් මුදල් සැපයුමෙහි වර්ධන වේගය නැවතත් තරමක් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.

සියයට පහකට ආසන්න මූර්ත ආර්ථික වර්ධන වේගයක් අපේක්ෂා කරන අතරතුර මහ බැංකුවට ලබා දී තිබෙන 5%ක උද්ධමන ඉලක්කය වෙත යාම සඳහා 10%ක පමණ වේගයකින් මුදල් සැපයුම වර්ධනය වීමේ ප්‍රශ්නයක් නැතත්, මෙම වර්ධන වේගය මීටත් වඩා වැඩි වුවහොත් එහි ප්‍රතිඵලය උද්ධමන ඉලක්කය ඉක්මවීම වෙන්න පුළුවන්. 5%ක ආර්ථික වර්ධන වේගයක් සැලකිය හැක්කේ අපේක්ෂා කළ හැකි උපරිම වර්ධන වේගයක් ලෙසයි. සැබෑ ආර්ථික වර්ධන වේගය ඊට වඩා අඩු මට්ටමක පවතින්නට වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. 

පසුගිය මුදල් ප්‍රතිපත්ති විවරණයේදී මහ බැංකුව විසින් පොලී අනුපාතික වෙනස් කළේ නැහැ. එමෙන්ම, වාහන ආනයනය කිරීම් හා අදාළව සීමා දැඩි කිරීම සැලකිය යුත්තේ මුදල් සැපයුමේ වර්ධනය පාලනය කිරීම සඳහා ගත් ක්‍රියාමාර්ගයක් ලෙසයි. එනම් දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක අංගයක් ලෙසයි. මේ අනුව පෙනී යන්නේ මුදල් සැපයුමේ අපේක්ෂිත වර්ධන වේගය සහ එහි බලපෑම් පිළිබඳව මහ බැංකුව නිවැරදි තක්සේරුවක සිටින බවයි.

නිල දර්ශකය අනුව තවමත් තිබෙන්නේ අවධමන තත්ත්වයක්. එහෙත් එයට ප්‍රධාන හේතුව ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල ශක්තිමත්ව පැවතීමයි. ඇමරිකන් තීරුබදු හේතුවෙන් විණිමය අනුපාතය හා ආර්ථික වර්ධන වේගය කෙරෙහි යම් නිශේධනාත්මක බලපෑමක් ඇති විය හැකිව තිබුණත්, මේ වන විට එම අවදානම පහව ගොස් තිබෙනවා. ඇමරිකන් තීරුබදු ප්‍රශ්නය ආණ්ඩුව විසින් සාර්ථක ලෙස විසඳාගත් "සැබෑ ප්‍රශ්නයක්" ලෙස හඳුනා ගන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, මුදල් සැපයුමේ වර්ධනය පාලනය වන අතරතුර විණිමය අනුපාතය මත ඇති වන  ආතතිය හේතුවෙන් උද්ධමනය සීමාව ඉක්මවා ඉහළ යාමේ අවදානමද මේ වන විට පාලනය වී තිබෙනවා.

පුළුල් මුදල් සැපයුමේ වර්ධනයට කරුණු දෙකක් හේතු වෙනවා. ඒ මහ බැංකුවේ සංචිත මුදල් සැපයුමෙහි සිදු වන වර්ධනය, එනම් සල්ලි අච්චු ගැසීම, සහ වාණිජ බැංකු විසින් සිදු කරන මුදල් මැවීමයි. ගෙවුණු 2025 ජූනි මාසයෙන් අවසන් වූ මාස දොළහක කාලය තුළ සංචිත මුදල් සැපයුම රුපියල් බිලියන 242.5කින් වැඩි වී තිබෙනවා. මෙය 17.1%ක වර්ධනයක්. පුළුල් මුදල් සැපයුමෙහි රුපියල් බිලියන 1,427.9ක වර්ධනයෙන් 17.0%කට පමණ හේතුව සංචිත මුදල් සැපයුම ඉහළ යාමයි. වාණිජ බැංකු වල මුදල් මැවීමේ ක්‍රියාවලිය හරහා මෙසේ අලුතෙන් එකතු වූ මුදල් ප්‍රමාණය හය ගුණයකින් පමණ වර්ධනය වී තිබෙනවා.